نرخ یارانه نقدی افزایش نیافته است

معاون اول رئیس‌جمهوری ایران اعلام کرده مبلغ یارانه نقدی در مرحله دوم هدفمندسازی یارانه‌ها همان ۴۵۵ هزار ریال به ازای هر نفر است، اما به گروه‌هایی که بیشتر نیازمندند کالاهایی برای امنیت غذایی اختصاص می‌یابد.

اسحاق جهانگیری در پاسخ به پرسشی درباره تعیین سقف درآمدی برای حذف یارانه در مرحله دوم هدفمندسازی یارانه‌ها نیز گفته: «هنوز تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده اما به اطلاعات مناسبی دسترسی خواهیم یافت و دولت بنا را بر دریافت اطلاعات دقیق از مردم گذاشته است.»

او گفته چگونگی مصرف درآمدهای ناشی از انصراف دریافت یارانه‌ها معلوم نیست. معاون اول رئیس جمهور همچنین اعلام کرده است که اطلاعات دقیقی درباره تعداد انصراف‌دهندگان از دریافت یارانه ندارد.

«گرفتن یارانه حق مسلم ماست»

پس از چند هفته انتظار برای ثبت نام دور جدید یارانه‌ها، حالا در حالی که دولت تلاش می‌کند تعداد بیشتری از مردم را از دریافت یارانه منصرف کند، به نظر نمی‌رسد مردم علاقه‌ای به این کار داشته باشند.

از زمانی که خبر انصراف حسن روحانی از دریافت یارانه منتشر شد تا اعلام انصراف غلامعلی حداد عادل و وزرا و معاونان دولتی، تا حالا که نمایندگان مجلس هم از دریافت یارانه انصراف داده‌اند، چیزی از تمایل مردم به دریافت یارانه کم نشده است.

صدا و سیمای ایران، همچنان در بخش‌های مختلف خبری توصیه‌ مسئولان و علمای دینی به مردم را برای انصراف از یارانه پخش می‌كند. تبلیغات صدا و سیما تاکید می‌کند که یارانه‌بگیران باید از افراد فقیر و نیازمند باشند؛ عنوانی که بسیاری از افراد طبقه متوسط آن را خوشایند نمی‌دانند، هرچند با وجود اطلاق چنین عنوانی هم بسیاری نمی‌خواهند از گرفتن یارانه صرف ‌نظر کنند.

تاکنون چهار نفر از مراجع تقلید شیعه، ناصر مکارم ‌شیرازی، جعفر سبحانی، حسین نوری‌ همدانی و محمدعلی علوی گرگانی برای منصرف کردن برخی یارانه بگیران غیر نیازمند فتوا داده‌اند.

برخی از نیروهای تبلیغی و رسانه‌ای نیز در همراهی با دولت بر «نوپا بودن دولت و نیاز به همراهی مردم» تاکید می‌کنند. در حالی که گروهی از مردم برای تصمیم‌گیری در این زمینه دچار تردید شده‌اند، گروهی نیز دریافت یارانه را حق مسلم خود می‌دانند. عده‌ای هم تنها دلیل تردید خود را نگرانی از عواقب ثبت ‌نام می‌دانند. آنها احتمال می‌دهند دولت اموال‌شان را بررسی کند یا در صورت ثبت‌ نام جریمه شوند.

کسب و کار جدید کافی‌نت‌ها

 در حالی که در دولت قبل مردم به شیوه دهک‌بندی اعتراض کردند و سرانجام دولت مجبور شد یارانه را به تمام مردم بپردازد، اما این بار دولت اعلام کرده که شرط اصلی دریافت یارانه «نیازمندی» است.

علت اصلی تصمیم دولت جدید برای ثبت نام مجدد از مردم، کم کردن از تعداد یارانه‌بگیران است و دولت امیدوار است که دست کم ۲۰ درصد از یارانه بگیران از دریافت یارانه انصراف دهند.

هرچند برای مشخص شدن اینکه تلاش دولت برای کم کردن تعداد یارانه بگیران به کجا رسیده باید صبر کرد تا زمان ثبت نام به پایان برسد، اما از کار افتادن سایت رفاهی از لحظه‌های اول نشان می‌دهد تعداد مراجعه کنندگان بسیار زیاد بوده است.

بر اساس گزارش‌هایی که از ایران می‌رسد، گروهی نیز از فرصت مجدود برای ثبت ‌نام دریافت یارانه استفاده کرده‌اند و برای خود کار و کاسبی راه‌انداخته‌اند. در نقاط مختلف شهر به خصوص مناطقی که دسترسی مردم به اینترنت و کامپیوتر کمتر است، کافی‌نت‌ها و حتی مغازه‌هایی که کارشان ارتباطی با امور کامپیوتری ندارد، اعلام کرده‌اند که «در این مكان ثبت نام یارانه‌ها انجام می‌شود». این شغل کاذب و کوتاه مدت گویا برای این دسته افراد درآمد زیادی داشته است.

بنا به گزارشی که در روزنامه اعتماد منتشر شده، صاحب یک کافی نت از تخمین درآمد ۱۵ میلیونی برای خود تا پایان مهلت ثبت‌نام خبر داده است. این کافی نت برای ثبت نام نفری چهار هزار و ۵۰۰ تومان دریافت می‌کند و برای پاسخگویی به مشتریان، چند نیروی تازه هم استخدام کرده است.

با این حال محمدباقر نوبخت معاون برنامه‌ریزی دولت روحانی، در سفر به بوشهر در جمع خبرنگاران گفته است: «در ۴۸ ساعت گذشته صدها هزار نفر از ثبت‌ نام در این مرحله انصراف داده‌اند و افرادی که انصراف داده‌اند موافقت خود را برای استفاده از منابع اعتباری دولت در راستای سرمایه‌گذاری در خدمات عمومی مانند حوزه سلامت، خدمات حمل و نقل و زیرساخت‌های دیگر اعلام کردند.»

بر اساس گزارش خبرآنلاین، هرچند محمود احمدی‌نژاد وعده داده بود که مردم می‌توانند با دریافت یارانه مابه‌التفاوت قیمت آب و برق و گاز و نان را بپردازند و حتی باقیمانده‌اش را در حسابی ذخیره کنند، اما نه تنها چیزی از تورم کم نشده است و قیمت‌ها چندبرابر شده‌اند بلکه حالا بسیاری از مردم با تبلیغات گسترده دولت تشویق می‌شوند که از دریافت یارانه انصراف دهند.

محمدرضا فرزین، دبیر سابق ستاد هدفمندی یارانه‌ها نسبت به بروز دو خطا در فرآیند حذف یارانه خانوار هشدار داده و گفته است: «دستاوردهای مرحله اول هدفمندی خنثی نشده است و قیمت حامل‌ها با وجود جهش نرخ ارز هنوز سه برابر نقطه شروع طرح است. مهمترین شرط موفقیت هدفمندسازی یارانه‌‌ها در کنار سایر شرط‌ها،‌ پذیرش اجتماعی است. یعنی مردم باید ضرورت اجرای طرح را بفهمند و توجیه شوند. به همین دلیل باید با مردم صحبت کرد، اینکه آثار کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت طرح چیست؟ چرا باید الان آن را اجرا کرد؟ و با این کار جلوی چه خطراتی را در آینده می‌توان گرفت؟»

ضرر ۶۵ درصد ایرانیان از فاز اول هدفمندی یارانه‌ها

با وجود تبلیغاتی که برای اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانة‌ها می‌شود، این روزها بازار انتقادات نسبت به مرحله قبلی این طرح هم داغ است.

بر اساس خبری که در سایت خبرآنلاین منتشر شده،‌ بررسی‌ها نشان می‌دهد اجرای فاز اول طرح هدفمندی یارانه‌ها به زیان ۶۵ درصد از جمعیت ایران بوده است.

در آغاز با توزیع یارانه‌ نقدی، درآمد سرانه‌ دهک‌های کم‌درآمد، به ویژه در روستاها و مناطق محروم، به نحو معناداری افزایش پیدا کرده و در چند ماه اول شاخص‌های توزیع درآمد بهبود یافته اما براساس گزارش مرکز آمار ایران درباره‌ نرخ تورم، تعداد افرادی که دچار زیان رفاهی شده‌اند، بیشتر از تعداد کسانی است که زیان رفاهی آن‌ها با پرداخت یارانه‌ی نقدی جبران شده است.

این آمار مشخص می‌کند که تنها دو دهک اول درآمدی شهری از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه منتفع شدند و بقیه دهک‌‌ها ضرر دیدند.

آخرین یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی در ماه فروردین به حساب سرپرستان خانوار واریز شد. در مجموع طی ۴۰ ماه گذشته، ۳۸ مرحله یارانه نقدی پرداخت شده که مجموع آن ۱۴۴ هزار میلیارد تومان بوده است.