تجاوز با انگیزه سیاسی: ردپای جمهوری اسلامی در فراسوی مرزها

ضرب و شتم، خشونت و آزار جنسی گروهی که به یک مرد ۳۰ ساله پناهجوی ایرانی در آلمان انجام شده، احتمالاً با انگیزه سیاسی بوده است. طبق گزارش روزنامه اشپیگل، متجاوزان حامی جمهوری اسلامی و قربانی از مخالفان این رژیم است. پلیس احتمال انگیزه سیاسی را رد نکرده و تحقیقات امنیتی در این زمینه آغاز شده است. تاکنون چهار مرد در این رابطه بازداشت شدند و دو نفر متواری هستند.

به گزارش روزنامه «بیلت»، دادستان پرونده میشایل بورگگرف در مقام مدعی‌العموم گفته است که قربانی تحت آزار و شکنجه قرار گرفته است. این روزنامه نوشته است تحقیقات در مورد یک جنایت جنسی با انگیزه سیاسی در جریان است.

حکومت جمهوری اسلامی ایران از بدو ظهور خود برای سرکوب مخالفان سیاسی و اجتماعی به روش‌های بی‌رحمانه و غیرانسانی متوسل شده است. از اعدام‌های دسته‌جمعی تابستان ۱۳۶۷ و قتل‌های زنجیره‌ای دهه ۱۳۷۰ تا بازداشت‌های گسترده و شکنجه‌های روحی و جسمی در زندان‌ها از دهه ۱۳۷۰ به بعد، تمامی این اقدامات بخشی از استراتژی این حکومت برای تحکیم قدرت و خاموش کردن صدای مخالفان بوده است. یکی از ابزارهایی که جمهوری اسلامی در این راستا به‌کار گرفته، استفاده از تجاوز جنسی و خشونت‌های مبتنی بر جنسیت علیه مخالفان و منتقدان است؛ ابزاری که احتمال می‌رود به تهدیدی فراتر از مرزهای ایران تبدیل شده و امنیت مخالفان را در کشورهای دیگر نیز هدف قرار دهد.

ماجرا از چه قرار است؟

پلیس ایالت نوردراین-وستفالن آلمان در حال تحقیق از چند مرد اکنون بازداشت شده‌، در ارتباط با اقدام خشونت‌آمیز با احتمال آزار جنسی علیه یک پناهجوی ایرانی است. قربانی ۳۰ ساله، در شب یکشنبه ۸ سپتامبر ۲۰۲۴/ ۱۸ شهریور ۱۴۰۳ در محل یک کارخانه آبجوسازی سابق در شهر ایزرلون آلمان، در حالی که به شدت مجروح شده بود، پیدا شد.

بنا بر گزارش‌ دادستان، مردم محلی کمی قبل از نیمه‌شب یکشنبه، از فریادهایی که از کارخانه آبجوسازی سابق “Iserlohner Pilsener” به گوش می‌رسید، نگران شدند و به پلیس خبر دادند. پلیس بلافاصله با گشت‌زنی به محل حادثه رفت و مردی را مجروح و با علائم آزار شدید یافت. قربانی به بیمارستان منتقل شد.

چهار مظنون در یک منطقه جنگلی نزدیک محل جنایت در تعقیب و گریز دستگیر شدند. تابعیت این مردان ۲۴، ۳۴، ۴۲ و ۴۶ ساله هنوز توسط پلیس مشخص نشده است، اما به گفته بامداد اسماعیل، روزنامه‌نگار آلمانی، بازداشت‌شدگان ساکن دانمارک و هلند و دارای تبار ایرانی هستند. به گفته پلیس محلی، دو مظنون دیگر همچنان متواری هستند.

به گفته نشریه اشپیگل، به‌نظر می‌رسد که بازداشت‌شدگان حامیان جمهوری اسلامی باشند. با توجه به احتمال وجود انگیزه سیاسی در این جنایت، سازمان اطلاعات آلمان مسئولیت تحقیقات را به عهده گرفته است.

تجاوز به‌مثابه سرکوب سیاسی: شواهدی از ایران

گزارش‌های متعددی از سازمان‌های حقوق بشری، هم‌چون عفو بین‌الملل^(۱) نشان می‌دهند که تجاوز جنسی به عنوان یکی از ابزارهای سرکوب مخالفان سیاسی در زندان‌های ایران به‌کار گرفته می‌شود. نمونه‌هایی از این خشونت‌ها در زندان‌های مختلف ایران از جمله زندان کهریزک و زندان اوین مستند شده‌اند.

سال ۱۳۸۸، پس از انتخابات ریاست جمهوری جنجالی، زندان کهریزک به مرکز نقض گسترده حقوق بشر تبدیل شد. بر اساس گزارش‌ها، تعدادی از بازداشت‌شدگان این زندان تحت تجاوز جنسی قرار گرفتند یا به این عمل تهدید شدند.

مهدی کروبی، یکی از رهبران جنبش سبز، در نامه‌ای به رئیس مجلس وقت از تجاوز جنسی به بازداشت‌شدگان پرده برداشت؛ ادعایی که با واکنش‌های بین‌المللی روبه‌رو شد و توجه رسانه‌ها و نهادهای حقوق بشری را جلب کرد.

نرگس محمدی، یکی از فعالان برجسته حقوق بشر در ایران نیز در نامه‌ها و مصاحبه‌های مختلف به مواردی از تهدید به تجاوز و آزار جنسی در زندان اوین اشاره کرده است. این اظهارات از سوی سازمان‌های حقوق بشری مورد تأیید قرار گرفته و بخشی از گزارش‌های بین‌المللی درباره وضعیت حقوق بشر در ایران را تشکیل می‌دهد.

به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، نیروهای امنیتی ایران در خلال سرکوب اعتراضات گسترده در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ (پس از خیزش ژینا و اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»)، بازداشت‌شدگان را شکنجه کرده و به آن‌ها تجاوز جنسی می‌کردند. این گزارش نشان می‌دهد که سوءاستفاده‌های شدید بخشی از یک الگوی گسترده‌تر نقض جدی حقوق بشر برای سرکوب مخالفان در ایران است.

گسترش این رویکرد به فراتر از مرزهای ایران؟

گزارش‌ها و شواهد نشان می‌دهد که حکومت جمهوری اسلامی اقدام‌های تهاجمی علیه مخالفانش را به کشورهای دیگر هم گسترش داده است. در نوامبر ۲۰۲۲، کن مک‌کالوم، مدیرکل آژانس اطلاعات داخلی بریتانیا، MI5، در سخنرانی‌ای در مقر این آژانس اعلام کرد که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به‌طور تهاجمی در تلاش‌اند تا منتقدان خود را در خارج از مرزهای کشور ساکت کنند. او افزود که این اقدامات شامل ربودن و حتی اقدام به کشتن مخالفان جمهوری اسلامی که در بریتانیا مستقر هستند، می‌شود. این آژانس امنیتی همچنین رقم مربوطه را اعلام کرد و گفت که از ژانویه ۲۰۲۲ تا نوامبر همان سال، ده تهدید بالقوه علیه مخالفان را ثبت کرده است.

مورد اخیر یکشنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۳ در شهر ایزلون منطقه زاورلاند آلمان، توجه و نگرانی بسیاری از رسانه‌ها و نهادهای حقوق بشری را به خود جلب کرده است.

با توجه به پرونده اخیر مربوط به آزار و شکنجه جنسی یک پناهجوی مخالف جمهوری اسلامی در آلمان و اینکه مظنونان از حامیان رژیم ایران هستند، نگرانی‌های فزاینده‌ای وجود دارد که این حمله گروهی ممکن است یک تاکتیک سیستماتیک و فراقانونی از سوی رژیم جمهوری اسلامی باشد. این ترس مبتنی بر این احتمال است که جمهوری اسلامی از خشونت جنسی به عنوان سلاحی علیه مخالفان خود در خارج از مرزهای ایران نیز استفاده کند.

در مورد حادثه آلمان، مقام‌های محلی اعلام کرده‌اند که احتمال وجود انگیزه سیاسی در این تجاوز گروهی را نمی‌توان رد کرد. اگرچه هنوز اطلاعات دقیقی درباره انگیزه این جنایت منتشر نشده است، اما هم‌زمانی این حادثه با افزایش تنش‌ها بین گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی و طرفداران آن در خارج از کشور، این احتمال را مطرح کرده که تجاوز جنسی به‌عنوان ابزاری برای ایجاد وحشت و سرکوب مخالفان استفاده شده است.

هنوز باید منتظر گزارش پلیس آلمان ماند. با این حال، اگر نقش جمهوری اسلامی یا حامیان آن در چنین جنایتی اثبات شود، این اقدامات می‌تواند نگرانی‌ها درباره امنیت و حقوق بشر مخالفان در تبعید را تشدید کند و نیازمند واکنش قوی از سوی جامعه بین‌المللی باشد. این وضعیت همچنین بر لزوم اتخاذ تدابیر حفاظتی و افزایش حمایت از افرادی که در معرض تهدیدات مشابه قرار دارند، تأکید می‌کند.

تجاوز در زندان‌های ایران: داستان‌های ناگفته

در داخل ایران، زندان‌های اوین، کهریزک و دیگر مراکز بازداشت به عنوان مکان‌هایی شناخته می‌شوند که تجاوز جنسی به عنوان یکی از شیوه‌های شکنجه مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازمان عفو بین‌الملل در چندین گزارش خود به مواردی از تجاوز جنسی در زندان‌های ایران اشاره کرده است که برخی از آنها به شهادت زندانیان سابق و اسناد معتبر تکیه دارد.

ماری لاولر، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور مدافعان حقوق بشر، روز دوشنبه ۱۵ ژوئیه/۲۵ تیر، در حساب کاربری خود در ایکس/توییتر تأیید کرد که بر اساس گزارش‌های رسیده به سازمان ملل، ماموران حکومت ایران زنان فعال در گیلان را شکنجه کرده و در جریان بازجویی‌ها به تجاوز جنسی و مرگ تهدید کرده‌اند.

این گزارش‌ها نشان می‌دهد که تجاوز جنسی نه تنها به‌عنوان یک عمل فیزیکی خشونت‌آمیز بلکه به‌عنوان ابزاری روان‌شناختی برای تحقیر، تضعیف و شکستن روحیه زندانیان و مخالفان جمهوری اسلامی استفاده می‌شود. بسیاری از زندانیان سیاسی زن و مرد که از زندان‌های ایران آزاد شده‌اند، از تجربه‌های تلخ و ناگفته خود در این زمینه سخن گفته‌اند و برخی از معترضان و کشته‌شدگان اعتراضات پرده از این خشونت عریان برداشته‌اند؛ همچون نیکا شاکرمی نوجوان معترضی که در اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» مورد تجاوز قرار گرفت و کشته شد.

تجاوز جنسی به‌مثابه ابزاری برای سرکوب در سطح جهانی؟

استفاده از تجاوز جنسی به عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفان در حکومت جمهوری اسلامی ایران، تنها به داخل مرزهای کشور محدود نمی‌شود.

در گذشته، حداقل یک فعال دیگر مخالف جمهوری اسلامی اعلام کرده است که مورد تهدید به تجاوز جنسی قرار گرفته است. مدیس، که به دلایل امنیتی با نام مستعار با روزنامه انگلیسی‌زبان ایندیپندنت گفت‌وگو کرده است، در فوریه ۲۰۲۳ اظهار داشت که او به قتل و تجاوز تهدید شده است.

در سال‌های اخیر، تعدادی از فعالان سیاسی و اجتماعی که به خارج از ایران مهاجرت کرده‌اند، با تهدیدات مختلفی از جمله تهدید به تجاوز مواجه شده‌اند. این تهدیدات به وضوح نشان‌دهنده تلاش‌های گسترده حکومت جمهوری اسلامی برای ایجاد وحشت و ترس در میان مخالفان خود در سراسر جهان است. این اقدامات نه تنها نشان‌دهنده تلاش رژیم برای تحمیل کنترل و ایجاد فضای وحشت در میان مخالفان در خارج از کشور، بلکه بیانگر یک استراتژی سیستماتیک برای سرکوب و فشار بر فعالان ایرانی در تبعید نیز می‌باشد.

این تهدیدات، که به نظر می‌رسد بخشی از یک الگوی گسترده‌تر از تهدیدات و خشونت‌ها علیه مخالفان رژیم جمهوری اسلامی باشد، نگرانی‌ها را در مورد استفاده از خشونت جنسی به عنوان یک ابزار فشار و ارعاب علیه مخالفان در خارج از ایران تشدید کرده است.

پانویس:

۱) نگاه کنید به گزارش عفو بین‌الملل با عنوان “Iran: “They violently raped me”: Sexual violence weaponized to crush Iran’s ‘Woman life freedom’ uprising”، این سازمان به موارد متعدد سرکوب زنان فعال در ایران اشاره دارد. گزارش شامل بررسی‌های مفصلی است از جمله استفاده از آزار و تجاوز جنسی به‌عنوان ابزاری برای ارعاب و سرکوب است.