سارا روشن – ترانه «شاداماد» ترانه‌ای آشناست. این ترانه را در سال‌های دهه ۱۳۴۰ خورشیدی ویگن اجرا کرد و زود هم گل کرد. اما اجرایی که از طریق فایل صوتی در برنامه «میان‌پرده موسیقی» می‌توانید بشنوید، و اتفاقاً به تازگی هم بیرون آمده با اجرای ریتا یوهان‌فروز یا همان ریتا جهان‌افروز، خواننده ایرانی‌تبار اسرائیلی‌ست.
این خواننده را ما ایرانی‌ها بسیار کم می‌شناسیم ولی در اسرائیل او مشهور‌ترین خواننده زن این کشور است.
ریتا پس از ۴۰ سال زندگی در اسرائیل و انتشار چندین آلبوم بسیار موفق به زبان عبری، به‌تازگی نخستین آلبومش را که فقط به ترانه‌های ایرانی اختصاص دارد با نام «شانه» (shaneh ) منتشر کرده است.
ریتا در آلبوم‌های قبلی‌اش، گاه به گاه ترانه‌های ایرانی خوانده بود ولی این اولین بار است که یک آلبوم کامل با ترانه‌هایی به زبان فارسی منتشر می‌کند و همین باعث تعجب بسیاری از اسرائیلی‌هایی شده که سه سال و نیم منتظر آلبوم تازه او بودند.
آن‌ها احتمالاً تصور نمی‌کردند که ریتا بعد از ۴۰ سال تا این حد به کشوری که در آن زاده شده است، تعلق خاطر داشته باشد.
انتشار یک آلبوم کامل به زبان فارسی آن هم در اسرائیل که مردم به زبان عبری صحبت می‌کنند، چندان با معیارهای سرمایه‌گذاری تجاری همخوانی ندارد. با این حال ریتا جهان‌افروز در چندین مصاحبه تأکید کرده که در آستانه پنجاه سالگی، ترجیح می‌دهد پاسخگوی نیازهای قلبی خودش باشد و معیارهای دیگر برایش کمتر اهمیت دارند. ریتا در این گفت‌و‌گوها به تأکید می‌گوید هرگز نمی‌تواند خود را دور از ایران و زبان فارسی بداند – حتی اگر تا پایان زندگی‌اش هم نتواند به ایران سفر کند و از کشوری که در آن زاده شده، دیداری داشته باشد.
ریتا از والدینی اصفهانی، در نوروز ۱۳۴۱ خورشیدی (۱۹۶۲) میلادی در تهران به دنیا آمده است. در سال‌های نخستین دهه ۷۰ میلادی، حکیمه جهانفروز، مادر ریتا، شوهرش را قانع کرد که بهتر است به اسرائیل مهاجرت کنند. ریتا در آن زمان فقط هشت سال داشت و به کلاس دوم مدرسه می‌رفت.
ریتا جهان‌افروز در طول سال‌ها محبوب‌ترین خواننده زن و پرفروش‌ترین هنرمند اسرائیل بوده است. با وجود آنکه بلیط کنسرت‌هایش معمولاً بسیار گران است، اما ده‌ها هزار نفر در کنسرت‌های او شرکت می‌کنند.(+بشنوید)
در اسرائیل زنان هم می‌بایست مانند مردان در ارتش خدمت کنند. ریتا هم پس از پایان دبیرستان به سربازی رفت و در ارتش اسرائیل به گروه خوانندگان ارتش پیوست. در سال ۱۹۸۶ اما به شهرت رسید. او در آن سال همراه مادرش که او را به نام عبری «شارونا» می‌خواندند، در شوهای پرببیننده تلویزیونی شرکت کرد. در سال ۱۹۹۰ با ترانه «در خیابان‌ها آواز بخوانید» ( Shara Barekhovot) در مسابقات مقدماتی یوروورژن در اسرائیل شرکت کرد و برنده شد و به نمایندگی از اسرائیل در این دوره از مسابقات شهرت کرد. این اوج شهرت و موفقیت ریتا بود. از آن زمان در طی ۲۵ سال گذشته ستاره بخت ریتا هرگز افول نکرده است.
ریتا جهان‌افروز در طول سال‌ها محبوب‌ترین خواننده زن و پرفروش‌ترین هنرمند اسرائیل بوده است. با وجود آنکه بلیط کنسرت‌هایش معمولاً بسیار گران است، اما ده‌ها هزار نفر در کنسرت‌های او شرکت می‌کنند. او می‌تواند روی صحنه مانند یک بازیگر ماهر مخاطبانش را مسحور خودش کند و همواره آن‌ها را با خلاقیت و هنرنمایی‌هایی غافلگیر می‌کند.
ازدواج ریتا با رامی کلاینشتین، خواننده و آهنگساز یهودی آمریکایی‌الاصل، توجه مردم را بیشتر به او جلب کرد. رامی معرف خصلت‌های غربی و ریتا معرف فرهنگ شرقی بود.
ریتا و رامی برای اسرائیلی‌ها نماد خیال‌انگیزی از پیوند کامل و بی‌نقص میان فرهنگ‌های شرقی و غربی بودند. ولی ازدواج آن‌ها با داشتن دو فرزند در سال ۲۰۰۷ به پایان رسید. با این‌حال جدایی این دو هنرمند را منزوی نکرد، بلکه هر کدام در قلمرو خودشان خود به اندازه گذشته درخشیده‌اند.
صدای خوش در خانواده ریتا ذاتی و ارثی است. مادرش، در تهران و تل آویو در کنار آرایشگری، آواز نیز می‌خواند، و چند بار در سال‌های ۸۰ و ۹۰ در اسرائیل روی صحنه رفته است.
ریتا علاوه بر خوانندگی در بسیاری از مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم‌های بلند سینمایی نقش‌آفرینی کرده است.
او در آستانه ۵۰ سالگی دوباره به سراغ ترانه‌های زادگاهش رفته است و مانند بسیاری از ایرانی‌ها آرزو دارد روزی در ایران روی صحنه برود.
برنامه را به پایان می‌بریم با ترانه شانه، با اجرای ریتا جهان فروز. این ترانه را می‌توانید از طریق فایل صوتی بشنوید. (+)
ترانه «شانه» با صدای ریتا جهان افروز
موسیقی در واقع تعریف گسترده ایی دارد که به اختصار می توان گفت : آنچه با درون ِ شنونده می آمیزد و غنای اندیشه / تفکر و … را سبب می گردد و از همین دیدگاه است که آن را هنر می گویند و موزیک یعنی فرمی فرو کاهیده و ساده شده از همان موسیقی که از عناصری چون اندیشه / تفکر و… خالی شده است و نام دقیق تر آن سرگرمی است.
شاید به همین دلیل است که موسیقی را می آشامند و می بلعند و تاثیر آن دیر پا و بدون تاریخ مصرف است و فراموشی آن به سادگی ممکن نیست و موزیک را اگرچه می شنوند در واقع نمی شنوند و از همین رو به راحتی و سادگی تمام جای آن را به موزیک دیگری می دهند زیرا تاثیرش در بود و نبود یکسان است .
هر روز در جهان تعداد بی شماری موزیک ساخته می شود که ناشی از نیاز انسان خسته برای فراموشی اعتیاد به عادت های مضحک و توانفرسای بده بستانهای روابط غیر طبیعی میان آدمیان است و در این میان بنگاه های انترتیمنت با بنجل سازی و سرمایه اندوزی نقش اساسی ایفا می کنند.
در این میان موزیک هایی از نوع اجرا شده توسط ریتا یوهان‌فروز یا همان ریتا جهان‌افروز، خواننده ایرانی‌تبار اسرائیلی بدون هر گونه نوع آوری و رنجی و صرف سرمایه ایی جهت دگرگونه کردن فنی و در واقع دوباره سازی تکنیکی تر موزیک های قدیمی به وفور یافت می شوند تا احمقانه تر با چاشنی نمایش عریانی اندام مکانیکی آدمیانی و پیچ وتابهای مکانیکی تری که کاریکاتور رقص هم نیستند به ضرب فقط ریتم و نورباران چراغهای رنگی میدان دار شوند و سر گرمی ساز.
شکل ممتاز و دگرگون شدۀ این نوع موزیک را به طور مثال خانم دریا دادور و…..ارائه می دهند که روز به روز موسیقائی تر و جذاب تر و حامل خلاقیت هایی ظریف تر می گردند.
مهدی گیلانی
کاربر مهمان / 19 September 2011