ایران و گروه ۵+۱ در حال مذاکره هستند و شاید این بار به یک توافق دست یابند یا دست کم مثل همیشه قرار مذاکرات بعدی را بگذارند. محتوای این مذاکرات به درخواست دولت ایران محرمانه نگاه داشته شده و به همین دلیل شایعات زیادی درباره این مذاکرات منتشر می‌شود.

ایران اتم

در طول ۱۰ سال مذاکره بر سر پرونده هسته‌ای ایران، همواره رسانه‌های مختلف به بازتاب نظرات مقامات سیاسی کشورهای درگیر در مذاکرات توجه ویژه نشان داده‌اند و جای خالی نظرات مردم ایران درباره موضوعی که مستقیما به زندگی و آینده آنان گره خورده، خالی است. مردم درباره دور جدید گفت‌وگوها میان ایران و ۵+۱ چه می‌دانند و درباره آن چه نظراتی دارند؟

چرا اینقدر لفتش می‌دهند؟

دختری ۲۲ ساله که در آستانه پایان دوران تحصیل دانشگاهی خود است، درپاسخ به سوال این گزارش می‌گوید: «برای من مهم نیست چه خبر است و دارند چکار می‌کنند. از این لجم گرفته است که چرا اینقدر لفتش می‌دهند و معطل می‌کنند.

«خدا کند تا همه موافق هستند زودتر توافق کنند. معلوم نیست که رهبر عصبانی نشود و بگوید دیگر مذاکره بس است.»

سعی می‌کنم بهش فکر نکنم. همه اینجوری هستند. نمی‌دانم شما هم اینطوری هستید یا نه؟ وقتی آدم از چیزی خبر ندارد و منتظر نتیجه‌اش است پر از استرس می‌شود. از نظر روابط عمومی خیلی بی‌شعوری است که نمی‌گویند چه خبر است. خبرها آبکی است و معلوم نیست دروغ نباشد. نمایندگان آنها یواشکی می‌روند همه خبرها را به بقیه می‌دهند اما کسی به ما (مردم ایران) نمی‌گویند چه خبر است.

خدا کند تا همه موافق هستند زودتر توافق کنند. معلوم نیست که رهبر عصبانی نشود و بگوید دیگر مذاکره بس است. حالا که راضی شده مذاکره کنند زودتر امضا کنند تا تمام شود.»

«فرانسه هم برای ما آدم شده است»

یک راننده تاکسی که ۵۱ سال سن دارد می‌گوید: «ایران خیلی ضعیف شده است. شما یادتان نمی‌آید، ایران برو و بیایی داشت برای خودش. آن موقع کسی جرات نداشت به ایران بگوید بالای چشمت ابروست. خود آمریکایی‌ها می‌آمدند و به ایران می‌گفتند هر چیزی می‌خواهی بگو تا خودمان برایت بسازیم. حالا می‌خواست هواپیما باشد یا اتم، فرقی نداشت. کاری کرده‌اند کسانی که ما قبولشان نداشتیم و جزو جایی به حساب نمی‌آمدند برای ما (ایران) تعیین تکلیف می‌کنند.»

«اگر با آمریکا تمام می‌کردیم عرصه دست بقیه نمی‌افتاد. به فرانسه چه ربطی دارد. آمریکایی‌ها آقای دنیا هستند.»

این راننده تاکسی برای توضیح روابط حاکم بر مذاکرات هسته‌ای مثالی می‌زند و می‌گوید: «تجربه‌اش را دارم که می‌گویم. در معامله هیچ کس سراغ ملکی که به انحصار وراثت خورده است نمی‌روند چون دردسر دارد. دردسرش این است که با یک نفر طرف نیستی که امضایش معلوم باشد. هر کدام از ورثه باید بیاید جداگانه امضا کند. یکی قهر می‌کند، یکی می‌گوید باید سهم من بیشتر باشد، یکی کار دارد، خلاصه طولانی می‌شود و این وسط مشکلات بیشتر می‌شود چون دعواها بین ورثه بالا می‌گیرد. الان ۵+۱ اینطوری شده است. اگر با آمریکا تمام می‌کردیم عرصه دست بقیه نمی‌افتاد. فرانسه هم برای ما آدم شده است. به فرانسه چه ربطی دارد. آمریکایی‌ها آقای دنیا هستند. هر چه آمریکایی‌ها بگویند، فرانسوی‌ها و بقیه باید بگویند چشم! تقصیر خود ماست که آمریکایی‌ها را کوچک می‌کنیم. پس فردا انگلیس و آلمان هم حسابشان را با آمریکا جدا می‌کنند و یک حرف‌های دیگری می‌زنند؛ آنوقت مثل ملکِ انحصار ورثه‌ای باید جداگانه از هر کدامشان امضا بگیریم. سخت می‌شود.»

از وقتی روحانی آمد من ولش کردم

یک میوه فروش ۳۸ ساله می‌گوید: «زمان احمدی‌نژاد خبرها را می‌خواندم. می‌گفتند قرار است جنگ شود. می‌خواستم اگر قرار شد جنگ شود زودتر خبردار شوم! روحانی که آمد من ولش کردم. گفتند توافق می‌کنند و درست می‌شود. به خدا یک زمانی شش تا مغازه بالاتر که الان رینگ و لاستیک می‌فروشد مال من بود. تا سقف پر می‌کردم و می‌فروختم.

«من نمی‌دانم این سری چه می‌گویند و قرار است چکار کنند اما ته دلم می‌گوید تمام می‌شود و وضع همه بهتر می‌شود.»

مشتری می‌آمد و می‌گفت دو کیلو پرتغال بده، روی ترازو می‌شد سه کیلو ولی می‌بردند. الان ۱۰۰ گرم اضافه بشود صدای مشتری در می‌آید. از هر میوه چندتا بر می‌دارند اندازه مصرف خودشان. زن‌ها می‌آیند در مغاره و به تعداد مهمانی که دارند میوه بر می‌دارند.

خدا کند حل و فصل کنند تا وضع مردم بهتر شود. حقیقتش من نمی‌دانم این سری چه می‌گویند و قرار است چکار کنند اما ته دلم می‌گوید تمام می‌شود و وضع همه بهتر می‌شود.»

 چه فایده؛ دارند تند تند مذاکره می‌کنند

یک خانم خانه‌دار با ۶۱ سال سن می‌گوید: «چه فایده دارد تند تند مذاکره می‌کنند؟ یک پله اینها کوتاه بیایند، یک پله آنها کوتاه بیایند. اشکالی که ندارد، حرف خدا عوض نمی‌شود. بهانه درست کرده‌‌اند برای گرانی.

هر چیزی می‌شود، می‌گویند تحریم! آمریکا با ما دشمنی دارد، جوان‌های ما را گشته است، درست؛ صلح کنند زودتر این دشمنی تمام بشود. دودش می‌روند به چشم مردم. ما که امروز و فردا رفتنی هستیم، این جوان‌های چه کنند با نداری و بی پولی؟

«صلح کنند زودتر این دشمنی تمام بشود وگرنه دودش می‌روند به چشم مردم. این جوان‌های چه کنند با نداری و بی پولی.»

تحریم‌ها که برداشته شود معلوم می‌شود کی مسبب گرانی است. بگیرند دادگاهی کنند، زندان کنند. چند سال است بدبختی این هسته‌ای دامن مردم را گرفته. دندان خراب را باید کند، انداخت دور.»

موافق مخفی بودن مذاکرات هستم

صاحب یک مغازه پرده‌فروشی موافق محرمانه بودن محتوای مذاکرات بین ایران و ۵+۱ است. او که از طریق ماهواره و فیس‌بوک اخبار سیاسی و بین‌المللی را دنبال می‌کند معتقد است: «شرط مهم پیروزی در مذاکره این است که از کشور ما یک حرف شنیده شود. همه با هم متحد باشند. اگر چند صدا شنیده شود از اختلاف بین ما استفاده می‌کنند. آقای روحانی کار خوبی کرده که دستور داده است مذاکرات محرمانه باشد. اگر مذاکرات علنی بود کسانی که در سپاه و مجلس هستند به خاطر یک کلمه یا یک حرف جنجال درست می‌کردند. روزنامه کیهان چند روز است علیه تیم هسته‌ای تیتر می‌زند. با اینکه خبر ندارند درون جلسات چه می‌گذرد با فکر و خیال خودشان بحران آفرینی می‌کنند. کار درست و مفیدی است محرمانه بودن. همینطور باید ادامه پیدا کند. سطح مخالفت‌ها کم شده است.»

 این شهروند به نقش فرانسه در مذاکرات ژنو نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «فرانسه قدرت سابق را ندارد. بحران اقتصادی فرانسه را ضعیف کرده است. آقای روحانی سخنرانی کردند و گفتند سرمایه حرف گوش نمی‌دهد و فرار می‌کند. نشان می‌دهد قدرت فهم آقای روحانی بالا است. در ایران به دلیل مسائل سیاسی سرمایه‌ها فرار کردند.

«وقتی تحریم‌های آمریکا برداشته شود شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری به ایران می‌آیند و فرانسه تنها می‌ماند.»

در فرانسه هم به دلیل مشکلات اقتصادی و ریاضت، سرمایه فرار کرده است. آلمان وارد بحران اقتصادی نشد و حالا قوی‌تر از فرانسه است. اینها با هم رقابت دارند. آقای اولاند می‌خواهد سرمایه‌های اسرائیل را به فرانسه بکشد. یهودی‌ها خیلی پولدار هستند. ثروتمندان بزرگ دنیا اکثراً یهودی هستند. فرانسه طرف اسرائیل را گرفته است به همین خاطر اسرائیل به فرانسه جایزه می‌دهد. وام می‌دهند یا سرمایه گذاری می‌کنند. به نظر من فرانسه نمی‌تواند به تنهایی نظر دنیا را درباره ایران تغییر بدهد. تحریم‌های اقتصادی توسط آمریکا تصویب شده است. وقتی تحریم‌های آمریکا برداشته شود شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری به ایران می‌آیند و فرانسه تنها می‌ماند. به مرور زمان فرانسه مجبور می‌شود برای اینکه شرکت‌هایش ضرر نکند به سمت ایران بیاید.»

«برای آخوندها مردم غریبه هستند»

پیرمردی که مرشد زورخانه است، وارد جزئیات مذاکرات ایران و ۵+۱ نمی‌شود اما به نکته مهمی اشاره می‌کند: «دلم نمی‌خواهد چیزی درباره این مسائل بدانم اما دست خودم نیست بعضی وقت‌ها رفقا پیش می‌کشند یا در جمع کسی حرفی می‌زند. زهر است. روح آدم را سیاه می‌کند. برای آخوندها مردم غریبه هستند. همه سنگ مردم را سینه می‌زنند اما به فکر مردم نیستند. به اسم مردم کیسه خودشان را پر می‌کنند. حرص چیزی را نخور که خبر نداری. ذهن من و تو جای اتم نیست، جای صفا و برادری است. سینه مردم پر شده از حرص مال و دنیا، از هم جدا شده‌‌اند. ملت مثل سپاه است. سپاه هر چقدر بزرگ باشد اگر صف برادری‌اش پاره بشود، متلاشی می‌شود. مردم باید با هم یکی باشند. صبح تا شام فکر کردن به کارخانه‌هایی که نمی‌دانیم کجاست و معلوم نیست تصمیم‌گیرش کیست، چه فایده دارد؟ وقتی هر کس کار خودش را درست انجام دارد و دزدی و کم فروشی نکرد، حکومت دست از کژی بر می‌دارد. با دروغ نمی‌شود دروغ را بر انداخت.»

«مذاکره برای رسیدن به شناخت مفید است»

یک فروشنده لوازم ورزشی از نظریات رهبر جمهوری اسلامی دفاع می‌کند و می‌گوید: «سیستم جنگ نرم کشورهای غربی پیچیده است و متاسفانه مسئولان صدا و سیما کم کاری می‌کنند. خیلی از مردم فکر می‌کنند با مذاکره همه چیز حل می‌شود. از طریق ماهواره‌ها مغز مردم را شستشو داده‌‌اند. بعضی‌ها تحت تاثیرات سوء این شبکه‌ها فکر می‌کنند اگر ایران پای میز مذاکره بنشیند همه چیز حل می‌شود.

«من می‌ترسم آخرش معلوم شود همه این اتفاقات بازی بوده و وضعیتی که ما داریم به پرونده هسته‌ای ربطی نداشته باشد.»

حضرت آقا فرمودند بسم‌الله! اگر فکر می‌کنید با مذاکره می‌توانید از حقوق هسته‌ای مردم ایران دفاع کنید اشکالی ندارد مذاکره! اتفاقاً باعث می‌شود آن عده‌ای که خوش خیال هستند از خواب بیدار شوند. مذاکره برای رسیدن به شناخت مفید است، بصیرت مردم بالا می‌رود.

مردم خیلی زود متوجه می‌شوند که تحریم‌ها برداشته نمی‌شود و آمریکایی‌ها دست از دشمنی بر نمی‌دارند. به خدا این نعمت است. خداوند کاری کرده که آمریکایی‌ها با دست خودشان منفور مردم ایران بشوند. جوانان حزب‌اللهی و بسیجی از رای لب مرزی روحانی نمی‌ترسند. به امید خدا خیلی زود مشخص می‌شود ایراد از سعید جلیلی نبود، ایراد از خود آمریکایی‌هاست.»

«می ترسم آخرش معلوم شود بازی بوده»

خانمی ۳۶ ساله که کارمند یک شرکت خصوصی در ایران است می‌گوید: «روزها در شرکت اگر وقت خالی داشته باشم به سایت‌ها سر می‌زنم. از طریق اخبار پیگیری می‌کنم. بالاخره موضوع مهمی است که به ما مربوط است. فشارهای اقتصادی که به خاطر پرونده هسته‌ای به وجود آمد یکبار دیگر مردم را متحد کرد و آقای روحانی رای آورد. امیدوارم آقای روحانی موفق شود تحریم‌ها را بردارد اما راستش اینقدر خبر بد داشتیم در این سال‌ها که دیگر نمی‌شود به چیزی اعتماد کرد. من می‌ترسم آخرش معلوم شود همه این اتفاقات بازی بوده و وضعیتی که ما داریم به پرونده هسته‌ای ربطی نداشته باشد.

من شنیدم که بعد از پرونده هسته‌ای می‌خواهند به خاطر حقوق بشر تحریم کنند. به نظر من باید مردم اعتراض کنند به کشورهای خارجی و بگویند اول از همه باید وضعیت اقتصادی درست شود. کارشناسانی که می‌آورند توی برنامه‌ها بیشتر طرفدار کشورهای خارجی هستند. این درست نیست. کسی که می‌آید و حرف می‌زند باید طرفدار مردم باشد و به خارجی‌ها اطلاع بدهد مردم ایران دارند اذیت می‌شوند.»

«به امید خدا خیلی زود مشخص می‌شود ایراد از سعید جلیلی نبود، ایراد از خود آمریکایی‌هاست.»

«نتانیاهو شده مثل احمدی‌نژاد»

یک نگهبان مترو برای صحبت درباره مذاکرات هسته‌ای به سراغ فرانسوی‌ها می‌رود و می‌گوید: «اگر یک سرماخوردگی ساده چهار ما طول بکشد کلیه‌ها را از کار می‌اندازد. در این پرونده هشت سال خرابکاری شده است. معلوم است با یک جلسه حل نمی‌شود. در فیس‌بوک همه از کارشکنی فرانسه می‌ترسند. اولاند به اسرائیل رفته و علیه ایران حرف زده است اما مردم عادی نمی‌ترسند. نباید هم بترسند، این مسائل عادی است.

این جور ترس‌ها اگر از فیس‌بوک به وسط مردم برود خطرناک است. در هر جنگی برنده‌ها یک طرف جمع می‌شوند و بازنده‌ها به آخر بازی که می‌رسند سعی می‌کنند دور هم جمع بشوند. اسرائیل، عربستان و فرانسه با هم متحد شده‌‌اند. ترکیه به نظرم فرق دارد و نمی‌شود اسمش را گذاشت دشمن ولی به هر حال رقیب است. جمع شدن کشورهای مخالف نشان می‌دهد که پرونده هسته‌ای دارد به انتها می‌رسد و به زودی حل می‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «دوستی دارم که در اقتصاد متخصص است. می‌گفت شرکت‌های آمریکایی و اروپایی به خاطر بحران اقتصادی اگر تحریم‌ها برداشته شود به سمت ایران هجوم می‌آورند. اشتغال بالا می‌رود، آمار خلاف پایین می‌آید، جوا‌ن‌ها به ازدواج مایل می‌شوند، ارزش ریال بالا می‌رود.

فکر کنم حرفش درست است. اسرائیل هم منزوی می‌شود چون عربستان بدون اجازه آمریکا کاری نمی‌کند. شیخ‌ها از اینکه آمریکا با آنها قهر کند، می‌ترسند. نتانیاهو شده است مثل احمدی‌نژاد! همه مردم دنیا از او بدشان می‌آید. اسرائیل نمی‌تواند یک نفری به ایران حمله کند.»