ممنوعیت صادرات نفت آمریکا احتمالا لغو می‌شود

آمریکا از زمان بحران نفتی دهه هفتاد میلادی نفت خام صادر نمی‌کند. اما اکنون با توجه تولید و ذخیره بیش از نیاز و فشار کنسرن‌ها، لغو قانون عدم صادرات محتمل‌تر شده است.

بعد از ۴۰ سال توقف صادرات، طرحی در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد که راه را برای لغو قانون منع صادرات باز می‌کند. خبرگزاری رویترز پنج‌شنبه ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۵ نوشت لایحه پیشنهادی لغو ممنوعیت صادرات نفتی آمریکا اولین مانع را پشت سر گذاشت و یک کمسیون فرعی مجلس نمایندگان آمریکا موافقت خود را با لایحه پیشنهادی اعلام کرد. در هفته دوم سپتامبر، کمسیون انرژی و سپس مجلس نمایندگان و در خاتمه مجلس سنای آمریکا، این لایحه را بررسی خواهند کرد.

طرفداران لایحه با موانع جدی مواجه هستند، زیرا جمهوری‌خواهان نیازمند آرای دموکرات‌ها هستند که تا کنون علاقه‌ای به موضوع نشان نداده‌اند.

جو بارتون نماینده جمهوری‌خواه تگزاس و از طراحان لایحه می‌گوید که از زمان اعمال ممنوعیت در سال ۱۹۷۵ شرایط تغییر کرده است. او رفع  این ممنوعیت را موجب تضمین شغل برای بسیاری بیکاران و کمک به استقلاا هم‌پیمانان آمریکا می‌داند. کنسرن‌های بزرگ نفتی در دفاع در این لایحه می‌گویند که نیازمند دسترسی به بازارهای جهان هستند تا مانع توقف شکوفایی صنعت استخراج نفت شوند.

ممنوعیت صادرات نفت آمریکا، در حال حاضر به اشباع بازار داخلی منجر شده است. عدم صادرات نفت توسط کشورهای عربی در دهه ۱۹۷۰ میلادی و نگرانی آمریکا از کمبود سوخت منجر به تصویب قانون یاد شده در سال ۱۹۷۵ شد.

نفت برای جهان

آمریکا از زمان بحران نفتی دهه ۱۹۷۰میلادی از ترس عدم توانایی تامین نیازهای سوختی، نفت خام صادر نمی‌کند. اما اکنون با توجه تولید و ذخیره بیش از نیاز و فشار کنسرن‌ها، لغو قانون عدم صادرات محتمل‌تر از پیش می‌رسد.

در اصل ممنوعیت صادرات نفت خام که جهت پیش‌گیری از وقوع مشکل انرژی حدود چهار دهه پیش تصویب شد برخلاف ایده‌آل آمریکایی «بازار آزاد». سال ۱۹۷۳ کشورهای عرب عضو اوپک در اعتراض به سیاست‌های غرب در قبال اسرائیل، تولید نفت را شدیدا کاهش دادند.

از آن زمان تا کنون، ممنوعیت صادرات نفت خام هم‌چنان برقرار است و فقط هر از گاهی وزارت تجارت آمریکا مجوزهایی برای صادرات به کانادا صادر می‌کند. بخش حقوقی کنسرن‌ها گاهی برای صادرات، راه فرار قانونی پیدا می‌کنند. مثلا در صادرات ۴۰ میلیون دلاری تابستان ۲۰۱۴ به کره جنوبی. کنسرن نفت و گاز «Enterprise Products» تغییر بسیار جزئی در این مایع سیاه داد تا بتواند ثابت کند که محموله، یک فرآورده نفتی‌ست.

اما این استثناها صنعت نفت آمریکا را راضی نمی‌کند. برخلاف دهه ۱۹۷۰ میلادی نه تنها خطر کمبود نفت آمریکا را تهدید نمی‌کند بلکه بسیار بیشتر از نیاز ذخیره شده است که دلیل آن استفاده از روش بحث‌برانگیز «فراکینگ» است. در روش یاد شده، آب با فشار زیاد و موادشیمیایی در لایه سنگی اعماق زمین تزریق می‌شود و نفت و گاز به دست می‌آید، فعالان محیط زیست از منتقدان سرسخت روش یاد شده هستند.

در سال‌های اخیر آمریکا با پشت سر گذاشتن روسیه و عربستان سعودی، به جایگاه بزرگترین تولید کننده انرژی جهان رسیده است، با این وجود این کشور هم‌چنان میزان بسیار کمی نفت وارد می‌کند.

کنسرن نفتی پرقدرت «اکسان موبیل» از اوایل سال ۲۰۱۴ برای لغو تحریم صادرات نفتی آمریکا کوشید  و اواسط سال گذشته ۱۰ کنسرن نفتی گروه را برای لغو ممنوعیت مربوطه تشکیل داد.

آمریکا به طور سنتی دارای ترازنامه تجاری منفی‌ست، یعنی میزان واردات بیش‌تر از صادرات است. علاوه بر این شکوفایی نوع جدید استخراج موجب رونق اقتصادی و بازار کار شدهاست. کارخانه‌های جدیدی هم به دلیل انرژی ارزان در آمریکا مستقر شده‌اند.

بیشتر مخالفان لغو ممنوعت در کنگره از اعضای حزب دمکرات هستند، که نگران افزایش بهای انرژی بعد از آزادی صادرات هستند و استدلال می‌کنند که این می‌تواند منجر به نارضایتی رای‌دهندگان شود.

صنعت نفت آمریکا که به همکاری گروهی و لابی‌گری پرقدرت معروف است، در این مورد وحدت نظر ندارد. فعالات بخش استخراج و نفتکش‌ها از آزادی صادرات بهره خواهند برد و برعکس، پالایشگاه‌ها نگران ضرر و زیان احتمالی‌ هستند.