شبیخون به دانشگاه آزاد اسلامی

در یک اقدام غیرمنتظره هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی به ریاست علی اکبر ولایتی تشکیل جلسه داد و حمید میرزاده را از ریاست دانشگاه آزاد اسلامی برکنار و محمد نوریان را به طور موقت به جای او منصوب کرد. محمود صادقی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی گفته است که این جابجایی «غیرمنتظره و تعجب‌برانگیز» بوده است.

محمود صادقی روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت گفته است:

«قرار بود وزیر علوم در کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی حضور یابد و دلایل این جابه‌جایی مدیریتی را توضیح دهد اما این اتفاق نیفتاد. این تغییر مدیریتی البته غیرمنتظره و تعجب‌برانگیز است.»

این نخستین بار نیست که تحولاتی در دانشگاه آزاد اسلامی به طور غیرمنتظره روی می‌دهد.  بعد از درگذشت علی اکبر هاشمی رفسنجانی قرار بود که هیأت مؤسس یک نفر را از میان خود به‌عنوان رئیس دانشگاه آزاد انتخاب کند. شورای عالی انقلاب فرهنگی هم مقدمات کار را آماده کرده بود که ناگهان علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، با صدور حکمی علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل‌اش را جایگزین هاشمی رفسنجانی کرد.

اکنون در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری ایران، یک بار دیگر به طور غیرمنتظره ریاست دانشگاه آزاد تغییر کرده است.

حمید میرزاده در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی معاون اجرایی او و رئیس سازمان برنامه و بودجه بود.  او در ۲۷ شهریور ۱۳۹۲، بعد از روی کار آمدن حسن روحانی سرپرستی دانشگاه آزاد اسلامی را به عهده گرفت و در ۲۸ آبان ۱۳۹۲ با رأی مثبت اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، رسماً به ریاست دانشگاه آزاد منصوب شد.  محمد نوریان که اکنون ریاست دانشگاه آزاد را به عهده گرفته در دولت دهم یکی از مشاوران محمود احمدی‌نژاد بود. به این ترتیب یکی از نزدیکان هاشمی رفسنجانی رفت که یکی از نزدیکان محمود احمدی‌نژاد جای او را در دانشگاه آزاد اسلامی بگیرد.

پروانه مافی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در واکنش به این جابجایی‌ها گفته است:

«حملات و هجمه‎ها به دانشگاه آزاد اسلامی جنبه سیاسی دارد. به هر حال تخریب این دانشگاه و زیر سؤال بردن مدیریت دکتر میرزاده، یکی از استراتژی‎های اصلی و مهم رسانه‎های دروغ‌پرداز به شمار می‎آید.»

حمید میرزاده در آذر ۹۲ اعلام کرده بود که مشی دانشگاه آزاد با مشی دولت حسن روحانی یکسان است:

«مدیریت دانشگاه آزاد با مشی اعتدالی مشابه با مشی دولت تدبیر و امید حرکت خواهد کرد و ما به گرایش خاص سیاسی باج نخواهیم داد.»

در سال ۱۳۹۰ ویکی‌لیکس با انتشار سندی از رقایت سیاسی بین محمود احمدی‌نژاد و علی اکبر هاشمی رفسنجانی بر سر تصاحب دانشگاه آزاد پرده برداشت. احمدی‌‌نژاد در آن زمان خواهان برکناری عبدالله جاسبی از ریاست دانشگاه آزاد شده بود و از گران بودن شهریه این دانشگاه هم انتقاد می‌کرد. جاسبی که نتوانست این فشارها را تحمل کند، با وجود آنکه از بنیانگذاران، دانشگاه آزاد بود کناره‌گیری کرد.

ظاهراً چالش اصلی فقط اسلامی شدن دانشگاه‌ها نیست. دسترسی به سرمایه دانشگاه آزاد هم مورد نظر است.

معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد تاکنون بارها اعلام کرده که دانشگاه آزاد از نظر اسلامی شدن دانشگاه‌ها از دیگر دانشگاه‌های ایران جلوتر است. برای اینکه بهانه‌ای باقی نماند، شورایی هم برای نظارت بر اسلامی شدن دانشگاه‌های آزاد در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی تشکیل شد.

با این‌حال تخمین زده شده که ارزش مالی سرمایه‌های دانشگاه آزاد، حداقل ۴۰ هزار میلیارد تومان است. علاوه بر این دانشگاه آزاد در سراسر ایران و حتی در کوچک‌ترین شهرها نیز شعبه دارد. از این نظر، دسترسی به دانشگاه آزاد مانند دسترسی به شبکه مساجد یا امام‌زاده‌هاست.

نزدیکان هاشمی رفسنجانی، امید داشتند که بعد از درگذشت رئیس تشخیص مصلحت نظام، دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یکی از میراث او به حسن خمینی برسد. علی خامنه‌ای اما با انتصاب غیرمنتظره و فراقانونی علی اکبر ولایتی گام اول در تصاحب این شبکه در هم‌تنیده و پولساز را برداشت. گام دوم عزل حمید میرزاده به عنوان یکی از نزدیکان رفسنجانی و انتصاب موقت محمد نوریان، یکی از نزدیکان احمدی‌نژاد به جای اوست. ظاهراً از این پس عزل و نصب رئیس دانشگاه اسلامی ملاکی برای تغییر دولت‌ها و سنجش رأی رهبر جمهوری اسلامی هم خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

خیز رهبر جمهوری اسلامی برای تصاحب دانشگاه آزاد