برگزیده‌ای از مطالب بخش‌های سیاست، اقتصاد، جامعه و حقوق، و فرهنگ “زمانه” در وداع با سال پررخداد ۱۳۹۴
■ سیاست و اقتصاد
چرا خامنه‌ای موقع انتخابات به یاد مخالفان می‌افتد؟
چرا خامنه‌ای تنها در زمان تثبیت مشروعیت نظام، مخالفان را به حساب می‌‌آورد؟ تلقی رهبر جمهوری اسلامی از مخالفان و مواضع‌‌شان چیست که چنین انتظاری از آنها دارد؟ پانزده فعال و تحلیلگر سیاسی، دیدگاه‌های خود در این زمینه را بیان می‌کنند.
عصر سیاست‌زدایی و سازشگری پس از توافق هسته‌ای
عبدی کلانتری – بخشی از « دکترین اوباما» سرمایه‌گذاری روی «استحاله» یا «تغییر رفتار» حکومت ولایی ایران است در اثر باز شدن دروازه‌های داد و ستد آزاد و ادغام ایران در بازار جهانی. همانند اصلاح‌طلبان ایرانی، برخی از مفسران لیبرال آمریکایی برآنند که موفقیت مذاکرات هسته‌ای تأثیر «ترانسفورماتیو» بر حکومت ایران خواهد داشت، یعنی کاراکتر حاکمیت اسلامی را به تدریج عوض خواهد کرد.
فقاهت در نمونه خامنه‌ای: تخصص در دروغ و تقلب
اکبر گنجی – بینش فقیهانه به کلی معیوب و ضد اخلاقی است. از این میان، فقط و فقط به رذیلت اخلاقی دروغ گویی بنگرید، آن هم در نمونه‌های دروغ‌گوهایی انتخاباتی خامنه‌ای و اصحابش. آیت الله خامنه‌ای و فقیهان منصوبش، در عمل به این روایت مسابقه‌ای به راه انداخته و همگی به دنبال اول شدن در آن هستند.
برنامه اتمی حدود دوازده سال اقتصاد و سیاست در ایران را در چنبره خود گرفت و هزینه‌های غیرقابل محاسبه به مردم و کشور تحمیل کرد. آیا روشنفکران و منتقدان از همان آغاز و به اندازه کافی در باره این پروژه روشنگری کردند؟ پاسخ شماری از تحلیل‌گران، روزنامه‌نگاران و استادان دانشگاه به این پرسش.
از اختراع امام خمینی تا اختراع امام خامنه‌ای
اکبر گنجی – خامنه‌ای که بمیرد، طرفدارانش درگیر شخصیت‌سازی از او می‌شوند. اگر او با «تحریف امام خمینی» مخالف است باید با تحریف خودش هم مخالف باشد و پیشاپیش روشن کند که سکولار و دمکرات نیست.
وقتی که بحث حصرخانگی به میوه نارس تشبیه می‌شود
سوسن اولیاء- چرا حصر رهنورد، موسوی و کروبی موضوع مهمی نیست؟ آیا رئیس دستگاه مجریه می‌تواند با بیانی ادبی و استعاری، از توضیح در باره سرنوشت این سه طفره برود؟ میوه اسارت این افراد کی می‌رسد؟ برداشت صاحب‌نظران و حقوقدانان در این زمینه.
احزاب کردستان ایران در کدام سوی تحولات منطقه ایستاده‌اند؟
علی‌اصغر فریدی – احزاب کرد اگرچه همواره با هم در رقابت بوده و گهگاه از رقابت هم فراتر رفته‌اند، اما در خیلی از موارد از لحاظ نظامی به همدیگر کمک کرده و در کنار هم جنگیده‌اند. بخشی از افکار عمومی کردها، از احزاب کردستان ایران توقع داشت که با بیانیه‌ای کشتار مردم عادی در شهرهای کردنشین ترکیه را محکوم کنند.
آیا رهبر ایران با برجسته کردن اختیارات سپاه، در صدد به حاشیه بردن نیروهایی است که خود را برای دو انتخابات مهم خبرگان و مجلس دهم آماده می‌سازند و در سیاست داخلی و خارجی، رویکردی تعاملی دارند؟ رضا علیجانی میگوید خامنه‌ای می‌خواهد پیاده نظام خودش، دولت در دولت خودش، نیروهای سرکوب خودش را داشته باشد.
چرا ایران خواهان نفوذ در “حیاط خلوت” عربستان است؟
سرچشمه بحران یمن و زورآزمایی ایران و عربستان در آنجا چیست؟؟ حوثی‌ها کیستند و چه می‌خواهند؟ چرا نفوذ ایران در یمن اهمیتی نمادین یا استراتژیک دارد؟ علی صدرزاده به پیشینه مبارزات حوثی‌ها، موقعیت ایران و عربستان و دلایل قدرت‌نمایی آنها در یمن می‌پردازد.
“پول‌های کثیف” محصول فساد ذاتی نظام تبعیض
علی افشاری – پول خرج می‌کنند، تا نماینده شوند. این پول از کجا می‌آید؟ پول کثیف خرید کرسی نمایندگی، جلوه کوچکی از فساد در نظام تبعیض است. تبدیل مناصب ارشد سیاسی به تیول مدافعان نظریه ولایت فقیه و فقه‌سالاران تبعیض را نهادینه کرده و زمینه اصلی بروز و رشد فساد در سیاست را مهیا می‌سازد.
سهم مناطق محروم از برنامه‌های توسعه چه بوده است؟
توسعه بخش‌های محروم یا کمتر توسعه‌یافته، فصل مشترک پنج برنامه توسعه ایران پس از انقلاب بوده، اما سهم سیستان و بلوچستان، ایلام، کردستان، کرمانشاه و لرستان وعده‌های پوچ است. شاخص شکاف نابرابری تولید ناخالص داخلی از ۰.۳۷۶ به ۰.۴۱ رسیده که بیان‌کننده افزایش نابرابری میان استان‌های مختلف است.
اقتصاد مقاومتی و مقاومت کانون‌های فساد
حمید مافی – توصیه‌های خامنه‌ای به دولت و عدم خودداری از تائید مستقیم برنامه اقتصادی روحانی را می‌توان نشانه دخالت‌گری غیرمستقیم دانست و چرایی این موضع را در ساختار نهاد رهبری و همچنین ساختار قدرت و کانون‌های قدرت و ثروت جست‌وجو کرد.
رویای توافق، کابوس تحریم – کارآفرینان چه می‌گویند
سوسن اولیاء- دولت میگوید برای اقتصاد «مقاومتی» برنامه دارد. کارآفرینان صنعت اما از نظر منابع و منافع، تکیه‌گاه و میدان این مانورها را ندارند و به اقتصاد پساتحریم چشم دوخته‌اند. گفتوگو با شش مدیر ارشد کارخانه‌های قطعه‌سازی، ریخته‌گری و قالب‌سازی.
■ جامعه و زنان
جامعه‌ای که هر روز خشن‌تر می‌شود
نعیمه دوستدار- جامعه ایران از هر نظر آماده جرم و جنایت است: قانون ناکارآمدی که خشونت را ترویج می‌کند، مشکلات اقتصادی ناشی از بی‌تدبیری‌های دولتمردان، اثر تحریم‌های بین‌المللی، عوارض مدرن شدن جامعه بدون فراهم بودن بسترهای فرهنگی، نفوذ عمیق مذهب و تبلیغ ایدئولوژی رسمی به سود باورهای سنتی و بدوی.
امید رضایی- با وجود همه سخت‌گیری‌هایی که در مورد رابطه دخترها و پسرها در ایران می‌شود، این روابط هرگز تعطیل‌بردار نیستند و همیشه راه‌های خلاقانه وتازه‌ای برای دور زدن محدودیت‌ها آزموده شده‌اند. البته رفتن برخی از این راه‌‌ها، گاهی به قیمت جان تمام می‌شود.
لیلی نیکونظر- با آنکه می‌دانیم جسد چیزی نیست جز جنبه تباه‌شونده انسان، همچنان نمی‌توانیم به جسد افراد نگاه کنیم بدون آنکه انسان یا هر آنچه در ارتباط با او تعریف می‌شود را به یاد آوریم. جسد نمی‌تواند کالا یا تبدیل به یک «چیز» شود. نمی‌توانیم جسد را جدا از انسان بدانیم و از آن رو نمی‌توانیم با جسد بی‌توجه به ارزش یا جایگاه اخلاقی انسان مواجه شویم.
قامت‌های خمیده نوجوانی بر چوبه‌های دار
دنا دادبه- روی چهارپایه که رفت پاهایش لرزید. فریاد زد «امام حسین» و از خانواده مقتول طلب بخشش کرد. نام مادرش را هم فریاد زد اما صدایش در همهمه جمعیت گم شد. واکنش نماینده دادستان: «جوانان ما باید بدانند علت اصلی این قتل این بود که قاتل چاقو همراه داشت و همه باید مطمئن باشند که نتیجه همراه داشتن سلاح سرد به غیر از این نیست.»
اعدام نوجوانان؛ گزارش عفو بین‌الملل از لاپوشانی‌های دولت ایران
رضا حاجی‌حسینی- لاپوشانی و ریاکاری مقام‌های ایرانی برای منحرف کردن افکار عمومی از اعدام نوجوانان در ایران، همچنان ادامه دارد. عفو بین‌الملل در همین زمینه گزارشی ۱۱۰ صفحه‌ای منتشر کرده است با عنوان “بزرگ شدن پای چوبه‌های دار”. ایران همچنان از معدود کشورهایی است که افراد را به‌خاطر جرمی که قبل از ۱۸ سالگی مرتکب شده‌اند، اعدام می‌کند.
شش سال پس از جنبش سبز؛ چرا اقلیت‌های ملی-قومی همراهی نکردند؟
شاهد علوی- شش سال از اعتراض‌های خیابانی پیامد اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ١٣٨٨ می‌گذرد. اعتراض‌هایی که جنبش سبز نام گرفت. چرا ترک‌ها، کردها، عرب‌ها و بلوچ‌ها که دارای پتانسیل اعتراضی بالا برای تعقیب مطالبات و آمال سیاسی خود هستند، از فضای به وجود آمده بهره نبرده و با جنبش سبز همراهی نکردند؟
سکته‌های زنجیره‌ای زندانیان و فعالان سیاسی در ایران
بهرنگ زندی- مرگ شاهرخ زمانی در زندان و کوروش بخشنده و نیما امام جمعه کوهبنانی در خارج از زندان بر اثر سکته مغزی و قلبی، اولین باری نیست که در میان فعالان سیاسی در ایران در چند دهه اخیر اتفاق می‌افتد. در ۱۰ سال گذشته بیش از ٢۵ نفر از فعالان سیاسی در ایران به علت‌های مشابهی که از طرف پزشکی قانونی اعلام شده، جان خود را از دست داده‌اند.
امید رضایی- خبر خودسوزی یک دستفروش در خرمشهر در آستانه سال نو، فضای خبری-رسانه‌ای ایران را تکان داد، اما نه آنچنان‌که باید. خودسوزی از دردناک‌ترین انواع خودکشی است اما چگونه تنگنا‌ها و فشارها، فرد را به جایی می‌رساند که دست به چنین عملی بزند؟
از ناسیونالیسم دینی تا تعصب ملی: ایرانی نیستی اگر نخوانی!
نعیمه دوستدار- تعرض به دو نوجوان ایرانی در بازگشت از سفر حج عمره، جرقه‌ای شد تا همنشینی غریبی میان گروه‌های مختلفی از ایرانیان ایجاد شود: ناسیونالیسم شیعی در کنار ناسیونالیسم ایرانی قرار گرفت و یک وحدت درونی ایجاد شد؛ وحدتی که خیلی‌ها آن را نژاد‌پرستانه می‌خوانند.
توفان در تهران و پرسش‌های دوباره درباره مدیریت بحران
رضا حاجی‌حسینی- چرا معمولا پیش از وقوع حوادث و بلایای طبیعی در ایران، اطلاع‌رسانی مناسبی درباره احتمال وقوع این حادثه‌ها انجام نمی‌شود؟ این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند بعضی پدیده‌های جوی قابل پیش‌بینی بوده و باید پیش از وقوع آنها، هشدارهای لازم به مردم داده شود.
فرخنده، ققنوسی که از آتش خود برخاست
نعیمه دوستدار- در نخستین روزهای بهار، فیلمی تکان دهنده در یوتیوب و شبکه‌های مجازی منتشر شد. زنی زیر مشت و لگد مردان خشمگین کوبیده می‌شد و خون بر سر و صورتش جاری بود. سنگ بر پیکرش می‌کوبیدند و از بلندی پرتش میکردند.
لیلی نیکونظر-این نوشته درباره یک عکس سیاه و سفید است و زنی که باشکوه و رازآلود، شبیه اسطوره‌ای بی‌زمان و مکان، پس از سی و چند سال، از نو در قاب چند عکس سیاه و سفید پیدا شد. زنانی که در این دو عکس در پس‌زمینه ایستاده‌اند، همان‌ها هستند که در تظاهراتِ علیه قانونی شدن حجاب آخرین فریادها را کشیدند. میان این همه زن اما، یک زن در متن هر دو عکس می‌درخشد. شجاعتش و نحوه مقتدرانه ایستادنش، یک سوال را به ذهن متبادر می‌کند: این زن که بود؟ از کجا آمد و به کجا رفت؟
افغانستانی‌ها در ایران؛ تبعیض و بهره‌کشی
این پرونده به زوایای مختلفی از زندگی افغانستانی‌ها در ایران اختصاص دارد.
تن‌فروشی، اجبار یک انتخاب یا اختیار تن؟
نعیمه دوستدار- سازمان «عفو بین‌الملل» قطعنامه جنجالی خود را درباره خرید و فروش خدمات جنسی به تصویب رساند. این قطعنامه خواستار حذف موانع قانونی خرید و فروش سکس و جرم دانستن آن است. تصویب این قطعنامه بسیاری از چهره‌ها و سازمان‌های حقوق بشری را خشمیگن کرده و در بسیاری از کشورها علیه این تصمیم بحث و گفتوگو در جریان اس
۱۵ زن دگرگون‌ساز جهان در سال ۲۰۱۵
تعداد زنانی که شرکت‌‌های بزرگ دنیا را مدیریت می‌کنند، به مراتب کمتر از مردان است. زنان یک پنجم کرسی‌ها را در پارلمان‌های دنیا در اختیار دارند و شکاف جنسیتی دست‌کم تا ۸۱ سال آینده برطرف نخواهد شد.با این حال تغییرات مثبتی در جهان در حال وقوع است. طبیعت قدرت در حال عوض شدن است؛ قدرت کمتر از بالا به پایین، کمتر سیستماتیک و کمتر قابل پیش‌بینی است.
روز جهانی ارگاسم زنان: لذت کشف نشده تن
نشناختن حق لذت جنسی و چگونگی رسیدن به ارگاسم، تنها یک بخش از مشکلات گسترده جنسی زنان در ایران و سراسر جهان است.
در ایران دست‌کم نیمی از ازدواج‌ها به دلیل همین مشکلات به طلاق می‌انجامد.
مشارکت زنان در بازتولید و تداوم مناسبات تبعیض جنسیتی
سیما راستین- آیا گروه‌های انسانی زیر ستم، از جمله زنان، خودشان فارغ از خشونت‌ورزی و ستمگری هستند؟ آیا زنان در طول تاریخ، ستمدیده مطلق بوده‌اند، قربانیان معصومی که هیچ نقشی در بازتولید ستم نداشته‌اند؟ آیا احساسات منفی انسانی همچون کینه، حسد، نفرت و خشم، در موقعیت تحقیر و ستمدیدگی مهار می‌شوند؟ آیا بخشی از این احساسات از سوی زنان متوجه خود زنان نمی‌شود؟
ایدئولوژی دخول و فرهنگ دخول‌زده
مجید خانی – این نوشته ردپای ایدئولوژی دخول را فرهنگ ایرانی ـ اسلامی می‌یابد و با نگاهی انتقادی این نکته را مطرح می‌کند که نرسالاری این ایدئولوژی کماکان به دنبال یافتن رابطه قدرت در روابط جنسی، چه دگرجنس‌گرا و چه همجنس‌گراست. ایدئولوژی دخول مناسباتی را تحمیل می‌کند که به کننده سکس یا «فاعل» قدرت می‌بخشد و شونده یا «مفعول» را تحقیر می‌کند.
پناهجویان دوجنسگرا؛ دگرباش ولی نامرئی
زینب پیغمبرزاده – با وجود اینکه کلمه «دوجنسگرا» به ادبیات حق‌خواهی اقلیت‌های جنسی و حتی به ادبیات سازمآنهای بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد اضافه شده است و این سازمآنها چنین گرایشی را پذیرفته‌اند، اما عملا دستگاه‌های حقوقی و اجرایی پذیرش پناهجویان در کشورهای میزان در مورد دوجنسگرایی انتخابی عمل می‌کنند.
واژگون کردن برتری زن و مرد در مفهوم همسوجنسی
آوات عیار – این مقاله در مورد پارادایم سیس و ترنس در توضیح جنسیت است که در آن علوم زیستی اتوریته تقسیم‌بندی جنسیت به زن، مرد و یا چیزی خنثی را ندارند. در این پارادایم جدید تمرکز بر جنسیت بر اساس طبقه‌بندی پزشک، متخصص یا هر اتوریته دیگر نیست بلکه طبقه‌بندی جنسیت توسط خود فرد صورت می‌گیرد.
عادل ایرانخواه − در نظام آبادِ تهران سه خواهر دست به خودکشی زدند. به سانِ تمامیِ فجایع، معماگونگی جزئی از این واقعه هم هست. چه شد؟ چطور سه خواهرِ چهل تا پنجاه ساله به چنین تفاهمِ شومی می‌رسند؟
■ فرهنگ
«خسرو خوبان» ادبیات ایران درگذشت
رضا دانشور نویسنده رمان‌های «نماز میت» و «خسرو خوبان» در ۶۸ سالگی درگذشت. او در مهم‌ترین آثارش «واقعیتی هولناک از پیامدهای شکست نهضت ملی ایران» در سال‌های ۱۳۳۰ و ادامه زندگی اساطیر ایرانی در تشیع را روشن می‌کند. پیش از انقلاب، مهم‌ترین موضوع آثار رضا دانشور کند و کاوی روانشناختی در ذهن‌های درگیر عذاب برخی از زندانیان سیاسی شکنجه شده و تحقیر شده و دنیای خبرچین‌ها و وادادگان است.
دائرهالمعارف در جمهوری اسلامی: پروژه قدرت و پرستیز
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی از جلد نوزدهم دانشنامه جهان اسلام رونمایی کرد. این دانشنامه را «بنیاد دائرهالمعارف اسلامی» که در سال ۱۳۶۲ بنیان نهاده شده، منتشر کرده و به آموزه‌های دین اسلام، تاریخ و جغرافیای کشورهای اسلامی، علوم قرآنی، حدیث و فقه اختصاص دارد. در جلد نوزدهم این دانشنامه ۲۵۱ مدخل وجود دارد و ۵۳ دانشنامه‌نویس برای تدوین آن به کار گرفته شده‌اند.
نخستین گام‌های نه چندان بلند ارکستر سمفونیک تهران
علی رهبری وعده بود که از مهرماه ارکستر سمفونیک تهران هر هفته یک کنسرت برگزار کند. دستمزد نوازندگان نیز که در دولت نهم و دهم کاهش پیدا کرد، قرار بود با هر اجرا ۲۰ درصد افزایش پیدا کند. این وعده‌ها تحقق پیدا نکرد و علی رهبری استعفا داد، اما استعفای او پذیرفته نشد. در گفت و‌گو با محمود خوشنام، کارشناس موسیقی چشم‌اندازی از ارکستر سمفونیک تهران فراروی ما قرار می‌گیرد.
«کهربا»: نوشته محمد علی سپانلو
محمد علی سپانلو، یکی از اثرگذارترین شاعران، نویسندگان و منتقدان ایران درگذشت. مسعود فیروزآبادی مدیر نشر آرش در سوئد که رمان «کهربا» را منتشر کرده است، از هویت نویسنده واقعی این رمان پرده برمی‌دارد. سپانلو در مقدمه کتاب میگوید قصدش این بوده است که دوره‌ای از تاریخ روشنفکری ایران را نشان دهد؛ دوره‌ای که کم‌کم «میخانه‌‌ها به سوگ‌خانه‌ها» تبدیل می‌شوند، در همه میدان‌های شهر «روز جنگ فرشته با اهریمن» است و بین روشنفکران در محافل ادبی و هنری و در کافه‌ها بحث‌های تندی درباره نهضت چپ درمی‌گیرد.
«قصه‌ها»، یک فیلم اجتماعی تمام‌عیار
یکی از مهم‌ترین فیلم‌های اجتماعی در ایران، فیلم «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد بود که سرانام پس از کشاکش‌های بسیار در چند سینمای تهران و در چند شهر دیگر از جمله در اهواز و کرمانشاه و رشت و بندرعباس به نمایش درآمد. با وجود آنکه سالن‌های سینمای محدودی در اختیار آخرین ساخته رخشان بنی‌اعتماد قرار گرفته، این فیلم اجتماعی تاکنون با استقبال گسترده مردم مواجه شده است. نگاهی به این فیلم در گفتوگو با دو کارشناس.
عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار انتشارات امیرکبیر درگذشت
عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار و مدیر پیشین انتشارات امیرکبیر که در پی یک بیماری کلیوی به اغما فرورفته بود، در بیمارستان ایرانمهر در تهران درگذشت. پس از انقلاب، به حکم دادگاه انقلاب، سازمان تبلیغات اسلامی انتشارات امیرکبیر را تصرف کرد. عبدالرحیم جعفری در زندگینامه خود نوشته است: «در بهمن ۱۳۵۸ به دادسرای انقلاب احضار و محاکمه شدم. پس از آزادی از زندان و چهار سال بلاتکلیفی و سرگردانی مؤسسه‌ای که با خون دل بسیار به وجود آورده بودم، مصادره و به سازمان تبلیغات اسلامی که ارتباطی با احکام صادره علیه من نداشت واگذار گردید.»
ثبت شوش و میمند در میراث جهانی یونسکو
سازمان یونسکو در سی و نهمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی که از ۲۸ ژوئن تا ۸ ژوئیه در شهر بن در آلمان برگزار می‌شود، ۳۷ پرونده را در دستور کار خود قرار داد. از آن میان پرونده محوطه تاریخی شوش در استان خوزستان و پرونده منظر فرهنگی میمند در استان کرمان از چهار شاخص اصالت، یکپارچگی، مدیریت و حفاظت برخوردار بود و در میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
هما روستا، بازیگر سینما و تئا‌تر ایران درگذشت
هما روستا چهارم مهرماه ۱۳۲۳ در خانواده‌ای سیاسی متولد شد. پدر او، رضا روستا از یاران سلیمان میرزا اسکندری، ایرج اسکندری، بزرگ علوی، انور خامه‌ای، احسان طبری، خلیل ملکی، فریدون کشاورز، عبدالحسین نوشین و رضا رادمنش، از کادرهای بلندپایه حزب توده و یکی از ۵۳ نفری بود که به دستور رضا شاه در سال ۱۳۱۶ بازداشت و در زندان قصر محبوس شدند. او فعالیت سینمایی خود را سال ۱۳۵۰ با بازی در فیلم «دیوار شیشه‌ای» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان آغاز کرد.
نقش و جایگاه ابوالحسن نجفی در حلقه ادبی اصفهان و عرصه ترجمه
در سال ۱۳۹۴ ادبیات ایران یکی از اثرگذارترین چهره‌هایش را از دست داد: ابوالحسن نجفی. مهم ترین دستاورد او در ادبیات معاصر ایران این بود که با معرفی «رمان نو» در حلقه ادبی جنگ اصفهان در سال های دهه ۱۳۴۰ گروهی از نویسندگان بسیار بااستعداد ایران را تحت تأثیر قرار داد و به این ترتیب، با وجود آنکه خودش داستان نویس نبود، اما تحولی ژرف در ادبیات داستانی ایران به وجود آورد و باعث شد که به تدریج نویسندگان ایرانی از رمان های سیاسی با یک زبان شعاری و پاورقی نویسی و رمان های عام پسند با مایه های ناسیونالیستی فاصله بگیرند.
اعتراض هنرمندان موسیقی پاپ به تبعیض و نابرابری در ایران
۲۴ خواننده پاپ از فعالیت هنری منع شدند. گروهی از این خوانندگان به حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی نامه سرگشاده نوشتند و از تبعیض‌هایی که به آنها اعمال می‌شود شکایت کردند. پیش از این حسین زمان، خواننده نام‌آشنای موسیقی پاپ به علی جنتی، وزیر ارشاد اسلامی نامه اعتراض‌آمیز نوشته بود.
هما ناطق، تاریخ‌نگار و استاد دانشگاه درگذشت
در دی ماه ۱۳۹۴ یکی از مهم‌ترین مورخان ایران درگذشت: هما ناطق، پژوهشگر و استاد تاریخ در دانشگاه تهران و دانشگاه سوربن و نویسنده آثاری به یاد ماندنی و اثرگذار مانند «مصیبت وبا و بلای حکومت» (۱۳۵۸)، «بازرگانان و داد و ستد با بانک شاهی و رژی تنباکو» (۱۳۶۳)، «ایران و راهیابی فرهنگی» (۱۹۸۸) و همچنین «کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران» (۱۹۹۷). ماشاءالله آجودانی، تاریخ‌دان ایرانی مقیم انگلستان از دستاوردهای هما ناطق سخن میگوید.
مسحور اعداد و واژه‌ها: نگاهی به زمینه و زمانه پروفسور لطفی‌زاده
احسان سنائی − تلاش لطفی‌زاده در جهت صورت‌بندی یک «منطق فازی» عمدتاً در جهت بریدن از سنت منطق کلاسیک فهم می‌شود؛ اما نگاهی به تاریخچه تحولات منطق در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم نشان می‌دهد که این تلاش، از جهاتی هم اجتناب‌ناپذیر بوده است.
■ محیط زیست
پرندگان می‌روند، در ایران می‌میرند
پرنده مردنی است. خصوصاً اگر سر و کارش به ایران بیافتد. زمستان به زمستان، ایران به کشتارگاه پرندگان مهاجر بدل می‌شود. تورهای هوایی و دام‌های زمینی، صدور پروانه شکار و غفلت مسئولان، میل به کشتار و ضرورت امرار معاش، همه سبب می‌شوند تا سفری بی‌بازگشت برای این مهاجران رقم بخورد.
هوای آلوده، خشکسالی، کمبود آب و اکنون خاک بیمار. آب، باد، خاک سرنوشتی مشابه در ایران دارند. چندی است اعضا و بدنه سازمان حفاظت محیط زیست ایران متفق القول از بحرانی تازه خبر می‌دهند: بحران خاک.
آنچه باید درباره م.الف بدانید و اصول‌گرایان نمی‌گویند
امید منتظری- دو سال پیش در جریان رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی به کابینه حسن روحانی، علیرضا زاکانی، نماینده عضو فراکسیون اصول‌گرایان گفته بود محمد علی نجفی، کاندیدای آن روز وزارت آموزش و پرورش و خانم م. الف در جریان وقایع پس از انتخابات ۸۸ برای سرکشی به خانواده‌های «مصدومان فتنه» به خانه آنها می‌رفتند. بلافاصله پس از این نطق زاکانی، او در دفاع از عملکرد خودش پس از انتخابات ۸۸ اعلام کرد این م. الف من هستم: معصومه ابتکار.
انباشت پسماند و فقدان بازیافت در ایران
کوچهها و خرابه‌‌ها و زمین‌‌خالی‌های ایران مملؤ از دیوارنوشته‌هایی است یادآور مردمی که از تلنبار آشغال و زباله‌های اطراف محل سکونت‌شان به ستوه آمده بودند. دیوارنوشته‌هایی با این مضمون: «لعنت بر جد و آباد کسی که در این محل آشغال بریزد».
پایان نهضت سدسازی در ایران؛ مرثیه‌ای بر یک رؤیا
زمانی عالیترین مقام‌های حکومتی شخصاً برای قیچی کردن روبان افتتاح پروژه‌ها عظیم سدسازی حضور پیدا میکردند و عکس یادگاری می‌گرفتند، از محمدرضا شاه پهلوی تا محمود احمدی‌نژاد. اگر خودکفایی در زمینه گندم نشانه‌ای از تحقق شعار «استقلال» شد، سدسازی هم نمادی از «توسعه و سازندگی» در گفتمان دهه دوم انقلاب بود.
افزایش اعتبارات «ویژه»، تصویب لایحه «حفاظت، احیا و مدیریت تالابهای کشور» و اولویت بخشیدن به احیای تالاب‌ها در دولتی که خود را دولتی «محیط زیستی» معرفی نموده هیچ یک در بهبود وضع این زیستگاه‌های حیاتی موثر نبوده است: بیش از دوم سوم تالابهای ایران خشک شده است.
محیط زیست، غایب بزرگ در سیاست‌های برنامه ششم
ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسط رهبر ایران نشان داد که حفاظت از محیط زیست همچنان به عنوان اصلی مهم در سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی جایگاهی ندارد و ابعاد واقعی بحران درک نشده.
اعظم بهرامی- زمستان به زمستان که می‌رسد، مردم نفس‌شان را حبس می‌کنند، بچه‌ها از تعطیلی مدارس شاد می‌شوند، شهروندان ماسک‌ها را در می‌آورند، هوا وارانه و چشم‌اندازها تیره می‌شود و البته خیلی‌ها هم جدی جدی جان می‌دهند: اینجا تهران است، جایی که آلودگی سالانه جان ۴۰۰۰ تن را می‌گیرد.
«دولت عامل اصلی تخریب محیط زیست است»
گفتگوی نسیم روشنایی با بیژن فرهنگ دره شوری- «حکومت برنامه‌ای برای محیط زیست ندارد، اهمیتی برایش قائل نیست. مثل خانواده‌ای که هیچ هدفی ندارد. مقداری پول دارد و میگوید فعلاً اشیاء عتیقه را می‌فروشیم یا آن آپارتمان را می‌فروشیم و می‌خوریم. حالا اینها هم نفت می‌فروشند و می‌خورند. نه کاری هست، نه تولیدی هست، نه صنعتی هست و نه نسلی که از نظر فکر و ایدئولوژی و روح و آرمان برای کار و تولید آماده باشد.
چگونه کشاورزی ایران به چاه افتاد؟
سهراب مهر- شرايط بحرانی پس از انقلاب، سياست‌گذاران ايران را بر آن داشت تا به هر ترتیبی «خودکفا» شوند. اين خوانش از خودکفايی حتی پس از جنگ نیز بدل به مفهومی نمادین شد.