– ارزشش رو داشت که به خاطر خوندن یه آواز بیست سال پناهنده بشی؟
– آره ارزشش رو داشت. وقتی من اون آواز رو خوندم حلبچه داشت بمباران می‌شد.
– الان هم کشتارها تو «روبوسکی»، «شنگال» و «کوبانی» در جریانه.
– اسم این تراژدی «بی‌سرزمینی»ست.
این دیالوگی از فیلم «کوردستان کوردستان» است که از طرف کمیته انتخاب جشنواره فیلم بینالمللی فیلم لندن به عنوان فیلم برگزیده خارجی انتخاب شد، اما بولنت گوندوز، کارگردان این فیلم در اعتراض به بی‌توجهی دولت‌های اروپایی به کشتار مردم در شمال کردستان (کردستان ترکیه) از دریافت جایزه خودداری کرد.
در اعتراض به سکوت
بولنت گوندوز درباره انگیزه و هدفش از پس دادن جایزه جشنواره فیلم لندن به رادیو زمانه می‌گوید:
«”کوردستان کوردستان” تا به امروز در فستیوال‌های بینالمللی و در بخش‌های مختلف موفق به کسب پنج جایزه شده است. من به عنوان کارگردان مستقل کرد هر بار جایزه را تقدیم به یک انسان جان‌باخته کردم. بار اول به “آیلان کوردی”، دومین جایزه تقدیم به “جمیله” دختری که در “سلوپی” کشته شد و به این ترتیب هر جایزه به تراژدی‌ای تقدیم می‌شد. درست است که هر اندازه بشر به چنین فجایعی بپردازد، به از یاد نبردشان کمک کرده اما چنین کاری برای من دردناک بود. قبل از رفتنم به لندن با خودم فکر کردم که اگر این بار فیلمم جایزه‌ای دریافت کند، آن را به چه کسی تقدیم کنم؟ تصمیم گرفتم که این‌بار به دولت‌هایی که مسبب چنین فجایعی هستند اعتراض کنم.»
گوندوز به سکوت جهانیان در مقابل حمله ارتش ترکیه به مناطق کردنشین این کشور نیز معترض است. می‌گوید:
«کردستان امروز چهار پاره است، بخش پنجم آن هم در اروپاست و هزاران پناهنده کرد در کشورهای اروپایی زندگی می‌کنند. این افراد می‌توانند بر دولت‌های متبوعشان تأثیر بگذراند. دولت‌های اروپایی از وضعیت کردها در ترکیه، سوریه، عراق و ایران مطلع هستند و می‌دانند که آن‌ها چه می‌خواهند. من با این کار میخواستم صدایی باشم که به گوش این دولت‌ها برسد. من نه علیه فستیوال که علیه سکوت دولت‌ها از پذیرش جایزه خودداری کردم. اعلام کردم که خودداری من از دریافت جایزه اعتراضی است به دولت‌های اروپایی به‌ویژه انگلستان، فرانسه و آلمان که با کشورهای سرکوب‌گر در ارتباط هستند و ظلم آن‌ها علیه کردها را نادیده می‌گیرند. پس از اعلام نظرم کمیته‌ی برگزار‌کننده فستیوال نیز از این اقدام من حمایت کرده و اعلام کردند که ما نیز از کردها حمایت خواهیم کرد. امیدوارم که این عمل من بتواند پیامی برای وجدان‌های بیدار باشد.»
«ده‌نگبیژی»: حماسه‌سرایی بدون موسیقی
«کوردستان کوردستان» در حالی که با ۱۴ فیلم دیگر در بخش فیلم خارجی فستیوال بینالمللی فیلم لندن رقابت می‌کرد، روز ۲۷ فوریه به عنوان بهترین فیلم این بخش انتخاب شد. بولنت گوندوز در این فیلم نیز هم‌چون فیلم اولش (اودال زینکی) داستان نوازندهای را روایت می‌کند که پس از بیست سال پناهندگی به سرزمین مادری‌اش برمی‌گردد.
گوندوز با تاکید بر نقش هنر در شکل‌گیری هویت ملت‌ها معتقد است که رهایی انسان بر زبان و فرهنگ استوار است:
«اگر ما امروز در مورد هنر و فرهنگ خود، دست به عمل جدی نزنیم، فردا کردستان بر چه چیز بنا خواهد شد؟ اگر تاریخ و هنر آزاد نشود، سیاست نیز آزاد نخواهد شد. هنر رهاکننده تاریخ است و این پیامی‌ست که در فیلم ما به آن پرداخته می‌شود. من اهل شمال کردستان باکوور (کردستان سرحد) هستم. در این بخش از کردستان “دنگبیژی” یا “حماسه‌سرایی بدون موزیک” بسیار رایج است و من نیز تحت تاثیر آن بوده‌ام.»
«ده‌نگبیژی» یا حماسه‌سرایی بدون موسیقی جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ کردها دارد. شب‌های طولانی و زمستان‌های سرد همیشه زمینه‌ای را فراهم کرده که کردها در خانه مخصوص حماسه‌سرایی که به «مالا دنگبیژان» معروف بوده، گردهم آیند. گوندوز در فیلم «اودال زینکی» به زندگی «اودال» که یکی از معروف‌ترین این حماسه‌سرایان بوده، پرداخته است.
گوندوز در مورد داستان این فیلم که پیش از این پیش از این جایزه بهترین فیلم و بهترین موسیقی جشنواره فیلم لُس‌آنجلس را هم دریافت کرده بود، می‌گوید:
«نوازندهای کرد پس از بیست سال پناهندگی به سرزمینش برمی‌گردد و با استاد خود ملاقات می‌کند و با تغییرات سرزمین مادری‌اش روبه‌‌رو می‌شود. در کل، این فیلم به موسیقی و فرهنگ و پناهندگی و آوارگی می‌پردازد.»
پیش‌پرده فیلم: «کوردستان، کوردستان» ساخته بولنت گوندوز
شب بیست و هشت دسامبر ۲۰۱۱ بر اثر حمله‌ی جنگنده‌های اف ۱۶ ارتش ترکیه، ۳۴ کاسبکار مرزی کرد کشته شدند. گوندوز با اشاره به داستان فیلم دیگرش یعنی «روبوسکی، عشق من» که در مورد این جنایت ساخته است می‌گوید:
«تنها امید من آن است که ما بتوانیم مستقل باشیم و ملت کرد یکپارچه شود. انسان باید جهانی بیاندیشد. ما کردها باید بتوانیم متحدانه بیاندیشیم و در این صورت است که جهان خواسته‌های ما را خواهد شنید. ما رسانه نداریم و این شاید بزرگترین ضعف ماست. با توجه به ارتباطات و داد و ستد‌های اقتصادی‌ای که دولت‌های اروپایی با دولت ترکیه دارند من به آنان هیچ امیدی ندارم. امروزه مساله کرد به مرحله‌ای رسیده است که باید حل شود. اما آنچه چنین مساله‌ای را به سرانجام خواهد رساند اراده مردمی برای به سرانجام رساندن آن است.»
بولنت گوندوز در حال حاضر در پاریس زندگی می‌کند و یکی از اعضای خبرنگاران بدون مرز است. او با چند شبکه رادیویی و تلویزیونی هم همکاری می‌کند.