«رشید» قهرمانی آرژانتین در جام جهانی را با آواز خواندن و رقصیدن با دهها کارگر دیگر از جنوب آسیا جشن گرفت و نقطه عطفی در ذهنش داشت. یکشنبه نیز روز جهانی مهاجران بود.
آنها در گوشهای از «سوق واقف»، بازار مرکزی دوحه، پایتخت قطر که در آن انبوهی از هواداران خارجی در طول جام جهانی جمع میشدند، شعار میدادند: «مسی، مسی مسی.»
رشید به خبرگزاری فرانسه گفت: «در ابتدا آنها به ما بهعنوان «هواداران قلابی» مسابقات که برای گرم کردن هیجان تماشاگران در قطر کار میکنند، میخندیدند، اما فکر میکنم اکنون ما را پذیرفتهاند.»
او به دلیل ترس از کارفرمایان قطریاش نتوانست نام کامل خود را اعلام کند.
کارگرانی از هند، بنگلادش، پاکستان، نپال و سریلانکا در ساخت بسیاری از هشت استادیوم قطر و پر کردن آنها برای مسابقات کمک کردند.
شفیق، اهل ایالت کرالای هند که در حالی که پیراهن آرژانتین را بر تن داشت و در خیابان شادی میکرد گفت: «خیلی کم پیش میآید که بتوانیم از کمپ کارگران بیرون بیاییم و اینگونه جشن بگیریم. بهطور معمول همه ما در مناطق کارگری میمانیم. همه ما نگرانیم که بعد از جام جهانی چه اتفاقی خواهد افتاد.»
حقوق کارگران تقریباً از ۱۲ سال پیش که قطر میزبانی جام جهانی را دریافت کرد، موضوع داغی برای این کشور بوده است.
گروههای حامی حقوق کارگران میگویند که آمار تلفات پروژههای بزرگ قطر کمتر گزارش شده است و شرایطی را که کارگران مهاجر در قطر دارند تاسفبار میخوانند. این کارگران مهاجر، بیش از ۸۰ درصد از جمعیت ۲٫۹ میلیونی این کشور را تشکیل میدهند.
نگرانی از وضعیت آتی کارگران پس از پایان جامجهانی به حدی زیاد است که حتی برخی از نزدیکترین متحدان این کشور هم به دنبال تضمینی برای تداوم اصلاحات در جهت تامین حقوق کارگران بودهاند.
لیندا توماس-گرینفیلد، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل که ریاست هیئت اعزامی جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در فینال جام جهانی را بر عهده داشت، روز یکشنبه در دیدار با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، این موضوع را مطرح کرد.
در بیانیه ایالات متحده آمده است که گرینفیلد بر اهمیت «مشارکت استراتژیک» ایالات متحده و قطر تاکید دارد، اما همچنین «قطر را تشویق کرد تا تعهد خود را به اصلاحات در زمینه حقوق کار و حقوق بشر فراتر از جام جهانی نشان دهد.»
سایر مقامهای سیاسی غربی که در جریان جام جهانی به این کشور سفر کردهاند میگویند که پیام مشابهی دادهاند.
قطر که در مورد شرایط زنان و حقوق جامعه LGBTQ نیز تحت فشار بوده است. این کشور میگوید دست به تغییراتی خواهد زد که با فرهنگ مردمش سازگار باشد.
قطر میگوید در زمینه حقوق کارگران هم پیشرفت داشته و تعیین حداقل دستمزد، پایان دادن به سیستم سختگیرانه مقررات کار و محدود کردن زمان کار در گرمای شدید تابستان، حقوق متمایزی است که کارگران در قطر از آن برخوردار شدهاند.
علی بن سمیخ المری وزیر کار قطر تاکید کرده است که کشورش به مسیر اصلاحات پایبند خواهد ماند.
گروههای حقوق بشر خواستار ایجاد یک صندوق ویژه برای جبران خسارت کارگرانی شدهاند که در پروژههای ساختمانی جامجهانی جان باختند.
دولت میگوید که صندوقی ایجاد کرده که از طریق آن دستمزدهای پرداخت نشده کارگران و حقوق کارگران کشته و مجروحشده را با آن میپردازد. دوحه مدعی است که این صندوق تاکنون ۳۵۰ میلیون دلار پرداخت کرده است.
فیفا هم قول داده است که بهزودی جزییات بودجهای را برای دستاندرکاران این جام جهانی ارائه دهد که میگوید به کارگران مهاجر کمک خواهد کرد. پس از جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، صد میلیون دلار در صندوق مشابهی اختصاص یافت و به کارگران پرداخت شد.
با این حال گزارشهای متعدد و فراوانی از نقض حقوق کارگران، فقدان امکانات اولیه برای ایمنی و اسکان آنها، جابهجایی اجباری کارگران و راندنشان به حاشیه شهرها و احتمال اخراج دستجمعی آنها وجود دارد. مینکی وردن از دیدهبان حقوق بشر میگوید: «این جام جهانی در قطر واقعاً بهدلیل فجایعش در خاطرهها خواهد ماند: به عنوان گرانترین رویداد ورزشی تا کنون – و مرگبارترین آنها».