۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا در بیانیه تازه‌ای ناامیدی خود از روند کند مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اعلام کردند. ایران همچنان از «همکاری خوب» خود با آژانس می‌گوید.
به‌گزارش رویترز، کشورهای اتحادیه اروپا روز پنجشنبه ۱۸ سپتامبر/ ۲۷ شهريورماه در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، گفته‌اند ایران نمی‌تواند نگرانی‌ها در مورد ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای‌اش را نادیده بگیرد.
در این بیانیه آمده است: «ما از ایران می‌خواهیم تا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند و دسترسی این آژانس به تمام افراد، اسناد و سایت‌های مورد نیاز را فراهم سازد.»
بنا به این گزارش، از زمان روی کار آمدن حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، از ۱۳ ماه پیش ایران به‌شکل مشهودی همکاری تنگاتنگ و بهتری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته است.
ایران اما از پنج مورد توافق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در ماه اوت تعیین شد تنها سه مورد را به انجام رسانده است.
دو مورد دیگر، با وجود درخواست‌های مکرر از مقامات ایرانی، هنوز به‌طور کامل اجرا نشده‌اند.
اختلاف‌ها در کجاست؟
پنج موضوع مورد توافق ایران و آژانس عبارتند از ۱) تبادل اطلاعات با آژانس در رابطه با موضوع انفجارهای قدرتمند، از جمله انجام آزمايش انفجار قدرتمند در مقياس بزرگ در ايران؛ ۲) ارايه اطلاعات مربوطه مورد توافق و توضيحات مربوط به مطالعات صورت گرفته و يا مقالات منتشر شده در ايران در رابطه با کاربرد نوترون و مدل‌سازی‌ها و محاسبات مربوطه و استفاده احتمالی از آن‌ها در مواد فشرده؛ ۳) ارايه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و انجام هماهنگی‌های لازم برای بازديد از يک مرکز تحقيقات و توسعه سانتريفيوژ؛ ۴) ارايه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و دسترسی مديريت‌شده به کارگاه‌های مونتاژ سانتريفيوژ، کارگاه‌های توليد روتور سانتريفيوژ و تأسيسات ذخيره‌سازی و ۵) جمع‌بندی رهيافت پادمانی در مورد راکتور IR-40.
از پنج مورد بالا، دو موضوع «محاسبات نوترونی» و «انفجارهای قدرتمند» در چارچوب «مطالعات ادعايی» (PMD) است و هنوز حل نشده و سه موضوع ديگر نيز با اقداماتی که ايران بايد در چارچوب «برنامه اقدام مشترک» در مدت زمان تواف‌نامه ژنو با کشورهای گروه ۱+۵ انجام دهد، مشابه است.
ایران: حوزه امنيت ملی ما به هيچ وجه قابل مذاکره نيست
در همین حال رضا نجفی، سفير و نماينده دائم ايران نزد آژانس بين‌المللی انرژی اتمی، در نشست روز پنجشنبه شورای حکام طی سخنانی گفت که ایران «همچنان به حفظ شفافيت کامل برنامه هسته‌ای خود بر اساس تعهدات پادمانی» ادامه می‌دهد.
نجفی گفت: «حوزه‌های حساسی در ارتباط با امنيت ملی وجود دارند؛ مانند توانمندی‌های دفاعی ايران که به هيچ وجه و در هيچ شرايطی قابل مذاکره نيستند.»
نماينده دائم ايران نزد آژانس بين‌المللی انرژی اتمی افزود: «ابعاد احتمالی نظامی PMD از سوی ايران شناسايی نشده است و در واقع چارچوب برای همکاری هيچ اشاره‌ای به چنين مفهوم بی‌ربطی ندارد.»
او همچنین گفت: «در چندين ماه اخير، بر اساس چارچوب همکاری، جمهوری اسلامی ايران داوطلبانه ۱۸ اقدام عملی را انجام داده است که از اين ميان، دو اقدام به علت پيچيدگی، بی‌اعتباری اطلاعات آژانس يا به عبارت بهتر بی‌اعتباری اطلاعاتی که به آژانس داده شده بودند و نبود شواهد مستدل در اختيار آژانس، تاکنون تکميل نشده است.»
مذاکرات همزمان در نیویورک
در حالی که نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین برگزار می‌شود، دور جدید گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران با کشورهای گروه ۱+۵، شامل آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان، روز جمعه ۱۹ سپتامبر / ۲۸ شهريورماه در نیویورک آغاز می‌شود.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ایران که در نيويورک به‌سر می‌برد پيش از ظهر روز پنجشنبه در دیدار با بان کی مون، دبيرکل سازمان ملل، نسبت به حصول توافق در مذاکرات هسته‌ای با کشورهای گروه ۱+۵ اظهار خوش‌بينی کرد و گفت معتقد است که رسيدن به توافق امکان‌پذير است.
قرار است از پس این مذاکرات، برای ۱۱ سال بحران و چالش بر سر غنی‌سازی اورانیوم در برنامه هسته‌ای ایران، تا روز جمعه ۲۴ نوامبر / ۲۳ آبان‌ماه سال جاری، راه حل و توافق نهایی یافت شود.
در این مدت ایران باید با تضمین معتبر و قابل اثبات، اطمینان غرب را به «صلح‌آمیز» بودن برنامه هسته‌ای خود جلب کند تا غرب تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران را لغو کند.