زنان دیپلمات، چهره‌های دانشگاهی، توریست‌ها و خلاصه هر زنی که به ایران سفر کند، مجبور است حجاب اسلامی را رعایت کند، هرچند اسلام رعایت حجاب را برای زنان غیرمسلمان اجباری نکرده است. بیشتر زنانی که به ایران سفر می‌کنند، فارغ از جایگاه شغلی و رتبه سیاسی، تن به این اجبار داده‌اند. گاهی عامل این تن دادن، منافع دپیلماتیک بوده و گاه تلاش برای همدلی با زنان مسلمان. این بار یک استاد برجسته مردم‌شناسی برای شرکت در یک ویدئوکنفرانس برای همایشی در تهران روسری به سر کرد؛ آن هم در حالی که اصلا به ایران سفر نکرده بود. ستا لو، برای این اقدام مورد انتقاد قرارگرفته است.
پروفسور دیوید هاروی، استاد برجسته جغرافیا و انسان‌شناسی در دانشگاه شهریِ نیویورک و یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان در عرصه مسائل اجتماعی جهان، در حالی از طریق اسکایپ در همایش «زنان و زندگی شهری» در دانشگاه شهید بهشتی تهران حاضر شد که شرکت او از چندین ماه پیش از برگزاری همایش خبرساز شده بود.
نام دیوید هاروی در فهرست سخنرانان افتتاحیه این همایش قرار داشت: همایشی که یکی از برگزارکنندگان آن شهرداری تهران است که در ماه‌های اخیر عملکرد آن به دلیل فسادهای مالی گسترده، بی‌کفایتی در مدیریت شهری حاشیه نشینان و دست فروشان و شهروندان درگیر اعتیاد، بیش از هر زمان مورد انتقاد قرار گرفته است. در واکنش به خبر حضور هاروی در این همایش، ۲۰۴ نفر از فعالان سیاسی و اجتماعی در نامه‌ای سرگشاده، از او خواسته بودند دعوت شهرداری تهران را نپذیرد چون حضور او به عنوان یک چهره آکادمیک رادیکال که تفسیر انتقادی‌‌اش از ایده «عدالت اجتماعی» و آموزه‌هایش درباره «حق به شهر»، برای فعالان سوسیالیست در سراسر جهان الهام‌بخش بوده، با اصول سیاسی بنیادینی که همواره بدان وفادار بوده، مغایرت دارد.
اما سرانجام هاروی در ویدئویی به‌همراه همکار انسان‌شناسش «ستا لو» در این همایش سخنرانی کرد. ستا لو در این ویدئو حجاب اسلامی داشت و او هم مورد انتقاد فعالان حقوق زنان قرار گرفت.
ستا لو در پستی فیس بوکی ویدئوی حضور خود را منتشر کرد و نوشت که در این فیلم روسری به سر دارد چون قرار بوده فیلم در تهران به نمایش در بیاید و خود او به دلیل «نگرانی‌ها درباره فعالان زنان»، « اجازه» حضور در این کنفرانس را نیافته است. از نوشته او مشخص نیست که منظور او از اجازه نیافتن چیست و چه نگرانی‌هایی درباره فعالان زنان به دلیل حضور او می‌توانسته پیش بیاید،
این انسان‌شناس در حالی با بر سر گذاشتن روسری درباره اهمیت حضور همه افراد در فضای عمومی سخنرانی کرده که یکی از مهم‌ترین عوامل محدودیت حضور زنان در فضاهای عمومی در ایران، حجاب اجباری است. تاکنون تنها چند چهره شناخته شده سیاسی، به حجاب اجباری برای زنان خارجی اعتراض کرده‌اند. مدتی پیش هم حجاب اجباری برای زنان شطرنج بار کشورهای خارجی در مسابقه‌ای به میزبانی ایران خبرساز شد و نازی پاکیزده شطرنج باز آمریکایی گفت که در چنین مسابقه‌ای شرکت نمی‌کند.
در واکنش به پست فیس‌بوکی ستا لو، تعدادی از فعالان مدنی و چهره‌های دانشگاهای، این تصمیم او را با طرح پرسش‌ها و انتقادهایی به چالش کشیدند. در کامنت‌های این پست آمده که اقدام خانم لو به عادی‌سازی حجاب اجباری حتی برای زنان خارجی و چهره‌های دانشگاهی می‌انجامد.
مسیح علینژاد، فعال مدنی و روزنامه‌نگار هم در نامه‌ای به این چهره دانشگاهی نوشته:
«بخش زیادی از جامعه ما سنتی است و حجاب را دوست دارد ولی فقط همین کسانی که حجاب را دوست دارند در كشور ما آزاد هستند و بقیه زنانی که حجاب را نمی‌خواهند آزاد نیستند. پس برای حمایت از کسانی که سرکوب می‌شوند ابزار سرکوب را به سر نکنید. چون شما حتی در خاک ایران هم نبودید. در خاک آمریکا نشسته‌اید و تن به یک قانون ظالمانه حجاب اجباری می‌دهید؟ ما از شما نمی‌خواهیم قانون ما را تغییر دهید بلکه از شما می‌خواهیم به قانون ظالمانه حجاب اجباری رسمیت ندهید. وقتی میلیون‌ها زن ایرانی دارند به این قانون اعتراض می‌کنند شما حداقل شجاعت داشته باشید و با هویت واقعی خودتان در سخنرانی‌های اسکایپی حاضر شوید.»
نسرین افضلی، فعال حقوق زنان هم در کامنتی خطاب به ستا لو نوشته است:
«شما مجبور به داشتن حجاب نبودید، چون قانون حجاب شامل زنان داخل ایران می‌شود نه زنان خارج و شما در ایران حضور فیزیکی نداشتید. درثانی، حتی اگر از شما چنین چیزی خواسته شده، می‌توانستید در مقابل این خواسته مقاومت کنید. حجاب اجباری در ایران مجازات‌هایی چون شلاق و زندان دارد و فعالان زنان چهار دهه است که با آن مقابله می‌کنند اما از سوی زنان جهان حمایت‌های کافی دریافت نمی‌کنند چون می‌ترسند برچسب‌هایی مانند اسلام هراس یا نژادپرست بخورند.»
وحید يوجسوی، دانشجوی دکترای حوزه مطالعات خاورمیانه هم نوشته که گرچه خانم لو حجاب را به دلیل همدلی با زنان محجبه‌ای که بدلیل رعایت حجاب مورد تبعیض قرار می‌گیرند بر سر گذاشته، اما همزمان سوی دیگر این ماجرا که زنان به اصطلاح «بدحجاب» ایرانی هستند و هر روزه به دلیل رعایت نکردن حجاب با خطر دستگیری یا شلاق و مجازات روبه‌رو هستند نادیده می‌گیرد: «بر این اساس، انتخاب شما برای روسری بر سر گذاشتن، در خدمت مشروعیت بخشیدن به دستگاه سرکوبگر گشت ارشاد در ایران است و به آنها این امکان را می‌بخشد که از این استدلال استفاده کنند که حتی زنان حارجی هم در صورت لزوم حجاب را رعایت می‌کنند.»
خلاف بسیاری از چهره‌های سیاسی که انتقادها به پذیرش حجاب اجباری در ایران را نادیده گرفتند، ستا لو در پاسخ به این نامه گفته است که از مسیر این «اشتباه» در حال یادگیری است. او البته تاکید کرده که به دلیل اینکه موضوع حجاب بسیاری سیاسی است، محتوای سخنان او در این ویدئو مورد توجه قرار نگرفته و به اعتقاد او این یک شیوه دیگر از نادیده‌انگاری زنان متخصص است؛ یعنی توجه به اینکه او روسری بر سر دارد یا نه.
این انسان‌شناس همچنین نوشته که در انتقادهای مطرح شده کسی به اهمیت گفته‌های او درباره فضای عمومی و عدالت اجتماعی اشاره نکرده است. او تاکید کرده که مجبور به پوشیدن حجاب شده و در آن لحظه نمی‌دانسته که باید آن را به چالش بکشد و فرصت تحقیق و مطالعه در این زمینه را نداشته است.
ستا لو نوشته: «اگر حجاب داشتن من نامناسب بوده بابت آن متاسفم. مساله مهم این است که زنان باید درباره پوشش خود حق انتخاب داشته باشند و بتوانند بدن خود را کنترل کنند. در فرانسه پوشاندن خود تبدیل به یک موضع رادیکال شده و بنایراین باید در نظر داشت که موضوع خیلی وابسته به زمینه و فضاست.»
اجباری برای همه
تا سال ۱۳۶۲هیچ قانونی در مورد حجاب در مجلس ایران تصویب نشده بود. اولین قانونی که درباره پوشش زنان به تصویب رسید، ماده ١٠٢ قانون تعزیرات مصوب سال ١٣۶٢بود. در این قانون آمده بود: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به تعزیر تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهند شد.»
در ایران حجاب حتی برای زنان غیرمسلمان اجباری است
براساس این قانون، زنان در جمهوری اسلامی ایران، اعم از ایرانی و خارجی، مسلمان و غیرمسلمان، مکلف به رعایت حجاب شرعی در انظار عمومی و معابر شدند. این قانون بعدها ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ تکمیل شد.
استدلال یکی از فقها- آیت الله هادوی تهرانی- درباره اجباری بودن حجاب برای زنان خارجی این است: «رعایت حجاب برای زنان مسلمان نسبت به افراد غیر محرم یک واجب شرعی است. بنابراین، آزادی عقیده و دین اقتضا می‌کند زنان مسلمان بتوانند در هر محیطی به وظیفه دینی خود عمل کنند. اما بی‌حجابی برای غیر مسلمانان یک وظیفه دینی نیست، که الزام آنان به حجاب در جمهوری اسلامی با آن منافات داشته باشد. بلکه از منظر آنها حجاب امر جایزی است که قانون می‌تواند آن را مانند هر امر جایز دیگری، الزامی و واجب کند.»