پس از سه سال انتظار سرانجام آرزوی رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه برآورده می‌شود. قرار است ۲۹ اکتبر/۷ آبان ماه، همزمان با «روز جمهوری» در ترکیه از کاخ ریاست جمهوری اردوغان رونمایی شود. «سرای سفید» (آکسرای) با ۲۱۰ هزار متر مربع مساحت و یک هزار اتاق به سبک معماری سلجوقی ساخته شده و می‌بایست نمایانگر دوران نوینی در ترکیه باشد: دوران احیای امپراطوری سلجوقی و تسلط ترک‌ها بر ایران و آسیای غربی.

آکسرای، کاخ سفید اردوغان در پارک جنگلی و منطقه حفاظت شده آتاتورک
آکسرای، کاخ سفید اردوغان در پارک جنگلی و منطقه حفاظت شده آتاتورک

در سال ۲۰۱۱ که سنگ بنای این پروژه جاه‌طلبانه نهاده شد، اردوغان نخست‌وزیر ترکیه بود. اما پس از پیروزی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری، «سرای سفید» تغییر نام داد و یک شبه به کاخ ریاست جمهوری بدل شد. به همین جهت منتقدان اردوغان می‌گویند این کاخ، شکل تجسد یافته قدرت‌طلبی‌های روزافزون و آرزوهای نهان اردوغان است.

آنکارا، پایتخت امپراطوری سلجوقی

۴ سپتامبر که رجب طیب اردوغان برای شرکت در نشست ناتو به ولز سفر کرده بود، گفته بود: «ترکیه دیگر آن ترکیه قدیمی نیست. ترکیه نوین باید جای خودش را در جهان پیدا کند.»

اردوغان و آرزوی احیای امپراطوری سلجوقی
اردوغان و آرزوی احیای امپراطوری سلجوقی

او همچنین با گوشه‌چشمی به کاخ ریاست جمهوری در دست احداثش گفته بود: «ما می‌خواهیم این پیام را به جهانیان بدهیم که آنکارا پایتخت امپراطوری سلجوقی‌ست. ما تلاش کردیم در طراحی کاخ “سرای سفید” به نمادهای عثمانی هم توجه داشته باشیم.»

سلجوقیان (۱۰۴۰– ۱۱۹۴) دودمانی ترک‌تبار بودند که در سده‌های پنجم و ششم هجری بر آسیای غربی و ایران تسلط پیدا کردند. آلپ ارسلان، برادرزاده طغرل، دومین پادشاه سلجوقی موفق شد ارمنستان را به تصرف خود درآورد، امپراطوری بیزانس را شکست دهد و مسیحیان را از آناتولی براند. نبرد ملازگرد، از نبردهای مهم آلپ ارسلان با مسیحیان بیزانس که در آن امپراطور دیوجانوس اورمانوس به اسارت مسلمانان ترک درآمد، سرآغاز جنگ‌های صلیبی‌ست. گفته می‌شود که آلپ ارسلان در بستر مرگ این جملات را به زبان آورده بود: «روی تپه‌ای بودم و زمین را می‌نگریستم که زیر پای ارتشم به لرزه درمی‌آمد. در این هنگام به خود گفتم حاکم این جهان منم.»

پارک جنگلی آتاتورک

عمارت «سرای سفید» که می‌بایست یادآور دوران جلال و شکوه سلجوقی و تسلط آنان بر ایران و شام باشد، در پارک جنگلی آتاتورک بنا شده. این پارک تحت حفاظت قرار دارد و ساخت و ساز در آن ممنوع است. «سرای سفید» از سه بنای عظیم تشکیل شده:

اردوغان و بانوی محجبه، ساکنان تازه «اکسرای»
اردوغان و بانوی محجبه، ساکنان تازه «اکسرای»

مقر ریاست جمهوری، دو بنای اداری به شکل «E»، و یک مسجد که در آن پنج هزار نفر می‌توانند به جماعت نماز بگزارند. نمای عمارت به سبک معماری سلجوقی ساده و بی‌پیرایه است. اما درون عمارت به سبک عثمانی پرتجمل و پرتکبر جلوه می‌کند. در مقر ریاست جمهوری اردوغان پناهگاه عظیمی برای جنگ هسته‌ای و شیمیایی در نظر گرفته شده و همچنین اتاق‌ها هم از نظر شنود مکالمات امن شده است. ظاهراً اردوغان از اشتباهات گذشته‌اش عبرت گرفته است. او که از سال ۲۰۰۳ بر مسند قدرت تکیه داده، در دسامبر ۲۰۱۳ با یک رسوایی مالی بی‌سابقه در کشور روبه‌رو شد و در جریان آن چندین مکالمه ضبط شده خصوصی او نیز در شبکه اینترنت انتشار یافت.

۴ مارس سال گذشته دادگاهی در آنکارا حکم توقف ساخت و ساز عمارت «سرای سفید» را صادر کرد. اما اردوغان به این حکم توجه نکرد. در ۱۴ مارس وقتی یک دادگاه دیگر مجدداً حکم به توقف ساخت و ساز داد، اردوغان گفت: «شما با احکام‌تان نمی‌توانید مانع از ساخت “سرای سفید” بشوید. این عمارت بالاخره ساخته خواهد شد.»

هزینه ساخت «سرای سفید» ۳۵۰ میلیون دلار برآورد شده است.