بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر و یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل بارها بر سر جنگ غزه با هم اختلاف نظر داشتند. اما نتانیاهو از برکناری رقیب خود خودداری کرده بود. نتانیاهو در بیانیه شامگاه روز سهشنبه ۱۵ آبان / ۵ نوامبر خود به «شکافهای قابل توجه» و «بحران اعتماد» اشاره کرد و گفت «در بحبوحه جنگ، بیش از هر زمان دیگری، اعتماد کامل بین نخستوزیر و وزیر دفاع لازم است». او افزود: «متأسفانه اگرچه در ماههای نخست کارزار انتخاباتی چنین اعتمادی وجود داشت و اقدامات بسیار پرباری صورت گرفت، اما در ماههای گذشته این اعتماد بین من و وزیر دفاع شکسته شد.»
در روزهای اولیه جنگ، رهبری اسرائیل در پاسخ به حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، جبههای متحد تشکیل داد. اما با طولانی شدن جنگ و گسترش آن به لبنان، اختلافهای کلیدی در سیاست رهبران اسرائیل ظاهر شد.
در حالی که نتانیاهو خواستار ادامه فشار نظامی بر حماس بود، گالانت رویکرد عملگرایانهتری در پیش گرفت و معتقد بود که نیروی نظامی شرایط لازم را برای دستکم یک توافق دیپلماتیک موقت فراهم کرده است و این توافق میتواند گروگانهایی را که در دست حماساند به خانه بازگرداند.
یوآو گالانت در یک نشست خبری اواخر شب گذشته (سهشنبه) که از تلویزیون اسرائیل پخش شد، گفت که با نتانیاهو بر سر سه موضوع اصلی اختلاف نظر داشته است: لزوم پایان دادن به معافیتهای بحثبرانگیز افراطیهای مذهبی از خدمت در ارتش، نیاز فوری به توافق بر سر آزادی گروگانها و نیاز به ایجاد یک کمیته رسمی حقیقتیاب در مورد شکستهای سیاسی و امنیتی ۷ اکتبر، زمانی که نیروهای حماس به اسرائیل یورش بردند و ۱۲۰۰ نفر را کشتند و ۲۵۰ نفر را به گروگان گرفتند. اسرائیل تخمین میزند که حدود ۱۰۰ گروگان در اسارت باقی ماندهاند و تنها حدود ۶۵ نفر از آنها هنوز زنده هستند.
گالانت گفت در زمانی که اسرائیل با چالشهای بسیاری مواجه است، خدمت سربازی برای اکثر یهودیان باید اجباری باشد و این، هم به انصاف و عدالت مربوط است و هم مسئلهای امنیتی است.
او گفت توافق بر سر آزادی گروگانها «در سریعترین زمان ممکن، زمانی که هنوز زندهاند» لازم است و بیتوجهی به آنها «قابل بخشش» نخواهد بود. گالانت افزود تحقیقات کامل در مورد رویدادهای ۷ اکتبر تنها راه برای اطمینان از آن است که دولت درسهای مناسبی از این رویداد گرفته است. نتانیاهو درخواستها برای تحقیق را رد کرده و گفته است که این تحقیق زمانی باید انجام شود که جنگ تمام شود.
گالانت اظهارات خود را با تجلیل از سربازان ارتش و کسانی که در جنگ جان باختهاند به پایان رساند.
در پی این رویداد، بسیاری از خانوادههای گروگانها همراه با دهها هزار نفری که به تظاهرات ضددولتی پیوستند، نتانیاهو را متهم کردند که برای حفظ قدرت خود، دستیابی به توافق را بر هم زده است.
متحدان تندرو نتانیاهو تهدید کردهاند که در صورت امتیاز دادن به حماس، دولت را سرنگون خواهند کرد و این امر خطر برگزاری انتخابات زودهنگام را در زمانی که محبوبیت نتانیاهو کم شده است، افزایش میدهد. این هفته، مقامات اسرائیلی دستگیری یکی از دستیاران نتانیاهو را به ظن افشای اطلاعات محرمانه به رسانههای خارجی اعلام کردند.
یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «برکناری گالانت در میانه جنگ دیوانگی است. نتانیاهو امنیت اسرائیل و سربازان ارتش را برای بقای ننگین سیاسی [خود] میفروشد.»
اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهوری اسرائیل که نقش تشریفاتی او بیشتر برای کمک به حفظ اتحاد در کشور است، برکناری گالانت را «آخرین چیزی که اسرائیل به آن نیاز دارد» توصیف کرد.
انجمن خانوادههای گروگانها گفت که برکناری یوآو گالانت «ادامه مستقیم تلاشها» برای در هم کوبیدن هرگونه توافقی بر سر آزادی افراد ربوده شده است.
با برکناری گالانت، در عرض چند ساعت هزاران معترض در مرکز تل آویو گرد هم آمدند، بزرگراه اصلی شهر را مسدود کردند و با ایجاد ترافیک، این منطقه را فلج کردند. جمعیت معترض که بسیاری پرچمهای آبی و سفید اسرائیل را در دست داشتند و برخی دیگر در حال دمیدن در سوت و کوبیدن طبل بودند، تجمع کردند. چند هزار نفر در خارج از خانه نتانیاهو در اورشلیم و سایر نقاط شهر تظاهرات کردند. معترضان در چندین نقطه دیگر کشور تجمع و خیابانها را مسدود کردند. شبکههای تلویزیونی اسرائیل نیز تصاویری از درگیری پلیس با معترضان را نشان دادند.
برکناری وزیر دفاع اسرائیل در زمان حساسی انجام میشود. سربازان اسرائیلی در غزه با گذشت بیش از یک سال همچنان در باتلاق ماندهاند و بیش از ۴۳ هزار فلسطینی از جمله دهها هزار غیرنظامی کشته شدهاند و غزه به ویرانهای تبدیل شده است. در تهاجم به لبنان نیز صدها سرباز اسرائیلی کشته شدهاند.
اسرائیل همچنین با گروههای مورد حمایت ایران در عراق، سوریه و یمن درگیر شده است و با احتمال حمله دیگری از سوی ایران روبهروست. ایران متعهد شده است که انتقام حمله اسرائیل را که در پاسخ به حمله موشکی ایران در یکم اکتبر انجام شده بود، بگیرد؛ این خود اقدامی تلافیجویانه در پاسخ به حملات قبلی اسرائیل به اهداف مرتبط با ایران بود.
روز دوشنبه، گالانت اعلام کرد که از مردان جوان مذهبی ارتدوکس خواسته است که به ارتش بپیوندند. معافیت مذهبیهای افراطی از خدمت در ارتش سبب نارضایتی گسترده اکثریت سکولار جامعه شده است و دادگاه عالی اسرائیل به دولت دستور داده که این امتیاز را لغو کند. نتانیاهو که ائتلاف حکومتیاش به احزاب افراطی و ارتدوکس وابسته است هنوز این دستور را اجرا نکرده است.
کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل گفت نتانیاهو از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا که توجه جهانیان به آن متمرکز است، برای برکناری یوآو گالانت استفاده کرده است.
کاخ سفید روز سهشنبه از اظهار نظر در مورد برکناری وزیر دفاع اسرائیل خودداری کرد، اما گالانت را «شریک مهم در تمام مسائل مربوط به دفاع از اسرائیل» نامید.
شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت: «ما بهعنوان شرکای نزدیک، به همکاری با وزیر دفاع بعدی اسرائیل ادامه خواهیم داد.»
یوآو گالانت، ژنرال سابق اسرائیل با رفتاری خشن بهعنوان محبوبترین چهره در کابینه جنگی اسرائیل ظاهر شد. او در طول جنگ به نشانه غم و اندوه از حمله ۷ اکتبر پیراهن ساده مشکی بر تن میکرد و با لوید آستین، همتای آمریکایی خود رابطه قوی برقرار کرده بود.
تلاش پیشین نتانیاهو برای برکناری گالانت در مارس ۲۰۲۳ سبب اعتراضات خیابانی گسترده علیه نتانیاهو شد.
یسرائیل کاتس، جانشین گالانت در حال حاضر بهعنوان وزیر امور خارجه فعالیت میکند و از وفاداران نتانیاهو در کابینه است. کاتس پس از آنکه بهعنوان وزیر دفاع منصوب شد از نتانیاهو تشکر کرد و متعهد شد که تشکیلات امنیتی اسرائیل را به پیروزی در جنگ علیه دشمنانش هدایت کند.
وزیر دفاع جدید اسرائیل گفت: «اولویت بازگرداندن گروگانها و نابودی حماس و حزبالله است.»
کاتس ۶۹ ساله، دههها پیش یک افسر جوان در ارتش بود و تجربه نظامی کمی دارد، اگرچه او در طول سالها یکی از اعضای کلیدی کابینه امنیتی نتانیاهو بوده است. گیدئون سار، رقیب سابق نتانیاهو که در ماه سپتامبر دوباره به دولت پیوست، مقام وزیر خارجه اسرائیل را برعهده خواهد گرفت.
نتانیاهو سابقه طولانی در خنثی کردن رقبای خود دارد. او در بیانیه خود مدعی شد که «تلاشهای بسیاری» برای پر کردن شکافها با گالانت کرده است. نتانیاهو گفت: «اما آنها (شکافها) همچنان گستردهتر میشدند و دشمنان ما از آن بهره فراوان بردند.»