احمدی‌نژاد و امیدش به “رجعت”

برای کسی که بارها از رجعت سخن گفته و حتی این عبارت را درباره هوگو چاوز هم به کار برده، امیدواری برای رجعت به فضای سیاسی دور از انتظار نیست.

غلامحسین الهام، سخنگوی دولت احمدی‌نژاد، پیش از این گفته بود که “با ظهور امام زمان احمدی‌نژاد نيز رجعتی دوباره خواهد داشت.” اما محمود احمدی‌نژاد و اطرافیانش طبیعتا قصد ندارند تا آن زمان برای بازگشت به فضای مدیریتی و سیاسی کشور منتظر بمانند.

اگر بنا به تاریخ باشد هیچیک از سران قبلی قوا دوباره به صندلی خود بر نگشته‌اند. رفسنجانی و خاتمی دو نمونه بارز این مدعا هستند.

اگر بنا بر تکرار تاریخ باشد، احمدی‌نژاد شانسی برای بازگشت دوباره به پاستور ندارد چرا که هیچ یک از سران قوای جمهوری اسلامی نتوانسته‌اند دوباره به صندلی خود بازگردند؛ از هاشمی رفسنجانی گرفته که سه بار برای بازگشت به کرسی ریاست مجلس و ریاست جمهوری ناکام ماند تا سید محمد خاتمی که در میانه راه از کاندیداتوری استعفا داد.

یک استثنای نصفه و نیمه برای این قاعده مهدی کروبی است، اما ریاست کروبی تنها در مجلس ششم یک ریاست کامل بود و او در میانه کار مجلس سوم و پس از ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شد.

برگ برنده احمدی‌نژاد برای رجعت

یکی از مهم‌ترین مخالفان بازگشت روسای قوای سابق به قدرت، رهبر جمهوری اسلامی است. شاید به این دلیل که از نظر او تنها صندلی پرچ شده مقامات جمهوری اسلامی باید صندلی رهبری باشد. او در سال ۱۳۷۵با تغییر قانون اساسی برای ریاست جمهوری دوباره هاشمی رفسنجانی مخالفت کرد، سال ۱۳۹۲ هم با حمایت از رد صلاحیت راه را بر ریاست جمهوری احتمالی او بست.

محمود احمدی‌نژاد، نزد رهبر جمهوری اسلامی تنها یک برگ برنده دارد. او تنها اصولگرایی است که در یک انتخابات ریاست جمهوری با حضور کاندیداهای اصلاح‌طلب پیروز شده.

شاید احمدی‌نژاد امیدوار است این قاعده درباره او متفاوت باشد چرا که رهبر جمهوری اسلامی گفته “نظرش به نظر احمدی‌نژاد نزدیک‌تر است.” اما این سخنان پیش از ماجرای خانه‌نشینی ۱۱ روزه بود. از سوی دیگر آنانی که جمله مشهور “هیچ کس برای من هاشمی نمی‌شود ” را به یاد دارند، به این باور رسیده‌اند که سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره افراد اعتبار دائمی ندارد.

محمود احمدی‌نژاد، نزد رهبر جمهوری اسلامی تنها یک برگ برنده دارد. او تنها اصولگرایی است که در یک انتخابات ریاست جمهوری با حضور کاندیداهای اصلاح‌طلب پیروز شده. با نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ او می‌تواند مدعی باشد تنها کاندیدای بالقوه اصولگرایان و نزدیکان رهبری برای حضور در یک انتخابات ریاست جمهوری دیگر است.

عطش حضور در فضای رسانه‌ای

عطش احمدی‌نژاد برای حضور در فضای رسانه‌ای هنوز برای بسیاری از ایرانیان فراموش نشده، به همین دلیل هنگام هر مصاحبه و یا سفر خارجی روحانی برخی از ایرانیان در فضای مجازی به کنایه از احمدی‌نژاد هم یاد می‌کنند. سخنان حسن روحانی در برنامه تلویزیونی و کنایه‌های او فرصتی بود تا این عطش دوباره نمایان شود. احمدی‌نژاد اما به سبک سابق خود با ترجیح حمله بر دفاع، روحانی را به مناظره دعوت کرد. مناظره‌ای که به زعم احمدی‌نژاد شاید مناظره انتخابات ریاست جمهوری آینده باشد.سبک مناظره احمدی‌نژاد اما برای همه قابل پیش‌بینی است و حتی اصولگرایان نیز هراس دارند با این مناظره درگیری مجددی مانند انتخابات سال ۸۸ آغاز شود.

سخنان روحانی در برنامه تلویزیونی و کنایه‌های او فرصتی بود تا عطش حضور رسانه‌ای احمدی‌نژاد دوباره نمایان شود. او به سبک سابق خود با ترجیح حمله بر دفاع، روحانی را به مناظره دعوت کرد.

احمدی‌نژاد خود می‌داند که شانس چندانی برای برگزاری این مناظره وجود ندارد اما او به جز حرکت‌های زیگزاکی این چنینی، چاره دیگری برای ماندگاری در سیاست ایران ندارد. او نه مانند هاشمی رفسنجانی استخوان‌دار است که با سابقه سیاسی خود در عرصه قدرت بماند و نه مانند سید محمد خاتمی تیمی دارد که مروجش باشند. او تنها تعداد انگشت‌شماری از معاونان و وزرایش را در کنار خود دارد، برخی وزرایش هم از او کینه شدید به دل گرفته‌اند.

بازگشت به قدرت از دریچه انتخابات

او در دوران ریاست جمهوری خود احزاب و تشکیلات را به تمسخر می‌گرفت شاید به این امید که با ادامه ریاست جمهوری دوستانش دولت را تبدیل به حزب سیاسی خود کند. اینک او در غیاب تشکلی قدرتمند، به ابتکارات فردی خود دل بسته اما مشخص نیست جنجال‌های گذشته برای خبرسازی تا چه حد خریدار داشته باشند.

شاید ساده‌ترین راه برای بازگشت به فضای سیاست دریچه انتخابات باشد. اولین انتخابات پیش رو انتخابات مجلس است. احمدی‌نژاد تیم سیاسی و کاندیداهای فراوان ندارد که با امید به رای‌آوری آنها فراکسیونی قدرتمند برای خود تدارک ببیند.

او پیش از این گفته بود “مجلس در راس امور نیست” و در تقسیم قدرت سیاسی هم جایگاه چندانی برای مجلس قائل نیست چرا که نه زور دارد و نه زر. مجلس نه مانند قوه قضائیه قدرت قهری دارد و نه مانند دولت پول. احمدی‌نژاد ممکن است از قدرت قهری بی‌نیاز باشد اما سیاست‌ورزی را بدون خرج کردن پول از خزانه دولت بلد نیست.

عملکرد گذشته نشان داده که احمدی‌نژاد حوصله سیاست‌ورزی به سبک معمول را ندارد و بعید است وقت خود را در حزب و تشکیلات صرف کند. اینجاست که گذر او باز به رهبری می‌افتد.

این خرج کردن‌های فراوان اما برای او دردسرساز شده و هر روز سیاهه‌ای از فسادهای اقتصادی احمدی‌نژاد و اطرافیانش منتشر می‌شود. راه احمدی‌نژاد به دادگاه هم باز شده. او که دوست داشته اولین‌های بسیاری را در کارنامه خود داشته باشد اولین رئیس جمهور ایران است که پس از دوران ریاست جمهوریش به این شکل به دادگاه احضار می‌شود. سرنوشت این دادگاه نیز مانند دیگر دادگاه‌های این چنینی، طبیعتا بستگی زیادی به شرایط سیاسی کشور دارد.

گذر احمدی‌نژاد به رهبری می‌افتد

عملکرد گذشته نشان داده که احمدی‌نژاد حوصله سیاست‌ورزی به سبک معمول را ندارد و بعید است بخواهد وقت خود را در حزب و تشکیلات صرف کند. برای ریاست جمهوری دوباره هم باید حداقل هفت سال صبر کند چرا که معمولا دوره‌های ریاست جمهوری در ایران هشت ساله است و چنانچه حسن روحانی حداقل‌هایی از برنامه‌های خود را محقق کند، می‌تواند به پیروزی دوباره در انتخابات ریاست جمهوری امیدوار باشد.

این جاست که باز هم گذر احمدی‌نژاد به رهبری می‌افتد. اگر بنا بر برخورد با دولت روحانی باشد، احمدی‌نژاد در حوزه سیاسی بهترین گزینه است. او هم انگیزه حمله به روحانی را دارد و هم روحیه ماجراجویی. اما مهم‌ترین مشکل این معامله اعتماد و سهم‌خواهی است.

نزدیکان رهبری اعتماد گذشته را به احمدی‌نژاد ندارند و هنوز مشکل خود با اطرافیان او یا به تعبیر آنان “جریان انحرافی” را حل نکرده‌اند.از سوی دیگر احمدی‌نژاد برای ایفای این نقش، سهم بزرگی از قدرت آینده را طلب خواهد کرد که بعید است اطرافیان رهبری به اعطای آن رضایت دهند.