کودتای نظامی دامن پیرترین دیکتاتور جهان را گرفت و هفته گذشته، در زیمبابوه، گروهی از نظامیان کنترل قدرت را به دست گرفتند تا سرانجام بعد از ۳۷ سال، رابرت موگابه، رئیس جمهور این کشور، از مقام خود کناره‌گیری کند. او همسرش را برای جانشینی در نظر دارد، اما مقدم بر گریس موگابه، نام دیگری مطرح است، کسی که گفته می‌شود مغز متفکر عملیات نظامی روزهای گذشته بوده است: امرسون منانگاگوا، معاون سابق رئیس جمهور موگابه، معروف به “تمساح”. او احتمالاً روز چهارشنبه یا پنج‌شنبه به عنوان رئیس‌ جمهور سوگند یاد خواهد کرد. آقای “تمساح” زیمبابوه کیست؟

پوستر امرسون منانگاگوا، در دست دانشجوان دانشگاه زیمبابوه- ۲۰ نوامبر ۲۰۱۷ در حراره

۶ نوامبر روزی سرنوشت‌ساز در تاریخ زیمبابوه بود؛ روزی که امرسون منانگاگوا معاون رئیس جمهور کشور از مقام خود برکنار شد. این جدایی بهانه اجرای طرحی شد که از ماه‌ها قبل کلید زده شده بود.

چند ساعت پس از برکناری، او پیش از آنکه از مرز عبور کند و خود را از چشم‌ها پنهان سازد، متنی منتشر کرد که در آن قول داده بود: «باز خواهم گشت.» هشت روز بعد، تانک‌ها در خیابان‌های حراره، پایتخت زیمبابوه رژه می‌رفتند، و محل اقامات رابرت موگابه، معروف به “خانه سقف آبی” به محاصره درآمده بود، بی آنکه البته خود منانگاگوا روی صحنه ظاهر شود.

دوشنبه شب، ۲۰ نوامبر، ژنرال چیونگا، رهبر نیروهای دفاع زمیبابوه (zdf)، وعده بازگشت نزدیک آقای تمساح را داد. او اما در پیامی به رسانه‌ها در روز سه‌شنبه گفته که تا امنیتش تضمین نشود، به کشور باز نخواهد گشت.

مبارز کهنه‌کار جنگ استقلال

هنوز هیچ چیز در زیمبابوه قطعی نیست و مسابقه قدرت ادامه دارد، اما بیش از همه، شانس با او است، کسی که به خاطر شخصیت خونسرد، سماجت و بی‌رحمی‌اش در مقابله با رقبا به “تمساح” معروف شده است.

در نیمه دهه شصت، امرسون منانگاگوا صرفاً پسر یک مبارز ضداستعمار بود که به چریک‌های استقلال‌طلب پیوسته بود. در جریان مبارزات استقلال، اما او جایگاه خود را در صحنه سیاسی کشور پیدا کرد: بازداشت شد، از مجازات اعدام گریخت و ده سال زندان را تحمل کرد. پس از استقلال زیمبابوه در ۱۹۸۰، وارد حلقه نزدیکان مورد اعتماد موگابه شد و مقام‌هایی کلیدی را در وزارت دارایی و دادگستری تجربه کرد.

در سال ۲۰۰۴ منانگاگوا برای اولین بار قربانی جاه‌طالبی خود شد. او متهم شد به توطئه‌چینی برای تصدی پست معاونت رئیس ‌جمهوری، و بدین‌ترتیب، برای مدتی، جایگاه و محبوبیت خود را در حزب “زانو-پی اف” از دست داد. از خصوصیات تمساح، اما جان‌سختی و مقاومت او است. در سال ۲۰۱۴، این مبارز کهنه‌کار جنگ استقلال سرانجام توانست به مقام معاونت رئیس‌ جمهوری برسد.

اوایل ماه نوامبر، او در پیچ و خم‌های بازی قدرت، با دسیسه‌چینی بانوی اول زیمبابوه، گریس موگابه، از کار برکنار شد،؛ حالا اما ورق برگشته است. از روز یکشنبه، ۱۹ نوامبر، او به جای موگابه به عنوان رهبر حزب حاکم “زانو−پی‌اف” برگزیده شده است.

چرخه شوم دیکتاتوری

نام امرسون منانگاگوا ۷۵ ساله از سال ۲۰۰۰ به عنوان یکی از جانشینان احتمالی رهبر زیمبابوه مطرح بوده است؛ نامی که آن را البته جدا از نام موگابه، و بیرون از کارنامه دیکتاتور ۹۳ ساله زیمبابوه سخت بتوان تصور کرد.

در طول ۳۷ سال حکمرانی موگابه، منانگاگوا به نوعی جلاد دیکتاتور بوده است. او به عنوان رئیس سازمان اطلاعات مرکزی و امنیت ملی، یا همان پلیس مخفی زیمبابوه، در سال‌های ۱۹۸۳-۱۹۸۴ در کشتار اقلیت قومی اندِبِله در ماتابِله‌لند شمالی نقش عمده‌ای بازی کرد. و از این بابت، از متهمان ردیف اول این پاکسازی و کشتار قومی بیست هزار نفری به شمار می‌آورد.
کارگردان سناریوی تقلب انتخاباتی در سال ۲۰۰۸ به نفع موگابه، و صحنه‌گردان سرکوب مخالفان پس از آن نیز کسی جز آقای تمساح نبوده است.

این مرد ثروتمند به فساد مالی نیز متهم است؛ اتهامی که البته اسناد ویکی‌لیکس آن را تأیید و تصدیق می‌کنند.
با این اوصاف، برکناری موگابه در زیمبابوه، اگرچه موجب شعف و شادی بسیاری از مردم شده، اما جانشینی منانگاگوا چندان خبر خوشی به حساب نمی‌آید؛ به قول بوریس جاسون، وزیر امور خارجه انگلستان، «هیچکس دوست ندارد شاهد انتقال قدرت از یک مستبد غیرمنتخب به مستبد غیرمنتخب دیگری باشد.»

در همین زمینه