اورهان پاموک یک بار دیگر در خیابان انقلاب

اورهان پاموک، نویسنده ترکیه‌ای و برنده نوبل ادبیات در سال ۲۰۰۶ قصد دارد بار دیگر به ایران سفر کند. این نخستین سفر پاموک به ایران نیست. او در سفرش به تهران در سال ۱۳۸۲ از سلطه مذهب بر خیابان‌ها و بازارهای تهران سخن گفته بود.

ارسلان فصیحی، مترجم رمان‌های اورهان پاموک به فارسی به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است که پاموک همراه همسرش اوایل اسفند ماه سال جاری برای رونمایی از رمان «جودت بیک و پسران» به ایران سفر می‌کند. او قصد دارد از شیراز و اصفهان هم دیدار کند.

در ترکیه ارسلان فصیحی را به نام مترجم رسمی آثار پاموک به فارسی می‌شناسند. خبر ترجمه «جودیک بیک و پسران» در روزنامه‌های ترکیه به نقل از «تهران تایمز» بازتاب خوبی داشته است.

فصیحی به خبرگزاری ایسنا گفته است: «قرار شد وقتی کتاب به مرحله چاپ برسد به پاموک خبر بدهم. حالا “جودت بیک و پسران” زیر چاپ است، من دیروز این خبر را به پاموک دادم و او امروز، (۸ بهمن/۲۸ ژانویه) به من ایمیل زد و گفت برای رونمایی این کتاب اوایل اسفندماه به ایران می‌آید.»

به گفته ارسلان فصیحی پاموک در این سفر مانند سفر پیشین‌اش با برخی از نویسندگان ایرانی نیز دیدار می‌کند.

«جودت بیک و پسران» نخستین رمان اورهان پاموک در سال ۱۹۸۲ منتشر شد و جوایز ملی «ارهان کمال» و «کتاب سال» ترکیه را نصیب او کرد. «قلعه سفید»، «زندگی نو»، «نام من سرخ»، «برف» و «چمدان پدرم» از دیگر رمان‌های مطرح پاموک است. آخرین رمانی که از او منتشر شده، «موزه معصومیت» نام دارد. پاموک در این آثار تلاش می‌کند عرفان شرق را با سنت رمان‌نویسی در غرب بیامیزد.

ارسلان فصیحی به خبرگزاری مهر گفته رمان «قلعه سفید» از اورهان پاموک را هم ترجمه کرده اما وزارت ارشاد این رمان را غیر قابل انتشار تشخیص داده است.

نظرات انتقادی پاموک درباره قتل عام ارامنه در ترکیه، مخالفت او با سیاست‌های رجب طیب اردوغان و همچنین مخالفتش با ملی‌گرایی افراطی در ترکیه همواره خبرساز بوده است.

پاموک می‌گوید: «بعضی‌ها عاشق وطن‌شان هستند و برای همین دیگران را شکنجه می‌کنند. من عاشق وطنم هستم و برای همین از دولت انتقاد می‌کنم.»

این نخستین بار نیست که اورهان پاموک قصد دارد به ایران سفر کند. او اردیبهشت سال ۱۳۸۲ در روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به ‌عنوان یکی از نویسندگان نسل تازه ترکیه به تهران سفر کرد. لطیفه تکین که ایرانیان او را با ترجمه رضا سید حسینی از رمان «مرگ عزیز بیعار» می‌شناسند، در این سفر پاموک را همراهی می‌کرد. پاموک در جلساتی که با نویسندگان ایرانی برایش تدارک دیده بودند، شرکت کرد، اما کارش با همکاران ایرانی‌اش سر نگرفت.

هر چند بین پاموک و نویسندگان ایرانی رابطه‌ای ادبی شکل نگرفت، اما تحت تأثیر سفرش به ایران «نام من سرخ» را نوشت. او در این رمان از تاریخ صورتگری و نگارگری در ایران به عنوان تاریخی که انسان‌ سرکوب‌شده و گنگ اما شوریده شرقی از خود به جای گذاشته سخن می‌گوید.

در روزنامه «گاردین» هم شرح یک روز از خیابانگردی‌اش در تهران با عنوان «خیابان انقلاب» منتشر شد. پاموک در این متن از تهران به عنوان شهری یاد می‌کند که در خیابان‌ها و میدان‌ها و بازارهایش، قوانین خلل‌ناپذیر مذهبی حاکم است.