حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار دانش‌آموز کلاس اولی در ایران با حضور در مدرسه در روز ۳۱ شهریور، نخستین حضور در مدرسه را تجربه و دوران تحصیل خود را آغاز کردند. این در حالی‌ست که مشکلات مالی آموزش و پرورش و معلمان در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ به قوت خود پابرجاست و اعتراض‌های صنفی معلمان در یک سال گذشته بی‌پاسخ ماندند و سرکوب شدند.
در بیش از یک دهه گذشته، دانش‌آموزان کلاس اولی یک روز مانده به آغاز مهر ماه در قالب مراسمی با عنوان «جشن شکوفه‌ها» در مدرسه‌ها حاضر می‌شوند تا با برنامه‌ای شاد و جذاب درس و مدرسه را آغاز کنند.
از سوی دیگر اما شروع دوران تحصیل در ایران با تفکیک جنسیتی همراه است که برای دختر بچه‌ها با حجاب اجباری نیز پیوند خورده است. آن‌ها باید با پوشش اسلامی در مدرسه حاضر شوند که می‌تواند به عنوان شاخصی در نقض حقوق کودکان مورد توجه قرار بگیرد:
خبرگزاری تسنیم گزارش کرده است که در سال تحصیلی جدید هفت میلیون و ۶۰۰ هزار دانش‌آموز در دوره ابتدایی آموزش خواهند دید که کتاب‌های درسی آن‌ها روز اول مهر از طریق مدارس توزیع خواهد شد. آموزش‌های ایدئولوژیک بخش پررنگی از این آموزش‌ها و درس‌ها را به خود اختصاص می‌دهند و این جریان در مقاطع بعدی تحصیلی هم ادامه خواهد داشت: ادبیات‌زدایی از کتاب‌های درسی ادبیات در دوره متوسطه
از سوی دیگر حدود ۱۳ هزار معلم جدید وارد دبستان‌های کشور خواهند شد و این در حالی‌ست که مطالبات حقوقی بسیاری از معلمان در طول سال‌های گذشته بی‌پاسخ مانده است.
علی‌اصغر فانی وزیر آموزش‌وپرورش گفته است که امسال، سه هزار «راهبر آموزشی» به مدرسه‌های روستایی کشور اعزام می‌شوند چون در مناطق محروم مدرسه‌ها فاصله زیادی از یگدیگر دارند و به راهبران آموزشی نیاز است تا با بازرسی از مدارس بر آن‌ها نظارت کرده و معلمان را هدایت کنند.
مساله تحصیل در مناطق محروم همواره از چالش‌های نظام آموزشی در ایران بوده است و نتایج گزارش‌های منابع دولتی، بیانگر ناتوانی دولت و خانواده‌ها در پرداخت هزینه آموزش در این مناطق است.
بر پایه نتایج یک پژوهش، هزینه آموزش در ۱۲ درصد خانوارهای سه دهک اول درآمدی تهران نزدیک به صفر است. این در حالی است که در استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان و بوشهر ۶۵ درصد خانوارهای این سه دهک از چنین وضعیتی برخوردارند.
در همین زمینه: شناسایی بیش از ۷۱هزار کودک محروم از تحصیل در سیستان و بلوچستان
تسنیم همچنین گزارش کرده است که بر اساس بررسی‌های کارشناسان، افت دانش‌آموزان مقطع تحصیلی ابتدایی در مناطق دو زبانه بیش‌تر است و برای جلوگیری از افت تحصیلی دانش‌آموزان کلاس اولی، لازم است که دوره پیش‌دبستانی در این مناطق نوسعه پیدا کند و تقویت شود.
موضوع آموزش به زبان مادری و آموزش زبان مادری از چالش‌های تحصیلی در مناطقی‌ست که در ادبیات اموزش و پرورش دو زبانه خوانده می‌شوند و شهروندان این مناطق اغلب با تبعیض‌های ساختاری دست و پنجه نرم می‌کنند.
در سال تحصیلی جدید برای نخستین‌بار در ردیف‌های بودجه آموزش و پرورش، ۵۰ میلیارد تومان برای توسعه دوره پیش‌دبستانی با اولویت مناطق محروم و دو زبانه در نظر گرفته شده است.
حسن روحانی، رییس جمهوری ایران هم در سفر خرداد ماه خود به آذر‌بایجان غربی به عنوان یک منطقه دو زبانه، در مهاباد گفت که مراکزی برای آموزش زبان مادری در این منطقه آغاز به کار خواهند کرد.
در همین زمینه: سال تحصیلی جدید و چالشی دیگر