مدیرعامل شهربان شهرداری می‌گوید معابر عمومی تهران دیگر «ظرفیت و توان پذیرش سیل دستفروشان» را ندارد. بنابراین سومین مرحله از طرح «ساماندهی دستفروشان» در نیمه دوم شهریور اجرا و دستفروشان در ۲۰ نقطه پایتخت ساماندهی می‌شوند. اجرای دو مرحله قبلی این طرح و کشمکش روزمره ماموران شهرداری و دستفروشان اما نشان می‌دهد گرچه ماموران روش‌های خشونت‌بارتری را برای جمع‌آوری دستفروشان به کار گرفته‌اند، اما در خیابان‌ها بر تعداد بیکارانی که برای گذران زندگی راهی جز دستفروشی ندارند افزوده شده است.
عبارت «ساماندهی دستفروشان» توسط شهرداری بیش از هر چیز حمله ماموران شهرداری به دستفروشان، درگیری آن‌ها با دستفروشان و پراکندن بساط آن‌ها در خیابان و پیاده‌رو را تداعی می‌کند: درگیری‌های روزانه در شهرهای بزرگ ایران.
در تهران که پذیرای بیکارانی از شهرها و مناطق دیگر نیز هست که امیدوارند از طریق دستفروشی زندگی خود را تامین کنند حضور دستفروشان محسوس‌تر است و شمارشان روز افزون. درگیری ماموران شهرداری با دستفروشان نیز در تهران بسیاری موارد خبرساز است.
یکی از تازه‌ترین موارد انعکاس یافته در رسانه‌ها، در تیرماه و زمانی بود که تلاش ماموران شهرداری برای جمع کردن بساط دستفروشان خیابان افسریه به درگیری و در نهایت شلیک تیرهوایی توسط پلیس انجامید. ابوالقاسم چیذری مدیرعامل شهربان شهرداری شلیک تیرهوایی را ناشی از «خشونت بالای رفتاری» دستفروشان «برهم‌زننده امنیت» این منطقه در برابر مامورانی اعلام کرد که قصد «ایجاد نظم» داشتند.
دو مرحله قبلی طرح «ساماندهی دستفروشان» در اسفند سال ۹۴ و ۹۵ و در آستانه نوروز اجرا شد که حضور دستفروشان در خیابان‌ها محسوس‌تر است. در سال جاری اما شهرداری قصد دارد در نیمه دوم شهریور دست به کار شود.
ابوالقاسم چیذری مدیرعامل شهربان شهرداری تهران تعداد کثیر دستفروشان در خیابان‌ها را غیرقابل قبول خوانده و گفته است وقتی ماموران شهرداری برای «رفع سدمعبر دستفروشان» اقدام می‌کنند با واکنش منفی شهروندان روبرو می‌شوند.
علی‌رغم این که شهروندان در برایر رفتار ماموران شهرداری نسبت به دستفروشان واکنش نشان می‌دهند اما دستفروشان تنها مورد اعتراض ماموران شهرداری نیستند. در برخی مناطق آن‌ها مورد اعتراض ساکنان محل قرار می‌گیرند که با مشکل تردد روبرو می‌شوند. مغازه‌داران نیز که معتقدند دستفروشان بدون پرداخت اجاره مغازه و مالیات و سایر هزینه‌ها در رقابتی نابرابر فضای کسب و کار آن‌ها را اشغال کرده‌اند، چندان دل خوشی از آن‌ها ندارند.
چیذری دستفروشی را «معلول ناکارآمدی سیاست‌های رفع بیکاری و ایجاد اشتغال دولت» خوانده با این حال می‌گوید طبق پژوهش‌های انجام شده توسط شهرداری «ساماندهی دستفروشان» بهترین راهکار مقابله با آن است.
اما اجرای مراحل اول و دوم به کاهش دستفروشان نیانجامیده بلکه گسترش بیکاری در تهران و مهاجرت بیکاران سایر شهرها به تهران بر تعداد دستفروشان و خشونت ماموران شهرداری در برخورد به آنان افزوده است.
در مرحله دوم اجرای طرح(اسفند سال ۹۵)، شهرداری دستفروشی را در ۴۸ نقطه از سطح شهر تهران ممنوع و مناطق دیگری برای دستفروشان این مناطق تعیین کرد.
شهرداری تلاش کرد دستفروشان را به مناطقی کوچ دهد که به گفته آنان سوت و کورند و فضایی برای کسب و کار ندارند. حالت دیگر اجاره غرفه‌های با هزینه‌های چند میلیون تومانی از شهرداری بود توسط دستفروشانی که سرمایه‌شان گاه از چند صد هزار تومان تجاوز نمی‌کند.
به گفته یک دستفروش، غرفه‌هایی که شهرداری کرایه می‌دهد بین ۵ تا ۹ متر هستند و کرایه آن در شب‌های نزدیک عید برای ۱۰ روز به ۹ میلیون می‌رسد. این جاها برای کسانی است که تولیدی دارند نه ما: «اگر من ۹ میلیون تومان داشتم که اینجا دستفروشی نمی‌کردم».
دستفروشان می‌گویند هدف شهرداری از این طرح‌ها، این است که غرفه‌ها را پر کند و پول دربیاورد: «تا وقتی این غرفه‌ها پر نشوند، شهرداری دست از سر ما بر نمی‌دارد.»
شهرداری می‌تواند دستفروشان را برای رفع «سدمعبر» و به قصد «ایجاد نظم» از پیاده‌روها و خیابان‌ها براند و دستفروشان نه جایگاه قانونی ندارند و نه تشکلی برای دفاع از حقوق خود.
در حین اجرای مرحله دوم طرح، درگیریهایی در نقاط مختلف تهران از جمله در حوالی چهارراه ولی‌عصر میان دستفروشان و ماموران شهرداری روی داد که چند مجروح نیز برجای گذاشت.
بنا بر آمار شهرداری، ۷۶ درصد دستفروشان سرپرست خانوار و ۶۴ درصدشان متاهل هستند. مدیرعامل شهربان شهرداری می‌گوید دستفروشان «تاوان ناکارآمدی مدیرانی را می‌دهند که موظف به ایجاد شغل برای آنان هستند.»
او از اعتراض دستفروشان نسبت به رفتار ماموران شهرداری و حمایت شهروندان از دستفروشان نیز شدیدا عصبانی است.
بیشتر بخوانید: