بهرغم تبلیغات و کوششهای گسترده وزارت ارشاد، فیلم سینمایی «بدرود بغداد» در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار پذیرفته نشد. این فیلم را که مهدی نادری ساخته است، معاونت سینمایی وزارت ارشاد از یک مسیر غیر متعارف به اسکار فرستاده بود.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) فیلم سینمایی «بدرود بغداد» ساخته مهدی نادری که از یک مسیر غیر متعارف توسط معاونت سینمایی وزارت ارشاد برای شرکت در بخش فیلمهای غیرانگلیسیزبان اسکار فرستاده شد، به فهرست فهرست ۹ تایی نامزدهای جایزه اسکار در رشته فیلمهای خارجی هشتاد و سومین دوره جوایز اسکار راه نیافت.
جواد شمقدری، معاونت امور سینمایی در پاسخ به اعتراض سینماگران ایرانی گفته بود موضوع فیلمی که سینمای ایران در اسکار را نمایندگی کند، میبایست بیانگر دغدغههای شهروندان آمریکایی و برای جشنواره اسکار جالب باشد.
خانه سینما که در سالهای گذشته متولی اصلی انتخاب نماینده ایران برای اسکار بود، امسال از این کار کنار گذاشته شد.
شمقدری در گفت و گویی با خبرگزاری فارس انتخابهای معاونت سینمایی ارشاد در دورههای پیش از خودش را به چالش کشید و از «اشتباهات فاحش» در انتخابهای هیأتهای اسکار در سالهای گذشته سخن گفت.
مشکل در این بود که فیلم «بدرود بغداد» حتی در ایران اکران عمومی نشده بود و وقتی که سینماگران به انتخاب معاونت سینمایی ارشاد اعتراض کردند و به این نکته اشاره کردند که این فیلم حتی در ایران هم اکران نشده است، در چند روز فرصتی که باقی مانده بود، این فیلم پیش از آنکه به اسکار فرستاده شود در سینمایی در گرگان به نمایش درآمد.
جواد شمقدری که در آن زمان به نیویورک سفر کرده بود، در ۲۳ شهریور ماه در نمابری اعلام کرد که پیگیری موضوع شرکت «بدرود بغداد» در اسکار را به عهده سید علیرضا سجادپور مدیر کل اداره ارزشیابی و نظارت حرفهای گذاشته است.
علیرضا سجادپور هم سرانجام همانگونه که انتظار میرفت، از بین گزینههای موجود سرانجام فیلم «بدرود بغداد» ساخته مهدی نادری و به تهیهکنندگی مرکز سینمای مستند و تجربی را برای شرکت در اسکار انتخاب کرد.
معاونت سینمایی وزارت ارشاد با انتشار گزارشی اعلام کرد به دلیل آنکه «بدرود بغداد» به حوادث اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی میپردازد و به این دلیل که تعبیر ارشاد مردم جهان با حضور نظامیان در عراق مخالفت دارند، «بدرود بغداد» را برای شرکت در اسکار برگزیده است.
در این گزارش آمده است: «این انتخاب بر مبنای مشورتهای گسترده با صنوف مختلف سینما صورت گرفته و گرچه گزینههای دیگری نیز موافقانی داشتند اما بدرود بغداد با فاصله بیشتری آرای مثبت را به خود اختصاص داد.»
با وجود آنکه وزارت ارشاد ادعا کرده بود با دستاندرکاران سینمای ایران درباره این موضوع «مشورتهای گسترده» انجام داده است، اما مدیر بخش بینالملل بنیاد سینمایی فارابی از معرفی فیلم «بدرود بغداد» به اسکار اظهار بیاطلاعی کرد.
سجادپور در پاسخ به منتقدان و معترضان بر موضوع «بدرود بغداد» تأکید کرد و گفت: «با توجه به تم ضد اشغال «بدرود بغداد» که در جامعه آمریکا هم بسیار داغ است احساس شد، شانس این فیلم بیشتر خواهد بود.»
وی در عین حال اقدامات تبلیغی جهت معرفی فیلم را بعد از این انتخاب بسیار مهم دانست و گفت: «از وقتی که معرفی این فیلم قطعی شده است، موضوع را به دوستان حاضر در نیویورک اطلاع دادم تا لابیها صورت گیرد و تبلیغات آغاز شود و همه تلاشها به سمت پررنگتر شدن این فیلم رفته است.»
شمقدری هم گفته بود: «من در جریان دیدار با برخی از اعضای آکادمی اسکار گفتم که این فیلم، فیلم متفاوتی است و ما فکر میکنیم شانسی دارد. بسیار مهم است که برای اعضای آکادمی اسکار بتوانی فیلمات را معرفی کنی و نظر آنها را جلب بکنی.»
در همان زمان پس از آنکه معاونت سینمایی ارشاد «بدرود بغداد» را بهعنوان نماینده ایران در اسکار معرفی کرد، منوچهر محمدی، تهیهکننده فیلم سینمایی «طلا و مس» در یادداشتی کوتاه، به کنایه و اعتراض از عدم انتخاب «طلا و مس» تشکر کرد.
او در این یادداشت نوشت: «من در این لحظات باشکوه و دوران پرعظمت سینمای ایران خوشحالی زائدالوصف و توصیف ناشدنی خود را از عدم انتخاب فیلم «طلا ومس» برای اسکار، با هیچ زبانی و کلماتی قادر نیستم بیان کنم لذا بر خود فرض میدانم از کارشناسان خردمند و آگاه که به دلایل بسیار که قطعاً در رأس همه آنها فروتنی کارشناسانه است و به همین خاطر هیچ اسم و رسمی از آنان سراغ ندارم، غیابا تشکر قلبی خود را اعلام مینمایم و به پاس این خدمت گرانسنگی که در حق فیلم «طلا و مس» روا داشتهاند از صمیم دل و جان از آنان سپاسگزاری مینمایم.»
علی معلم، تهیهکننده و منتقد سینما هم گفته بود: «به نظر میرسد که دوستان مقررات اسکار را نمیدانند. به هر حال لازم بود که امسال هم کمیتهای از سینماگران به انتخاب و کارشناسی فیلمها بپردازند و مانند سالهای قبل همه چیز شفاف و مشخص باشد، اما به نظر میرسد که امسال سیاست دیگری حاکم است.»
سینمای ایران تاکنون موفق نشده است اسکار بهترین فیلم خارجی (غیرانگلیسی زبان) را دریافت کند. در سالهای گذشته، سینمای ایران این فیلمها را به اسکار معرفی کرده است: «زیر درختان زیتون» ساخته عباس کیارستمی، «بادکنک سفید» ساخته جعفر پناهی، «گبه» ساخته محسن مخملباف، «بچههای آسمان»، «رنگ خدا»، «باران» و «آواز گنجشک ها» ساخته مجید مجیدی، «زمانی برای مستی اسبها» و « لاکپشتها هم پرواز میکنند» ساخته بهمن قبادی، «من ترانه ۱۵ سال دارم» ساخته رسول صدرعاملی، «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی، «خیلی دور خیلی نزدیک» ساخته رضا میرکریمی، «کافه ترانزیت» ساخته کامبوزیا پرتوی، «میم مثل مادر» ساخته رسول ملاقلیپور، و «درباره الی» ساخته اصغر فرهادی.
از میان این فیلمها «بچههای آسمان» ساخته مجید مجیدی تنها فیلم ایرانی است که در سال ۱۹۹۷ نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی شد، اما این جایزه به آن تعلق نگرفت.
پیش از انقلاب نیز فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی (۱۳۵۶) و «باد صبا» ساخته آلبر لاموریس (۱۳۵۷)، به عنوان نمایندگان سینمای ایران به اسکار معرفی شدند.