پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در حقیقت پایانی بود برای ادامه حیات نسلی از ترانه‌های اعتراضی استعاری زیرزمینی. آیا امیدی به بازگشت آن فضای ترانه‌های انقلابی و اعتراضی آن روز‌ها وجود دارد؟

من آن شور و حال انقلابی سال ۱۳۵۷ را در نسل جدید نمی‌بینم. این همه مشکلات بر روی دوش مردم سنگینی می‌کند. مشکلات اقتصادی کمر نسل جوان را خم کرده است. اولویت زندگی بسیاری از مردم، مسائل اقتصادی است. این مسائل اجازه شورش و اعتراض و انقلاب را از نسل جوان گرفته است. دیگر راهی برای جوان ایرانی وجود ندارد. شور انقلابی دیگر نیست. ما در آن سال‌ها با یک جزوه و نوار یک جامعه را تکان می‌دادیم اما امروز میلیون‌ها صفحه در فضای مجازی در حال رد و بدل شدن است. شاید بتوان گفت حتی اثر منفی نیز داشته. نمی‌دانم. شاید تابوی نوار کاست مخفی که بین بیست – سی نفر رد و بدل می‌شد امروز دیگر وجود ندارد.

هاتف: «ترانه برای من مهم‌تر است. ملودی‌ها بیشتر در‌‌ همان قالبی هستند که با شعر متولد می‌شوند»

هنگامی که جنبش سبز از دل حرکت اعتراضی مردم معترض به جریان انتخابات دهم ریاست جمهوری سربرآورد، انبوهی از ترانه‌های اعتراضی با محوریت جنبش سبز نیز پدید آمدند. شما نیز در آن زمان حرکت اعتراضی خود را با ارائه آثاری نشان دادید.

ما هم می‌خواستیم همراه مردم باشیم. «ققنوس» ترانه‌ای بود که از سوی یک جوان ساکن ایران به دست من رسید. او مایل بود که من این ترانه را اجرا کنم. آهنگ و ویدئوی آن را ساختم. البته در داخل ایران چند جوان کار تنظیم آن را انجام دادند. دوست داشتم همراه با این جوان‌ها اعتراض خود را با سایر مردم عنوان کنم. اتفاقاً ترانه «خرداد» نیز از سوی یک جوان به نام اسماعیل پلویی ساکن ایران به دست من رسید. آن جوان اصرار داشت که نام وی از روی ترانه برداشته نشود و خوشبختانه مشکلی هم برای وی در ایران پیش نیامد.


آیا دلیل خاصی برای استفاده از ترانه‌های اعتراضی ترانه‌سرایان ساکن ایران داشته‌اید؟

هاتف: «کیفیت آثار به شدت کاهش یافته. یک اثر خوب و ماندگار در بین این همه آثار گم می‌شود»

به این دلیل از ترانه‌های اعتراضی داخل ایران استفاده می‌کنم که این موضوع از زبان بچه‌های داخل ایران مطرح شود. حتی شاید برای دومین یا سومین بار است که از ترانه‌های خودم در این نوع آثار استفاده نمی‌کنم. قصد دارم اگر تصمیم به تهیه یک کار اعتراضی داشته باشم از ترانه‌های ترانه‌سرایان داخل ایران استفاده کنم چرا که فکر می‌کنم ما نمی‌توانیم تحلیل جامعی از تحولات سیاسی ایران داشته باشیم.

شما به کیفیت کلامی و زبانی ترانه‌هایی که اجرا کردید اهمیت می‌دهید یا این که به ملودی و موسیقی اثر نیز حساسیت دارید؟

هاتف؛ ققنوس
هاتف؛ ققنوس

ترانه برای من مهم‌تر است. اما خوشبختانه ترانه‌های من با خودش بار ملودی نیز به همراه دارد. وقتی ترانه‌ای می‌نویسم، به ندرت ملودی‌اش را تغییر می‌دهم. ملودی یک ترانه همیشه برای من در‌‌ همان زمان ساخته و پرداخته می‌شود. من شاید از بین بیست ترانه، ملودی یکی دو تا ترانه را تغییر بدهم. ملودی‌ها بیشتر در‌‌ همان قالبی هستند که با شعر متولد می‌شوند.

در حال حاضر وضعیت و کیفیت ترانه‌سرایی در آثار تولید شده خارج ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟

به دلیل ازدیاد تولید، کیفیت آثار به شدت کاهش یافته است. هر روز نت را که باز می‌کنید می‌بینید صد‌ها کار جدید روبرویتان ظاهر می‌شود. ازدیاد تولید نقش مؤثری در سردرگمی خط ترانه و کلاً این صنعت داشته است. در حقیقت، آثار تولید شده در این صنعت، به خاطر ازدیاد تولید دچار پراکندگی‌های بسیار شدیدی شده‌اند. طبیعتاً یک اثر خوب و ماندگار در بین این همه آثار گم می‌شود.

محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت حسن روحانی چند روز پیش درباره ایجاد زمینه برای بازگشت برخی از ایرانیانی که پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ از ایران خارج شده‌اند، وعده‎هایی داد. آیا در این میان، به نظر شما امیدی به بازگشت هنرمندان ایرانی خارج از ایران وجود دارد؟

من هم مثل شما اخبار را دنبال می‌کنم. البته خوش‌بین نیستم، اما امیدوارم که این اتفاق بیفتد. همانند هنرمندان داخل ایران که در خارج کنسرت برگزار می‌کنند ما نیز دوست داریم که در داخل ایران و در بین مردم به صورت زنده اجرا داشته باشیم. این حق طبیعی هر هنرمندی است که برای مردم داخل کشورش کارهای خود را آزادانه اجرا کند. اگر اجازه ندهند کارهای اعتراضی من اجرا شود چه فایده خواهد داشت؟ اگر فقط قرار باشد کارهای گل و بلبل اجرا شوند چه دردی دوا می‌شود؟ دوست داریم برای مخاطبان خود به صورت زنده برنامه اجرا کنیم. اجرای زنده در داخل کشور حس و حال دیگری دارد. اگر به من اجازه بدهند که در ایران کار اعتراضی‌ام را در بین مردم اجرا کنم همین فردا به ایران برمی‌گردم، در غیر این صورت گویی در یک زندان بی‌در و پیکر ترانه‌ای را بر روی صحنه برده‌ام که ارزشی نخواهد داشت.

در همین زمینه:

فیلم “مسافر” ساخته هاتف در جشنواره پرتوبللو به نمایش درمی‌آید