هفته گذشته نمایش عمومی فیلم «زندانیها» ساخته «دنی ویلنیو»، فیلمساز کانادایی به شکل گسترده در سینماهای کشورهای جهان آغاز شد. در اکران این هفته میپردازیم به معرفی این فیلم.
«زندانیها» نخستینبار در سال ۲۰۱۳ در جشنواره فیلم تلوراید به نمایش درآمد و سپس در جشنوارههای تورنتو و زوریخ نیز به روی پرده رفت. «زندانیها» تریلری جنایی است و تلاش پدری برای یافتن فرزند گمشدهاش را نشان میدهد. خانواده کلر دوور (با بازی هیو جکمن) که یک مرد مذهبی است برای برگزاری مراسم روز عید شکرگزاری همراه دو فرزندشان به خانه همسایه و دوست خانوادگیشان میروند. دو فرزند خردسال خانواده دوور گم میشوند و یک روز خوب در زندگی آنها به یک کابوس بدل میشود. گم شدن کودکان پای یک مأمور پلیس به نام لوکی (با بازی جیک جیلنهال) را به ماجرا باز میکند. او به پسر کندذهنی که در یک کاروان زندگی میکند مشکوک است اما مدرکی مبنی بر دخالت او در ماجرا در دست نیست. به درازا کشیدن ماجرا باعث میشود که پدران دو خانواده در موقعیت انتخاب قرار بگیرند: آیا به قانون و پلیس برای یافتن فرزندانشان اعتماد کنند یا اینکه خود دست به کار شوند و به شیوه خودشان فرزندان گمشدهشان را بیابند؟
تریلر «زندانیها»، ساخته «دنی ویلنیو» با اقبال گسترده منتقدان و تماشاگران مواجه شده. این فیلم که یک موقعیت بحرانی را نشان میدهد،اثری تکاندهنده است با چرخشهای داستانی غافلگیرکننده و غیرقابل پیشبینی.
فیلمنامه فیلم را آرون گوزیکوفسکی نوشته شده است. گوزیکوفسکی که ۳۹ سال دارد، در نیویورک در رشته هنر تحصیل کرده است. او پس از تحصیل به موسیقی روی آورد و از حدود یک دهه پیش تصمیم گرفت که تماموقت به نویسندگی بپردازد. گوزیکوفسکی ابتدا داستان کوتاه مینوشت و یکی از اولین داستانهایش با نام «زندانیها» را تحت تأثیر ادگار آلنپو نوشت. این داستان درباره مردی است که جوانی را به گمان اینکه با دختر او تصادف کرده و گریخته در چالهای در پشت خانهاش زندانی کرده است. گوزیکوفسکی بعدها به تبدیل داستان به فیلمنامه و گسترش آن فکر کرد. پس شخصیتهای تازهای خلق کرد و به داستان افزود و در سال ۲۰۰۷ نوشتن فیلمنامه «زندانیها» را تمام کرد و در سال ۲۰۰۹ موفق شد آن را به عنوان نخستین فیلمنامهاش بفروشد. مارک والبرگ٬ بازیگر و تهیهکننده آمریکایی به فیلمنامه علاقمند شد و پیشنهاد کرد علاوه بر بازی در فیلم یکی از تهیهکنندگان آن هم باشد. اما پیش از رساندن این فیلمنامه به مرحله تولید از گوزیکوفسکی خواست که در بازنویسی فیلمنامه فیلم «قاچاق» با او همکاری کند. «قاچاق» اولین فیلمی است که نام گوزیگوفسکی فیلمنامهاش را نوشت.
مارک والبرگ در مقام تهیهکننده ارشد در کنار پروژه «زندانیها» ماند. نخست از برایان سینگر٬ کارگردانی که سابقه ساخت آثاری چون «مظنونین همیشگی» و «ایکسمن» را در کارنامه خود دارد به عنوان گزینه کارگردانی فیلم نام برده میشد و قرار بود والبرک و کریستین بل در فیلم بازی کنند. سپس نام آنتوین فوکوآ٬ کارگردانی که در فیلم «تیرانداز» با والبرگ همکاری کرده بود به عنوان کارگردان فیلم اعلام شد و این فوکوآ بود که نخستینبار هیو جکمن را برای بازی در این فیلم دعوت به کار کرد. در همین زمان از لئوناردو دیکاپریو نیز به عنوان یکی از گزینههای بازی در نقش اصلی فیلم نام برده میشد.
اما سرانجام این دنی ویلنیو٬ کارگردان کانادایی بود که در مقام کارگردان در پشت دوربین این پروژه قرار گرفت. «زندانیها» نخستین ساخته هالیوودی ویلینوو به زبان انگلیسی است. او با ساخته سال ۲۰۱۰ خود یعنی فیلم فرانسویزبان «آتشسوزیها» موفق شد نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسیزبان شود. او درباره چگونگی پیوستنش به این پروژه میگوید: «جواب این سؤال کمی خستهکننده است. من فیلمنامههای زیادی خواندم. بعد از فیلم “پلیتکنینک” که در سال ۲۰۰۹ ساختم فیلمنامههای زیادی از طرف هالیوود برای من فرستاده شد. “پلیتکنیک” فیلمی نبود که نمایش عمومی گستردهای داشته باشد اما از نظر هنری و تکنیکی بسیار مورد توجه دیگر فیلمسازان و تهیهکنندهها قرار گرفت. فیلمنامه “زندانیها” یکی از معدود فیلمنامههای خوبی بود که در میان تمامی آن فیلمنامهها که تعدادشان هم خیلی زیاد بود خواندم. نخست نمیخواستم این فیلم را بسازم. چون زیادی تاریک و خشن بود. در “پلی تکنیک” به اندازه کافی با این مصالح درگیری داشتم. احساس میکردم خستهام. اما با گذشت زمان داستان عوض شد. شاید عجیب باشد اما فکر میکنم این من نیستم که فیلمها را انتخاب میکنم بلکه فیلمها هستند که مرا برمیگزینند. مثل عاشق شدن است. اول با خودم میگویم نمیخواهم اینکار را بکنم و دوباره وارد همه این ماجراها بشوم اما عاقبت کار را دست میگیرم، چرا که عمیقاً جذبش میشوم. فکر میکنم سینما برای من راهی است که ترسها و اضطرابهایم را کشف کنم؛ راهی است که به بخشهایی از وجود خودم که زیاد از آنها راضی نیستم، وارد بشوم. در همان حال ابزاری هم هست برای تزکیه نفس و رابطه با جهان. شاید هم چون من اهل آمریکای شمالی هستم فکر میکنم میتوانم اینجور فیلمها را بسازم.»
در فیلم «زندانیها» بر خلاف فیلمهای هالیوودی «انتقام» مهم نیست. آنچه که اهمیت دارد، پیامدهای «انتقام» برای رسیدن به عدالت و موقعیتی است که شخصیتها در آن قرار میگیرند.
ویلنیو در «زندانیها» توانسته گروهی از بازیگران قدرتمند و شناختهشده را گرد هم آورد. هیو جکمن٬ جیک جیلنهال٬ ویولا دیویس و ترنس هاوارد٬ چهار بازیگر نامزد جایزه اسکار به همراه ملیسا ليو بازیگر برنده جایزه اسکار و پل دنو نقشهای اصلی فیلم را بازی کردهاند. در کنار این گروه بازیگران او از راجر دیکینز٬ فیلمبردار شناختهشده انگلیسی که تاکنون 10 بار نامزد جایزه اسکار شده است به عنوان مدیر فیلمبرداری و و جوئل کوکس٬ تدوینگر برنده جایزه اسکار که آثاری چون «نابخشوده» و «جی ادگار» را در کارنامه خود دارد برای تدوین فیلمش استفاده کرده است. ویلنیو به این موضوع اشاره میکند که این راجر دیکینز بود که بعد از دیدن ساختههای پیشین این فیلمساز با مدیر برنامههای او تماس گرفته و بعد از خواندن فیلمنامه به او پیشنهاد کرده که فیلمش را فیلمبرداری کند. ویلنیو درباره تأثیر کار دیکینز بر ساختار این فیلم میگوید: «اوایل یکی از من پرسید سبک و سیاق فیلم چگونه خواهد بود؟ من جواب دادم خیلی ساده و مختصر٬ من زشتترین لوکیشنها را انتخاب میکنم و بعد آنجا را به راجر دیکنز میسپرم. این کاملاً واقعیت دارد. من به تهیهکنندگانم گفتم که به فیلمبردار خیلی خوبی نیاز دارم چرا که “زندانیها” فیلمی بسیار تاریک و افسردهکننده خواهد بود که در آب و هوای گرفته و محلههای زشت حومه شهر فیلمبرداری میشود٬ برای همین به کسی نیاز داریم که بتواند از میان اینها تصاویر شاعرانه بهدست بیاورد.»
«زندانیها» در هفته اول نمایشاش با اقبال تماشاگران مواجه شده و در مجموع منتقدان نیز نقدهای مثبتی بر آن نوشتهاند. در این میان برخی از منتقدان نیز فیلم را از امیدهای جوایز اسکار امسال میدانند و گمان میکنند که این فیلم شاید بتواند در بخشهایی چون بهترین فیلم٬ بهترین فیلمنامه و یا بهترین فیلمبرداری نامزد اسکار شود. جیمز براردینلی٬ منتقد «ریل ویوز» با دادن سهونیم ستاره از چهار ستاره خود به «زندانیها»٬ فیلمنامه و بازی بازیگران اصلی آن را ستوده و آن را فیلمی برای بزرگسالان توصیف میکند که در ساخت و اجرا به حداقلها قناعت نکرده است. پیتر تراورس منتقد «رولینگ استونز» نیز سهونیم ستاره به فیلم داده و با تعریف از فیلمبرداری٬ فیلمنامه٬ بازیها و کارگردانی فیلم آن را اثری تکاندهنده با چرخشهای داستانی غافلگیرکننده و غیرقابل پیشبینی توصیف میکند.
«زندانیها» با زمان ۱۵۳ دقیقه محصول سال ۲۰۱۳ کشور آمریکا است.