به گفته محمدحسین شریعتمدار مشاور عالی وزیر جهاد کشاورزی، سال گذشته حدود ۹۲میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی مصرف شده است.
این در حالی است که سالانه ۴۰۸میلیون تن محصول کشاورزی نیز صادر می‌شود که به معنای صادرات مجازی سه‌میلیارد و ۵۸۷میلیون متر مکعب آب مجازی است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، محمدحسین شریعتمدار با اعلام میزان مصرف آب در بخش کشاورزی طی سال گذشته گفت: «در شرایط حساس کنونی، باید الگوی کشتی را تعریف کنیم تا براساس بهره‌وری بیشتر آب باشد و بر همان اساس، باید برنامه کشت را عملی کنیم.»
شریعتمدار با تاکید بر بررسی «آب مجازی» در کشور، تاکید کرده است: «باید منابع آبی در هر کشوری صرف تولید محصولی شود که از نظر اقتصادی درآمد بیشتری به همراه دارد و کمبود محصولات دیگر باید از طریق واردات تامین شود.»
به گفته وی در ایران، «در هر هکتار از مزارع آبی، سه تن گندم برداشت می‌شود که اقتصادی نیست چرا که با این میزان برداشت می‌توان گفت به ازای هر مترمکعب مصرف آب به طور متوسط ۵۰۰ گرم گندم تولید می‌شود، در حالی که میانگین تولید گندم در جهان به ازای مصرف یک مترمکعب آب ۹۳۰ گرم و این میزان در مصر ۱/۵۴ کیلوگرم است.»
بر اساس این گزارش، توسعه کشت برنج در مناطق جنوبی ایران که مصرف آب بالایی دارد اقتصادی نیست. شریعتمداری تاکید کرده است: «با توجه به مزیت بهره‌وری آب تولید برنج با مصرف کمتر از ده هزار مترمکعب در هر هکتار مانند استان‌های شمالی صرفه اقتصادی دارد و در بقیه مناطق یا باید کشت برنج متوقف شود یا این که به مسئله بهره‌وری آب توجه شود.»
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی این مقام مسئول، «در ایران سالانه بین ۱۸ تا ۲۰میلیاردمترمکعب آب از طریق واردات محصولاتی مانند گندم، برنج، دانه‌های روغنی، ذرت و… وارد می‌شود و این به‌این معناست که اگر بخواهیم این محصولات را در کشور تولید کنیم، باید به همین میزان آب در کشور مصرف کنیم.»
صادرات مجازی آب
سالانه ۴۰۸میلیون تن محصول کشاورزی صادر می‌شود که به معنای صادرات مجازی سه‌میلیارد و ۵۸۷ میلیون متر مکعب آب مجازی است.
در مراحل مختلف تولید، عرضه به بازار، دفع مواد و بازیافت یک فرآورده کشاورزی یا صنعتی، از آب استفاده می‌شود. این میزان آب را «آب مجازی» می‌نامند.
روزنامه شرق در گزارش امروز خود با عنوان «صدور سالانه سه میلیاردمتر مکعب آب مجازی از ایران»، با اشاره به صادرات مجازی سه‌میلیارد و ۵۸۷میلیون متر مکعب آب مجازی در هر سال توسط ایران، گزارش داده است که در مقابل، به‌دلیل بالابودن میزان واردات این محصولات و شاید محصولاتی با مصرف آب بیشتر، حدود ۱۸میلیارد و ۱۵۰میلیون‌مترمکعب آب وارد کشور می‌شود.
بر این اساس، یکی از راه‌حل‌های موجود برای کاهش مصرف آب، توجه به میزان مصرف آب در بخش کشاورزی به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب در کشور است تا تولید و در نتیجه صادرات «محصولات آب‌بر»، مدیریت و محدودتر شود و در مقابل، واردات این محصولات افزایش یابد. به این ترتیب از یک‌سو آب مجازی بیشتری به کشور وارد و در مقابل، آب موجود در کشور صرفه‌جویی می‌شود.
مرضیه بیانی در گزارش خود نوشته است که لزوم داشتن یک الگوی کشت صحیح سال‌هاست که محور بحث‌ها در وزارت جهادکشاورزی بوده است، اما همراهی نکردن کشاورزان برای اجرای این طرح، باعث شده که تاکنون نتیجه ندهد.
حال این طرح با خالی‌شدن سدهای لار و لتیان توسط وزارت جهاد کشاورزی دنبال می‌شود و مسئولان بر اصلاح الگوی کشت تاکید می‌کنند.
در ایران هر فرد به‌طور غیرمستقیم سه‌هزار‌لیتر در روز آب مصرف می‌کند. یعنی هر فرد با مصرف میوه و شیرینی، وعده‌های غذایی و استفاده از امکانات رفاهی مانند استخر، حمل‌ونقل و… حدود سه‌هزار لیتر آب مصرف می‌کند.
متوسط مصرف مستقیم آب توسط هر نفر نیز صد الی ۱۸۰لیتر در روز است. این میزان آب برای تهیه انواع نوشیدنی‌ها، تعداد دفعات شست‌وشوی ظرف، ماشین، لباس، استحمام و… استفاده می‌شود.