جام جهانی برزیل در سایه اعتراضات مردمی قرار گرفته است. بر اساس نظرسنجی مؤسسه «داتافولها» ۸۰ درصد برزیلیها به خاطر ریخت و پاشهای مالی از برگزاری جام جهانی در کشورشان ناراضیاند. ترانه «متأسفم نیمار» در این بین بر سر زبان معترضان افتاده و به ترانه نیمهرسمی جام جهانی تبدیل شده است.
دهها ترانه برای یک صحنه جهانی
ترانه رسمی جام جهانی، «ما یکی هستیم» (اولا اولا) را پیت بول و جنیفر لوپز اجرا کردهاند. این ترانه، روز پنجشنبه، ۱۲ ژوئن (۲۲ خرداد) هنگام گشایش جام جهانی در ورزشگاه سائوپائولو، بزرگترین شهر برزیل طنین خواهد انداخت.
بیش از یک میلیارد نفر از سراسر جهان مسابقات جام جهانی فوتبال را میبینند. خوانندگان بیشماری در این صحنه وسیع جهانی بختشان را آزمودهاند و برای جام جهانی ترانههایی خواندهاند.
شکیرا، خواننده کلمبیایی ترانه «لا لا لا (برزیل ۲۰۱۴)» را خوانده و در نماهنگ این ترانه از بازیکنان سرشناسی مثل فابرگاس، لیونل مسی و نیمار استفاده کرده است.
اکثر برزیلیها ترانه رسمی جام جهانی را نپسندیدهاند و ترانه «لا لا لا (برزیل ۲۰۱۴)» شکیرا را به ترانه «اولا اولا» پیت بول و جنیفر لوپز ترجیح میدهند. میتوان گفت هرآنچه که رسمیت داشته باشد و مورد تأیید دولت یا فیفا قرار گرفته باشد، برزیلیها آن را رد میکنند.
آنها عاشق فوتبالاند، اما مردم عادی با درآمد ماهانه متعارف نمیتوانند از عهده خرید بلیتهای گرانقیمت مسابقات جام جهانی برآیند. یازده میلیارد دلار هزینه برگزاری جام جهانی اما از محل مالیاتها به آنها تحمیل شده و فیفا هم هیچگونه مسئولیتی به عهده نگرفته است.
ترانهای مردمی
در این بین اما ترانههای مردمی هم با اعتراض به نابرابری اجتماعی و اقتصادی، پدید آمدهاند. محبوبترین این ترانهها، ترانهای است با نام «متأسفم نیمار». این ترانه را ادو کریگر، خواننده برزیلی خوانده و در مدت کمی که از انتشارش میگذارد، به ترانه نیمهرسمی جام جهانی بدل شده است.
نیمار دا سیلوا سانتوس، بازیکن سرشناس تیم ملی برزیل است و ترانه «متأسفم نیمار» هم خطاب به او سروده شده است.
ادو کریگر، خواننده برزیلی در این ترانه میگوید در مسابقات جام جهانی، نیمار را که بازیکن محبوبش است، تشویق نمیکند، چون برزیلیها گرفتار فقر، بیکاری و افزایش آمار جنایت هستند. فاصله بین فقیر و غنی افزایش پیدا کرده و دولت هم به جای اینکه این مشکلات اجتماعی را برطرف کند، پول مالیاتها را خرج ساختن ورزشگاهها کرده است. این ترانه به سرود معترضان بدل شده است.
آنه و ماریانه دا کروز، دو خواهر برزیلی هم با ترانه «صدات در نیاد» (Cala a Boca) محبوب شدهاند. آنها هم در این ترانه به سیاستهای سرکوبگرانه و تبعیضآمیز دولت و ریخت و پاشهای مالی در جام جهانی اعتراض میکنند.
اعتراضها و اعتصابها
از یک هفته پیش از گشایش جام جهانی فوتبال، اعتراضها و اعتصابها در برزیل اوج گرفت. کارکنان اداره آب و فاضلاب و کارکنان فرودگاه ریودوژانیرو در اعتصاب به سر میبرند.
چهار هزار خانواده که در بحران اقتصادی نتوانستهاند اقساط خانههایشان را به بانک بپردازند و بیسرپناه شدهاند، اعلام کردهاند که اگر دولت سرپناهی برای آنها فراهم نکند، در اطراف ورزشگاه سائوپائولو گرد میآیند و در نظم اختلال ایجاد میکنند.
کارکنان مترو هم اعلام کرده بودند که در روز گشایش جام جهانی اعتصاب میکنند. اما بعد اعتصاب خود را لغو کردند دولت میگوید که به حق اعتصاب شهروندان احترام میگذارد، در صورتی که با خشونت همراه نباشد.
۱۵۷ هزار پلیس و نظامی برای اطمینان از امنیت مسابقهها و گردشگران در حالت آمادهباش هستند. معترضان میگویند به جای ساخت ۹ ورزشگاه گرانقیمت که ۱۱ میلیارد دلار هزینه داشته، باید به وضعیت بهداشت عمومی، مدرسهسازی و برنامهریزی ساختارهای شهری پرداخت. روی پرچم برزیل نوشته شده: «نظم و پیشرفت». معترضان این شعار را در انتقاد از سیاستهای اقتصادی دولت به شعار «اغتشاش و عقبماندگی» تغییر دادهاند.
اشتفان تسوایگ، نویسنده آلمانی که در سالهای جنگ جهانی دوم به برزیل گریخته بود، گفته بود آینده از آن برزیل است. اکنون معترضان میگویند برزیل کشوری است که برای همیشه منتظر آینده خواهد ماند. این یکی از شعارهای معترضان برزیلی روی پلاکاردهایشان است.
دیلما روسف، رئیس جمهوری برزیل در آستانه گشایش جام جهانی اعلام کرد که دولت اخلال در نظم را تحمل نخواهد کرد.