حکومت مصر عرصه را بر اخوان‌المسلمین تنگ می‌کند

تلویزیون ONTV  مصر با نشان دادن تصاویری از محمد بدیع،  که خسته به نظر می رسید و با عبای چروکی عقب ماشینی نشسته بود، از دستگیری او خبر داد. پخش این خبر از این تلویزیون که طرفدار ارتش است، نشان داد که دستگیری بدیع چقدر برای حکومت مهم بوده است.

در این رسانه اعلام کردند: “با دستگیری کسی‌ که زمانی‌ رهبر روحانی اخوان‌المسلمین بوده، ضربه دیگری بر نیروی تروری وارد آمد که از ماه‌ها قبل مملکت را در چنگ خود گرفته است. بدیع و سایر رهبران اخوان باید هرچه زودتر،  به جرم تحریک مردم به خشونت و قتل محاکمه‌ شوند.”

دولت مصر به پیشنهاد حازم الببلاوی، ممنوعیت فعالیت اخوان را بررسی می‌کند. ببلاوی گفته است:” آشتی با کسانی‌ که دستشان به خون آلوده است، امکان ندارد.”

این عملیات شبانه برای نظامیان حاکم، موفقیتی دیگر در مبارزه بی‌‌امان علیه اخوان بود. از هفته پیش پلیس در جستجوی بدیع در سراسر مصر بود. سرانجام رهبر ۷۰ ساله را در ساختمانی غافلگیر کردند که چندان از قرارگاه مخالفان دورتر نبود. تخلیه این قرارگاه توسط نیروهای نظامی به مرگ صدها نفر انجامید.

شب چهارشنبه نیز، صفوت حجازی، یکی دیگر از رهبران اخوان در نزدیکی مرز لیبی دستگیر شد. مراد علی‌ مشاور مطبوعاتی اخوان و سخنگوی حزب آزادی و عدالت هم در فرودگاه قاهره بازداشت شد. او که ریشش را تراشیده بود و لباس مبدل به تن داشت، ظاهراً در صدد پرواز به ایتالیا بود اما به دلیل وجود نامش در فهرست ممنوع‌الخروج‌ها شناسایی شد.

از هفته پیش نیروهای نظامی مصر ده‌‌‌‌ها تن‌ از رهبران اخوان و صد‌ها نفر از فعالان آن را دستگیر کرده‌اند. پلیس و ارتش با اتکا به مقررات حکومت نظامی هرکسی را با ظاهر اسلامی مشکوک دستگیر می‌کنند. دولت مصر به پیشنهاد حازم الببلاوی، ممنوعیت فعالیت اخوان را بررسی می‌کند. ببلاوی گفته است:” آشتی با کسانی‌ که دستشان به خون آلوده است، امکان ندارد.”

 اسلامگرایان در تظاهرات اخیر بارها از طرف عابران مورد حمله قرار گرفته‌اند. آنها به هواداران خود می‌گویند که باید در تجمعات شرکت کرده و موارد نقض حقوق بشر را با مدارک ثبت کنند. آنها تاکتیک خود را نیز تغییر داده و شب چهارشنبه به هواداران خود گفته‌اند، از این پس اعتراضات را به طور غیرمتمرکز و خلق‌الساعه سازمان دهند.

نظامیان برای حذف حریف تمام اهرم‌ها را در دست دارند. ارتش برخی شرایط دوره مبارک را دوباره احیا کرده است. مطبوعات باید گزارش واحدی بدهند، به تمام فعالیت‌ها علیه دولت برچسب ترور می‌زنند تا آنها را سرکوب کنند.

تعادل قدرت در مصر به سود ارتش به هم خورده است و در واقع آنچه در عمق وجود داشته، در سطح نیز عیان شده است. جریان اخوان ضعیف شده و حداقل از چهار شنبه خونین (چهارشنبه ۱۴ اوت) دیگر روشن شده که ارتش از تیراندازی مستقیم به تظاهرکنندگان ابایی ندارد.

منابع دولتی می‌گویند حداقل ۵۰۰ نفر از هواداران اخوان  در این روز کشته شده‌اند اما اخوان مدعی دوبرابر این تعداد است و می‌گوید که بیش از ۱۰۰۰۰ نفر زخمی و حدود ۲۰۰۰ نفر دستگیر شده‌اند.

شوخی‌ تلخ سرنوشت

سرگذشت اخوان‌المسلمین بیانگر کشاکشی است که مصر در دو سال گذشته از سر گذرانده است.  آنها که از طرف مبارک دیکتاتور،  ممنوع شده و تحت تعقیب قرار داشتند، توانستند در اولین انتخابات آزاد با استفاده از شبکه سراسری خود در کل کشور و اختلافات شدید بین گروه‌های دیگر سیاسی،  اکثریت آرا را برای محمد مرسی احراز کنند،  اما دوره موفقیت‌شان فقط یکسال طول کشید. مصری‌ها دلزده از فقدان اصلاحات و درجا زدن اقتصاد و تحت تاثیر تحریکات بازماندگان رژیم گذشته،  این بار علیه مرسی به خیابان‌ها ریختند. در آخر هم ارتش با کودتا اسلامی‌ها را کنار زد و قدرت را در دست گرفت.

نظامیان برای حذف حریف تمام اهرم‌ها را در دست دارند. از زمان برکناری مرسی، ارتش برخی شرایط دوره مبارک را دوباره احیا کرده است.  گفته‌اند که مطبوعات باید گزارش واحدی بدهند،  به تمام فعالیت‌ها علیه دولت برچسب ترور می‌زنند تا آنها را سرکوب کنند. حتی حالت فوق العاده را که مبارک برای دستگیری‌های بی‌ رویه برقرار کرده بود،  باردیگر برقرار کرده‌اند. البته همانند مبارک ادعا می‌کنند که حالت فوق‌العاده فقط یک ماه طول می‌کشد.

ظاهر تنها راهی‌ که برای اخوان مانده، بازگشت به کار زیرزمینی است. به نظر می‌آید که تشکیلات آنها به زودی رسما ممنوع شود و در نتیجه شرکت مجدد آنها در انتخابات بعدی -اگر هم انجام شود- ناممکن خواهد بود.

ظاهر تنها راهی‌ که برای اخوان مانده، بازگشت به کار زیرزمینی است. به نظر می‌آید که تشکیلات آنها به زودی رسما ممنوع شود و در نتیجه شرکت مجدد آنها در انتخابات بعدی -اگر هم انجام شود- ناممکن خواهد بود. روی دیگر جریان این است که هسته افراطی اسلامگرایان احتمالا به خاطر محدودیت‌ها و خشونت شدید حکومت،  به سمت افراط گرایی و حتی حملات تروریستی متمایل شود که در این حالت تقویت اسلامگرایی رادیکال باعث نهادینه شدن خشونت در مصر خواهد شد.

سرنوشت محمد البرادعی

محمد البرادعی قرار است به خاطر استعفای خود از منصب معاونت رئیس جمهوری دولت انتقالی محاکمه شود. به گزارش الاهرام در روز سه‌شنبه،  محاکمه‌ رئیس سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،  از روز ۱۹ سپتامبر در دادگاه شهرک نصر قاهره آغاز خواهد شد.

شاکی‌ البرادعی یک استاد دانشگاه است که وی را متهم کرده با استعفای خود به اعتمادی که به او شده، خیانت کرده است. به دلیل مهاجرت البرادعی به اتریش، هنوز مشخص نیست که آیا او در دادگاه حاضر خواهد شد یا نه.

البرادعی که چهارشنبه هفته قبل از پست خود به عنوان معاون رئیس جمهور استعفا داد، او در نامه‌اش خطاب به عدلی منصور گفت، نمی‌تواند بیش از این مسئولیت اعمالی را به عهده بگیرد که خودش با آنها موافق نیست. وی توضیح داده بود که پلیس نمی‌‌بایست اردوگاه‌های اخوان را با خشونت تخلیه می‌کرد چرا که هنوز امکان برخورد مسالمت‌آمیز وجود داشت . به تاکید البرادعی “کسانی‌ که مردم را به خشونت  وترور می‌خوانند از این اتفاقات بهره خواهند برد.”

آزادی حسنی مبارک

از سوی‌‌ دیگر یک دادگاه مصری در قاهره،  حکم آزادی مبارک را به دلیل سپری شدن مدت قانونی بازداشت موقت صادر کرد. دادستان که می‌توانست علیه این حکم اعتراض کند، اعلام کرده که این حکم قطعی است.

خبر آزادی مشروط مبارک از رادیو دولتی مصر اعلام شد. گوینده خبر در حالی که برنامه معمولی را قطع کرد، از مبارک همانند یک متهم معمولی سخن گفت. هواداران وی که جلوی زندان جمع شده بودند، موفق به دیدن او نشدند.

مبارک روز پنجشنبه از زندان با هلیکوپتر به بیمارستان ارتش منتقل شد. هواداران وی که جلوی زندان جمع شده بودند،  موفّق به دیدن او نشدند. البته دادگاه اعلام کرده که حکم صادره به معنی آزادی  مبارک نیست،  بلکه او تا شروع دادگاه بعدی در حبس خانگی به سر خواهد برد.

مبارک که ۳۰ سال رئیس جمهور مصر بود،  در سال ۲۰۱۱ به جرم کشتار معترضان به حبس ابد محکوم شد اما دادگاه در  ژانویه ۲۰۱۲ در این حکم تجدیدنظر کرد. خبر آزادی مشروط مبارک از رادیو دولتی مصر اعلام شد. گوینده خبر در حالی که برنامه معمولی را قطع کرد، از مبارک همانند یک متهم معمولی سخن گفت.

بازتاب وضع مصر در خارج

رجب طیب اردوغان،  نخست وزیر ترکیه، در اقدامی جنجال‌آفرین اسرائیل را متهم کرد که در سرنگونی مرسی دست داشته است. اردوغان که در گردهمایی حزب رفاه سخنرانی‌ می‌کرد، عنوان کرد مدارکی جهت اثبات این مدعا در اختیار دارد ولی‌ از افشای جزئیات خودداری کرد.

بنیامین نتانیاهو بلافاصله به این سخن عکس‌العمل نشان داد و آنرا بی‌معنی خواند. جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید هم گفت:” هر ادعایی مبنی بر اینکه اسراییل به نوعی در تحولات اخیر مصر دست داشته باشد،  انزجارآور،  ناموجه و نادرست است”.

مقامات مصر از موضع بالا با فشارهای اقتصادی اروپا برخورد می‌‌کنند زیرا قطع کمک‌های اروپا را از طریق دیگری جبران خواهند کرد. عربستان سعودی،  امارات و کویت قول داده‌اند  که هر ضرری به مصر را جبران کنند.

اظهارات اردوغان،  روابط ترکیه و اسرائیل را که از زمان غرق کشتی‌ امدادی ترکیه در ساحل غزه سرد شده بود،  خراب‌تر می‌کند.

از سوی دیگروزیران خارجه اروپا در ملاقات خود در بروکسل، تصمیم گرفتند صادرات تجهیزات نظامی اتحادیه اروپا به مصر را متوقف سازند. در بیانیه اتحادیه اروپا آمده که کلیه افزارهایی که می‌‌تواند در سرکوب مردم مورد استفاده قرار گیرد،  شامل این فهرست می‌شود. آنها در اعلامیه مشترک خود خشونت را از طرف تمام گروه‌ها محکوم کرده و از آنها خواسنند به “دور باطل خشونت” پایان دهند. البته ممنوعیت تجهیزات نظامی به این معنی نیست که برنامه‌های کمکی‌ هم متوقف شوند،  بلکه صادرات کالاهایی که برای بهبود زندگی‌ مردم لازمند همچنان ادامه خواهد یافت.

اتحادیه اروپا از سال قبل ۵ میلیارد یورو کمک اقتصادی به مصر را به عهده گرفته‌ ولی‌ در مورد اجرای آن نظر واحدی وجود ندارد. آلمان تاکنون ۲۵ میلیون یورو کمک خود  برای بهبود محیط زیست مصر را متوقف کرده و در حال بررسی کمک‌های خود برای بازسازی اقتصاد مصر است  تا بتواند آن را مشروط به تغییر دمکراتیک در این کشور سازد. هلند و دانمارک هم کمک‌های خود را متوقف کرده‌اند.

وزیر خارجه مصر،  نبیل فهمی ‌در واکنشی خشم‌آلود به نشست وزرای خارجه اروپا گفت: “ما تمام کمک‌های مالی اروپا را بررسی می‌کنیم تا ببینیم کدامیک در خدمت فشار به ما و کدام واقعا در خدمت مردم است.”

وضعیت اقتصادی در مصر بسیار وخیم است. کشورعملا ورشکسته است و رفت و آمد توریست‌ها تقریبا قطع شده است. با وجود این مقامات مصر از موضع بالا با اروپا برخورد می‌کنند زیرا می‌دانند اگر کمک‌های آنها قطع شود،  از طریق دیگری جبران خواهد شد. عربستان سعودی،  امارات و کویت قول داده‌اند  که هر ضرری به مصر را جبران کنند. این ۳ کشور که از حامیان اصلی‌ رژیم نظامی در مصر هستند، تا کنون میلیاردها دلار به آن کمک کرده‌اند.