اگر به میدان رازی تهران بروید، به‌راحتی می‌توانید در بازار نظامی‌دوزهای این میدان بزرگ پایتخت ایران، با هزینه کردن ۱۱۰ هزار تومان، سرهنگ شوید. برای این داد و ستد، نیازی به کارت شناسایی یا نامه هم نیست. در این میدان باتوم، جای کلت و حتی گاز اشک‌آور و شوکر هم در دسترس همگان است.
خبرگزاری مهر در گزارشی، به رواج خرید و فروش لباس‌ها و تجهیزات نظامی و انتظامی در میان عموم مردم پرداخته است. موضوعی که تامین «امنیت» شهروندان را به عنوان یکی از حقوق بنیادین شهروندی، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در طول نزدیک به چهار دهه اخیر و پس از پیروزی انقلاب بهمن ۵۷ در ایران، چهره مردانی که ریش دارند و پیراهن‌های‌شان را روی شلوارهای پارچه‌ای می‌اندازند، در میان نوجوانان و جوانان رعب و وحشت ایجاد کرده است. این افراد و گروه‌ها که در دوره‌های مختلف تاریخی نام‌های مختلفی داشته‌اند (انصار حزب‌الله، گروه فشار و…) و در حال حاضر اغلب با عنوان «خود‌سر» از آن‌ها یاد می‌شود، به اسم «ارشاد» زنان و مردان «بدحجاب»، با مردم برخورد کرده‌اند، به روابط زنان و مردان «گیر» داده‌اند و … .
همین شکل ظاهر که اغلب دست مردم را برای اعتراض به چنین رفتارهایی بسته است, به شکلی دیگر هم مورد سوءاستفاده قرار گرفته و می‌گیرد. افرادی با استفاده از این ظاهر، لباس‌ها و تجهیزات نظامی و انتظامی که به آسانی در دسترس است، به اغفال مردم، دزدی و کلاه‌برداری پرداخته‌اند و همین مساله دستمایه ساخت فیلم‌هایی سینمایی مانند «مارمولک» به کارگردانی کمال تبریز یا «گشت ارشاد» به کارگردانی سعید سهیلی شده است. البته هر دوی این آثار سینمایی در مدتی کوتاه، با فشار همین افراد و گروه‌ها و حمایت روحانیون، توقیف شدند و از پرده سینماها، پایین کشیده شدند.
گاز اشک‌آور برای همه
در گزارش خبرگزاری مهر درباره خرید و فروش لباس‌های نظامی و انتظامی، بدون داشتن کارت شناسایی آمده است: «نکته قابل تأمل و جالب در این بازار پرطمطراق، فروش باتوم‌های فلزی و پلاستیکی است که می‌توانید با قیمت هشت تا ۳۰ هزار تومان آن‌ها را خریداری کنید. جای کلت کمری هم ۹ تا ۱۶ هزار تومان و جای گاز اشک‌آور هم ۱۰ هزار تومان است. از فروشنده‌ای سوال کردم تا حالا شده افراد غیر‌نظامی این وسایل را از شما خریداری کنند که در پاسخ گفت: این صنف مشتری‌های عبوری دارد و پاتوقی نیستند. برای همین بخش‌نامه یا قانونی نداریم که مثلا با نامه یا کارت شناسایی لوازم و لباس نظامی بفروشیم.»
به نظر می‌رسد به دلیل بروز ناامنی در پایتخت ایران در سال‌های اخیر، میل دختران و پسران جوان ایرانی به خرید اقلامی مانند «گاز اشک‌آور» یا «شوکر» برای دفاع از خود بیشتر شده است. یکی از مغازه‌دارهای میدان رازی هم به مهر گفته است: «وقتی کاسبی نیست، مجبوریم و چاره‌ای نداریم که با فروش این لوازم امورات خود را بگذرانیم.»
یکی دیگر از کاسبان میدان رازی گفته است که «اگر بگردی می‌توانی همین‌جا هر چه می‌خواهی پیدا کنی ولی اگر نتوانستی، میدان حسن‌آباد هم چند مغازه هست.»
نیروی انتظامی اما مدعی است که به فروش این اقلام نظارت دارد. تیرماه سال گذشته هجری خورشیدی، سرهنگ ناصر سیفیان، رئیس مرکز انتظامی پلیس پیشگیری، در کنفرانسی خبری گفته بود: «به‌تازگی شرکت‌هایی مانند ناجی فتح مرصاد، حافظین قائم موعود، رعد آفرینان شهر، ایمن سراج فرهنگ، ناجی گستر جم و بهپویان پوشش پارسیان با فعالیت غیرقانونی در اینترنت اقدام به فروش تجهیزات دفاع شخصی می‌کنند.»
این مقام مسئول در ادامه گفته بود: «تجهیزات دفاع شخصی مانند افشانه‌ها و شوک دهنده‌های الکتریکی، جزء سلاح‌های سرد محسوب می‌شوند و پلیس با دارندگان غیرمجاز این تجهیزات به‌صورت جدی برخورد می‌کند.»
او درباره شوکرهای موجود در بازارهای تهران هم گفته بود: «شوکرهایی که در بازارها به فروش می‌رسند، دارای ولتاژ برق هزار و ۸۰۰، دو هزار و ۵۰۰ و دو هزار هستند و این در حالی است که برق ۲۲۰ ولت پس از چند ثانیه فرد را به حالت کما می‌برد و بیش از این بدن انسان را با مشکلات عدیده روبه‌رو کرده و ممکن است موجب مرگ افراد شود.»
البته رئیس مرکز انتظامی پلیس پیشگیری به دلایل بالا رفتن میل خریداران این ابزار دفاعی در سال‌های اخیر اشاره‌ای نکرده بود.
چه کسانی باتوم می‌خرند؟
به نظر می‌رسد گروهی از خریداران البسه و ابزارهای نظامی و انتظامی در شهر تهران را کسانی تشکیل می‌دهند که سعی در باج‌گیری از مردم دارند. تیر ماه سال جاری، باشگاه خبرنگاران جوان، خبر از تشکیل پرونده برای مردی جوان داد که با لباس نیروی انتظامی در بزرگراه شیخ فضل‌الله نوری از مردم اخاذی می‌کرده است.
جام نیوز هم اردیبهشت‌ماه امسال گزارش داده بود که «مرد شیادی در پارک‌ها با لباس پلیس از دختران و پسران باج‌گیری می‌کرده که پلیس او را شناسایی و دستگیر کرده است.»
او به ماموران نیروی انتظامی گفته بود که در حال شناسایی عامل اصلی توزیع مواد مخدر در پارک است.
خبرگزاری مهر هم می‌نویسد که بازار نظامی‌دوزهای میدان رازی خود به‌تنهایی می‌تواند تولید جرم کند و اجرای برنامه‌ای برای پیشگیری از وقوع جرم در این بازار قدیمی، لازم و ضروری است.
در حال حاضر در این نقطه از شهر تهران، فضا و بستر مناسب برای تبدیل‌شدن به یک مأمور تقلبی نیروی انتظامی فراهم است.