نشست آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین در ۲۵ اوت برای بررسی بودجه لازم نظارت بر «راستیآزمایی اقدامات جمهوری اسلامی»، گامی مهم به سوی پایان احتمالی تحریمهای ایران است.
بودجه سالانه آژانس حدود ۳۵۰ میلیون یوروست. یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس پیشبینی کرده وظایف نظارتی جدید هر ماه نیاز به یک میلیون یوروبودجه اضافی داشته باشد. مقامات آژانس همچنین گفتهاند که ایران اطلاعات مربوط به فعالیتهای گذشتهاش را به این نهاد ارائه کرده است.
در اطلاعیهای که شنبه ۱۵ اوت منتشر شد آمده است: «همانگونه که در نقشه راه توافق شده بود، امروز ایران کتباً وبا ارائه اسناد و مدارک لازم، توضیحات لازم در مورد مسائل باقیمانده مربوط به فعالیتهای گذشته و حال برنامه هستهای خود در اختیار آژانس قرار داد.»
این اقدام ایران در اجرای مفاد توافقنامه هستهای وین و نقشه راه تدوین شده توسط ایران و آژانس صورت گرفت. ایران بر اساس توافق موقت ژنو در سال ۲۰۱۳باید به تعدادی از پرسشهای آژانس پاسخ میداد اما دو پرسش که به فعالیتهای گذشته ایران واقداماتی با ابعاد احتمالا نظامی مربوط میشد، ماهها بدون پاسخ مانده بود.
حال آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده که ایران اطلاعات مربوط به مسائل باقی مانده در مورد فعالیتهای گذشته خود را به آژانس تسلیم کرده است
خبرگزاری ایسنا گزارش داد که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز شنبه ۲۴ مرداد در نشستی در پاسخ به این که قرار بود ایران اسناد و پاسخهای خود را در رابطه با ابعاد احتمالی نظامی به آژانس ارائه کند، گفت: «ما اقدامات خودمان را انجام دادهایم و مراتب را در چارچوب زمانی که متعهد بودیم ارائه کردیم.»
طبق نقشه راه مورد توافق آژانس و ایران، آژانس میتواند تا ۱۵ اکتبر هرگونه توضیحی را در مورد برنامه هستهای از تهران مطالبه کند تا بتواند گزارش پایانی در مورد ابعاد نظامی برنامه را تا پایان سال جاری میلادی تهیه کند. چنانچه آژانس وفاداری ایران به تعهداتش را تایید کند، این گزارش میتواند پایانبخش تحریمهایی باشد که جمهوری اسلامی در صدد خلاصی از آنهاست.
پرسشهای مهم روز به این قرارند:
● اطلاعاتی که جمهوری اسلامی در هفته گذشته به آژانس داد، چه اهمیتی در روند راستیآزمایی دارد؟
● در آژانس هم اکنون بحث بودجه لازم برای تأمین کنترل فعالیتهای اتمی ایران مطرح است. این موضوع آیا به معنای به جریان افتادن دوفاکتوی توافق اتمی است، و دیگر بحثهای درونی در مجالس ایران و آمریکا اهمیت چندانی ندارد؟
● آیا میتوان گفت که اکنون روابط تهران−آژانس، جلوه مقدم نحوه تحقق توافق اتمی است؟
● آیا مخالفان داخلی توافق در ایران، میتوانند مانع بازرسیهای آژانس شوند و از این طریق بازی را به هم بزنند؟
رادیو زمانه این پرسش ها را با دو کارشناس مسایل هستهای، رضا تقی زاده در گلاسکو و بهروز بیات در وین در میان میگذارد.