نگار نخعی – جواد حمیدی یکی دیگر از پیشگامان نقاشی معاصر ایران و از اولین دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا بود.
جواد حمیدی به خاطر اولین نمایشگاه نقاشی مدرناش در انجمن خروس جنگی که پاتوق اصلی روشنفکران و هنرمندان نوگرای آن دوره بود نامش بر سر زبانها افتاد. همه جا حرف از تابلویی بود به نام “جنون” با تن زن و مردی که چون مهر گیاه در هم رفته بودند؛ تصویری که آن دوره به نظر اروتیک آمد و سر و صدا و جنجال زیادی به پا کرد و بسیاری آن را خلاف عفت عمومی دانستند.
جواد حمیدی در سال ۱۲۹۷ در همدان در یک خانواده مذهبی و فرهنگی به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۹ به همراه جلیل ضیاءپور و حسین کاظمی در دانشکده هنرهای زیبا پذیرفته شد.
او در سال ۱۳۲۴ پس از دریافت مدرک لیسانس، با بورسیه دولت فرانسه به پاریس رفت و شاگرد آندره لوت شد و از او و هر هنرمند و استادی که به او دسترسی داشت تعلیم گرفت.
حمیدی پس از بازگشتش به ایران حدود ۴۰ سال در دانشگاه تهران و و چند دانشگاه دیگر از جمله الزهرا، آزاد و تربیت مدرس تدریس کرد. سهراب سپهری، منوچهر یکتایی جواد اسفندیاری، محمود جوادیپور و بسیار دیگری از نقاشان مطرح معاصر از دانشجویان او بودند.
جواد حمیدی از جمله نقاشانی است که سعی کرد سبکها و گرایشهای متفاوتی را در خلق آثارش تجربه کند. در گفتوگویی که با غلامحسین نامی از نقاشان مطرح نسل دوم داشتم او درباره جواد حمیدی گفت:
“جواد حمیدی پس از اخذ مدرک لیسانس از دانشکده هنرهای زیبا به پاریس رفت و در آنجا در استودیو آندره لوت که از بزرگان مکتب کوبیسم بود درسهای زیادی آموخت هر چند خود استاد حمیدی معتقد بود که چندان با مکتب کوبیسم میانهای ندارد و در نتیجه زیاد تحت تأثیر او قرار نگرفته است.”
آقای نامی در ادامه به احاطه جواد حمیدی بر مسائل نظری و تأثیرگذاری علمی او در دانشکده هنرهای زیبا اشاره کرد و گفت:
“او شعر میگفت و خیلی با ذوق و اهل عرفان بود و پس از بارگشتش به ایران بیش از تکینیک نقاشیاش از لحاظ مسائل نظری و اطلاعات هنری در فضای هنری دانشکده هنرهای زیبا مؤثر بود.
غلامحسین نامی همچنین تأکید کرد: “حمیدی جرائت بینظیری در تعلیم داشت او به راحتی کارهای بزرگ و رو به اتمام شاگردانش را با دستمال پاک میکرد و به آنها این جرئت را میداد که از خراب کردن نترسند و مطمئن باشند که میتوانند دوباره خوب بسازند.”
آقای نامی درباره فعالیتهای هنری جواد حمیدی گفت: “متأسفانه استاد حمیدی خیلی در سطح جامعه هنری ما فعال نبود و خیلی کم نمایشگاه داشت و بیشتر از هر چیز زندگیاش را وقف تدریس به شاگردانش کرد، به هر حال بسیار علاقمند به مکتب اکسپرسیونیسم بود و معتقد بود که اکسپرسیونیسم کاملترین مکتب است هر چند کارهای خود آقای حمیدی یک نوع اکسپرسیونیسم محتاطانه بود، کارهای او از لحاظ فرم و کمپوزیسیون بسیار قوی بود اما خب، به دلیل آنکه خیلی فعالیت نداشت، خیلی هم کارهایش دیده نشد. “
از آقای نامی درباره دورههای مختلف کاری او و درخشانترین دوره کاری او پرسیدم. آقای نامی گفت: “حمیدی به دلیل اینکه آدم با تجربهای بود در کار نقاشی و به طراحی خیلی علاقمند بود یک دورهای کار فیگوراتیو کرد و در یک دوره دیگر منظره کار کرد که سرشار از نور و رنگ طبیعت بود. او کارهای مهمی هم در زمینه طبیعت بیجان داشت که متمایل به کارهای انتزاعی بود. “
آقای نامی در ادامه افزود: “استاد حمیدی یک مجموعه از استخوانها داشت و یک مجموعه گل و گیاه و بعد از انقلاب هم یکسری کارهای جنگ انجام داد که من شخصاً خیلی به این سری کارهایش علاقه نداشتم اما او معتقد بود که هنرمند باید اتفاقات روز را ببینید و تحت تاثیر قرار بگیرد.”
آقای نامی همچنین به کارهای سیاه و سفید جواد حمیدی اشاره کرد، و گفت: “و اما بعد او یکسری کارهای طراحی سیاه و سفید بزرگ انجام داد که به جرأت میتوانم بگویم که بهترین کارهای حمیدی و از کارهای ماندگار نقاشی معاصر ایران است. آنچه هست و دیده میشود آگاهی هنرمند است و جنبههای گولزدنی رنگ در این کارها وجود ندارد.”
آقای نامی در پایان گفت: “اگر بخواهم امروز کارهای آقای حمیدی را نقد بکنم باید بگویم که اکسپرسیونیسم مکتب بسیار قدرتمندی است و اگر به به کارهایی که تحت عنوان این مکتب در دنیا مخصوصاً بعد از جنگ جهانی دوم در آلمان شکل گرفته است نگاهی بکنیم و مقایسهای بکنیم آن درجه از قدرت را در کارهای آقای حمیدی نمیتوانیم ببینم که علتش هم حالت عرفانی است که در شخصت آقای حمیدی وجود داشت. او بسیار احساسی و مذهبی بود و بیان خیلی قوی در کارش نداشت.”
جایزه اول هنر بیست و پنج ساله ایران در موزه ایران باستان، جایزه اول بینال پنجم، جایزه اول مسابقه روز مادر در گالری بورگز از جمله جوایز مهمی هستند که جواد حمیدی توانست در طول فعالیتهای هنریاش دریافت کند.
جواد حمیدی در اسفند ماه سال ۱۳۸۱ به علت سانحه رانندگی درگذشت.
بیشتر آثار او در موزه امام علی و تعدادی هم در کلکسیونهای شخصی نگهداری میشوند.
در همین زمینه:
“پیشگامان نقاشی معاصر ایران، مجموعه برنامههایی از نگار نخعی در رادیو زمانه::
شرح حال جواد حمیدی در یوتیوب
واقعا مجموعه ای عالی و خواندنی است و البته دیدنی!! امیدوارم که این کارها به نقاشی و نقاشان معاصر برسد
رامبد / 14 December 2011