با ابتکار گروهی از سازمان‌های بین المللی حقوق بشری، کنفرانس سه روزه‌ای در شهر کانکری در گینه – واقع در غرب آفریقا – برگزار شد. در این کنفرانس، «راهنمای جلوگیری از خشونت جنسی» که کمیسیون آفریقایی حقوق بشر و مردم آن را تهیه کرده بود، بررسی شد.

سازمان فرانسوی حقوق بشر و سازمان وکیلان برای حقوق بشر که از برگزارکنندگان این همایش بودند، تلاش کردند بین فعالان مدنی و حقوق بشری حوزه‌های مختلف قاره آفریقا، راه‌های جدید همکاری و تبادل تجارب را به وجود آورند.

شرکت‌کنندگان کنفرانس گینه (عکس‌ها از زمانه)

مسئولان این کنفرانس دو روزه در گینه از وکیلان و فعالان مدنی و خبرنگاران بین المللی دعوت کرده بودند تا نظر و پیشنهادهای خود را درباره این راهنما ارائه کنند تا از تجربه‌های یکدیگر بهره مند بشوند.

گینه، یکی از کشوهای آفریقایی ست که آمار خشونت جنسی علیه زنان در وخیم‌ترین وضعیت آن قرار دارد. نمایندگان ارشد کشور گینه که در کنفرانس حضور داشتند، آمادگی خود را برای پذیرش و ابلاغ این راهنما یا دستورالعمل اعلام کردند.

در این کنفرانس متخصصان حوزه‌های حقوق بشری که در کشورهای مختلف آفریقا فعالیت می‌کنند، از تجربه‌ها و چالش‌های خود صحبت کردند و خواستار آن شدند که این راهنما / دستور العمل هر چه زودتر از سوی دولت‌های آفریقا پذیرفته شود و برای عملی کردن صد درصدی آن تلاش شود.

یکی از دلایل خشونت جنسی در این قاره، باورهای کهنه و خرافی و نبود آموزش و آگاهی مردم در روستاهاست که باعث افزایش آمار خشونت علیه زنان شده است.

لوسی اسوآگبار، گزارشگر افریقایی سازمان حقوق بشر که گرداننده یکی از پنل‌های این کنفرانس بود، گفت که مسوولیت همه سازمان‌های حقوق بشری و همه فعالان مدنی این است که با دولت‌های محلی همکاری کنند تا آمار خشونت علیه زنان و کودکان کاهش یابد.

چالش بزرگی که در اجرایی کردن این دستور العمل مطرح شد، این بود که کشورهای آفریقایی در دوره‌های مختلف رشد اقتصادی و سیاسی و اجتماعی قرار دارند و نمی‌توانند همگی در یک سطح به اجرای این دستورالعمل بپردازند.

بخش آموزش و عدالتخواهی که از نکات مهم این کنفرانس بود، از پرچالش‌ترین بخش‌های آن هم بود. آمار باسوادی در کشورهای آفریقایی یکدست نیست و مواد آموزشی باید متناسب با معیارهای محلی تهیه بشوند تا کاربران بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. روی‌هم رفته، کشور نیجریه در کمک رسانی به قربانیان خشونت جنسی پیشگام‌تر از دیگر کشورهای آفریقایی ارزیابی شد.

آموزش شیوه‌های گفت‌وگو با قربانیان خشونت جنسی

در دومین روز کنفرانس، شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم شدند و هر گروه بر اساس نیازهای کشور خود از راه‌های کمک رسانی به قربانیان جنسی گفتند.

زوی نیلد، روانشناس، از آسیب شناسی و کمک‌رسانی به آسیب دیدگان و قربانیان تجاوز و خشونت جنسی گفت، راه‌های دریافت اطلاعات درست و لازم از قربانیان بدون رساندن آزار‌های جانبی را معرفی کرد و از باید و نباید‌های گفت‌وگو با قربانیان جنسی گفت.

یکی از بحث‌های کنفرانس باورهای محلی و رسم و آیین‌هایی بود که باعث آزار و خشونت ساختاری علیه زنان می‌شود. تجاوز به دختران باکره برای شفایابی، از موضوع‌هایی بود که در این کنفرانس دو روزه بارها به آن اشاره شد. این نوع از تجاوز در دوران صلح و در بسیاری از خانواده‌های آفریقایی رخ می‌دهد و دست نمایندگان حقوق بشر و فعالان مدنی از این آسیب دیدگان دور است. تنها راه کمک به این قربانیان آن است که دولت‌های محلی تنگاتنگ با سازمان‌های بین‌المللی همکاری کنند تا خرافه‌هایی که منجر به چنین جنایتی می‌شود از بین برود. برای مثال، این خرافه مخرب وجود دارد که همخوابگی با باکره باعث از بین رفتن بیماری‌های جنسی می‌شود. چنین باورهای بی اساسی نه تنها به شفایابی ختم نمی‌شود که باعث افزایش بیماری‌های جنسی و به ویژه ایدز در میان دختران آفریقاست.

دستور العملی که سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری تهیه کرده‌اند، عبارت از ٥١ صفحه و ٨٦ بند است و اگر همه کشورها آن را بپذیرند و در اجرای آن بهتر عمل کنند بی‌شک آمار خشونت جنسی در آن کشورها کاهش خواهد یافت و نیازهای آسیب دیدگان و قربانیان خشونت جنسی نیز با کمک‌های اجتماعی و پزشکی تامین خواهد شد.

در یکی از بخش‌های کنفرانس، فیلم مستندی ساخته منان لوزی، فیلمساز لیبیایی، پخش شد با عنوان syrie: le cri etouffe «گریه خفیف» که روایت‌های تکان دهنده ای از قربانیان خشونت‌های مکرر جنسی و وحشیانه پلیس محلی را نشان می‌دهد. زنان قربانی از تجاوزهای جنسی به خود یا اطرافیان خود می‌گویند و دنبال دادخواهی‌اند.

این کنفرانس نقش کارگاه آموزشی هم داشت و به همین دلیل شرکت‌کنندگان گواهینامه‌ای هم دریافت کردند که نشان می‌داد دوره آموزشی تکنیک‌های صحبت با قربانیان جنسی و تشخیص آسیب دیدگان آزار جنسی را گذرانده‌اند.

برگزارکنندگان این کنفرانس ابراز امیدواری کردند که دولت‌های آفریقا این دستور العمل را بپذیرند و جزو وظایف درجه اول خود قرار بدهند.