صبح روز چهارشنبه ۴ آبان، با ویدئوهایی از سقز آغاز شد. در حالی که از شب گذشته اعلام شده بود ماموران امنیتی مسیرهای منتهی به آرامستان آیچی محل تدفین مهسا (ژینا) امینی را مسدود کردهاند و اخباری از سوی خانواده او منتشر میکردند که مراسم چهلم او برگزار نمیشود، یک منبع نزدیک به خانواده امینی در گفتوگو با زمانه اعلام کرد مراسم را برگزار خواهند کرد و از جانب آنها بیانیهای مبنی بر لغو مراسم صادر نشده است.
مردم سقز نیز چهارشنبه صبح پای پیاده از مسیرهای مختلف به سمت آرامستان آیچی به راه افتادند. شهروندان این منطقه از جادههای حاشیه رودخانه برای رساندن خود به آرامستان استفاده کردند و هزاران نفر خود را به مزار ژینا (مهسا) امینی رساندند. آیچی در هشت کیلومتری جنوب غربی شهر سقز و در مسیر جاده سقز-بانه قرار دارد.
«شعارهای مرگ بر دیکتاتور» و «امسال سال خونه سیدعلی سرنگونه»، «ژن، ژیان، ئازادی»، «کردستان کردستان گورستان فاشیستها» از جمله شعارهایی بود که در مراسم چهلمین روز قتل حکومتی مهسا امینی سر داده شد.
«سەقز شاری خوێنینە، دەروازەی ڕاپەڕینە» به معنای «سقز شهر خون است، دروازه قیام اس» از شعارهای دیگر این تجمع بود.
بر اساس گزارشهای رسیده به زمانه بعد از برگزاری مراسم چهلم مهسا امینی، مردم شهر سقز در مقابل فرمانداری این شهر تجمع کرده و دست به اعتراض زدند. بر اساس ویدیوهای منتشر شده همانند روز خاکسپاری مهسا امینی نیروهای امنیتی به سمت معترضان حمله کرده و گاز اشکآور شلیک کردند.
اعتصاب در کردستان
کردستان صبح چهارم آبان را با اعتصاب شروع کرد. استانداری کردستان شامگاه سه شنبه سوم آبان با هدف کنترل اعتراضات دانش آموزان تمامی مدرسهها و دانشگاههای این استان را تعطیل اعلام کرد. بهانه این تعطیلی آنفلوآنزا عنوان شد.
شبکه حقوق بشر کردستان ظهر چهارشنبه از اعتصاب گسترده در مهاباد، پیرانشهر، سردشت، بوکان، سقز، سنندج، دیواندره، مریوان، دهگلان، کامیاران و جوانرود خبر داد.
در شبکههای اجتماعی چند ویدئو و تصویر از اعتصاب عمومی در شهرهای مختلف کردستان (استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه) منتشر شده است.
آژانس خبری کردپا یک ویدئو از شهر بانه منتشر کرد که در آن بسته بودن تمامی مغازه ها در یک مسیر قابل مشاهده است.
در کامیاران هم در یک ویدئو که کولبر نیوز منتشر کرد تمامی مغازهها در یک خیابان بسته بودند. تنها یک دستفروش در کنار خیابان بساط کرده است. چند ویدئو دیگر هم از اعتصاب کاسبها و مغازهداران کامیاران هم در شبکههای اجتماعی منتشر شد. در این ویدئوها در مغازهها بسته است و گروههای چند نفره از شهروندان در پیادهرو مقابل مغازهها تجمع کردهاند.
دیواندره، دهگلان، بوکان، جوانرود و پیرانشهر هم وضعیتی مشابه داشتند. مغازهداران به نشانه اعتراض مغازههای خود را باز نکردند. در تصاویر و ویدئوهایی که از این شهرها منتشر شده است، بسته بودن مغازهها در یک مسیر هویداست.
مریوان نیز وضعیتی در اعتصاب گسترده بود.
در سنندج که وضعیت در آن «به شدت امنیتی» گزارش شده هم، مغازهداران مغازههایشان را بستند، بازار شهر تعطیل بود.
از آغاز خیزش «ژن، ژیان، ئازادی» این هشتمین مرتبه است که در بسیاری از شهرهای استانهای کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه و ایلام اعتصاب عمومی شکل میگیرد.
در روزهای یکم و دوم آبان نیز معلمان بسیاری از شهرهای این استانها از رفتن به کلاس درس خودداری و در مدرسه تحصن کردند.
نیروهای امنیتی پیشتر اعتصابکنندگان را به پیگرد قضایی، باطل شدن جواز کسب و پلمب مغازهها تهدید کرده بودند.
تجمعات دانشگاهها
تعداد دانشگاههایی که به اعترضات میپیوندند روز به روز بیشتر میشود. در چهلمین روز در گذشت ژینا امینی تجمعات گستردهای روی داده که به رودرویی دانشجویان با نیروهای امنیتی انجامیده است.
تجمعهای اعتراضی دانشجویان از بامداد چهارشنبه چهارم آبان عملا آغاز شده است. دانشجویان دختر خوابگاه دانشگاه اصفهان بامداد چهارشنبه با تجمع در محوطه خوابگاه دست به اعتراض گسترده زدند.
دانشجویان در محوطه خوابگاه تجمع کرده و شعاریی چون «آزادی، آزادی، آزادی» و «کمر نظام خم شده، چهلم مهسا شده» سر دادند.
دانشجویان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد تهران، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، دانشگاه چمران اهواز، دانشگاه بابایی قزوین، دانشگاه علوم پزشکی بهشتی تهران، دانشکده فنی دانشگاه تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه آزاد شیراز پردیس صدرا، دانشگاه تهران مرکز واحد پونک، دانشگاه بوعلی همدان، دانشگاه رسام کرج و دانشگاه محقق اردبیل روز چهارشنبه به مناسبت فرارسیدن چهلم مهسا امینی تجمع اعتراضی برگزار کردند و شعارهایی از جمله «عزا عزاست امروز» و «چهلم مهسا شده کمر نظام تا شده» سر دادند.
دانشگاه خوراسگون اصفهان نیز شلوغ شد و به درگیری انجامید. در دانشگاه الزهرا زنان نه تنها روسری خود را برداشته که آنها را آتش هم زدهاند. آنها شعار دادند: «هیز تویی هرزه تویی، زن آزاده منم»
با ادامه تجمع در این دانشگاه ماموران امنیتی این دانشگاه را محاصره کردند. دانشجویان شعار دادند: «بترسید، بترسید، ما همه با هم هستیم!»
در دانشگاه آزاد بروجرد شعار دادند: «ما همه مهسا هستیم بجنگ تا بجنگیم.»
تصاویر منتشر شده از دانشگاه فردوسی مشهد حضور صدها دانشجوی معترض را در روز چهارشنبه نشان میدهد. دانشجویان شعار میدهند: «با حجاب، بیحجاب، اتحاد، اتحاد».
در دانشگاه سپهر اصفهان، دانشگاه مدنی تبریز، پرستاری کرج، دانشگاه هنر و معماری پارس دانشجویان از دانشگاه بیرون آمدند و مردم به آنها پیوستند.
در حکیمیه تهران هم دانشجویان بیرون آمدند. در دانشگاه شهید بهشتی، شریف و تهران بین دانشجویان و نیروهای بسیج درگیری روی داده است.
دانشگاه آزاد تهران شرق قیامدشت دانشجویان شعار دادند: «هرکی که بیطرفه مسلما بیشرفه».
دانشجویان دانشگاه آزاد گوهردشت کرج در چهلم مهسا امینی شعار دادند: «چهلم مهسا شده، کمر نظام تا شده» و «بسیجی بی ریشه، ساندیس شرف نمیشه.»
دانشجویان دانشگاه علم و فرهنگ در تهران با حضور گسترده شعار دادند: «کشته ندادیم که سازش کنیم، رهبر قاتل رو ستایش کنیم» و «پنجرهها رو بستن، بیغیرتا نشستن.»
دانشآموزان هم در اعتراضات روز چهارم آبان شرکت داشتند. ماموران به دانشآموزان مدرسه فرزانگان در امیر آباد با گاز اشکآور حمله کردند.
شلیک به سمت دانشجویان در دانشگاه تهران
عصر روز چهار آبان، در حالی که تظاهرات و تجمعهای دانشجویان دانشگاه تهران برقرار بود، نیروهای سرکوب به کوی دانشگاه، پردیس شمالی و پردیس مرکزی این دانشگاه حمله کردند.
این نیروها شامل افراد لباس شخصی و یگان ویژه، به سمت دانشجویان معترض، گلوله پلاستیکی، گلوله ساچمهای و گاز اشکآور شلیک کردند.
آنان تعدادی دانشجو را بازداشت کردند و تعداد نامشخصی از دانشجویان زخمی شدند. بیشتر دانشجویان معترض با گلوله ساچمهای زخمی شدند و در کانالهای دانشجویان دانشگاه تهران طلب کمک برای زخمیها کردند و نوشتند:
«اگر در اطراف پردیس مرکزی و پردیس شمالی دانشگاه تهران قرار دارید بهمنظور امدادرسانی، با همراه داشتن وسایل کمکهای اولیه به یاری دانشجویان دانشگاه تهران بشتابید.»
ویدئویی از نیروهای لباس شخصی در محوطه ورزشی دانشکده تربیتبدنی و علوم ورزشی دانشگاه تهران منتشر شده که آنان با هم و به شکل هماهنگ کمین گرفتهاند و بعد به سمت دانشجویان میدوند و تیراندازی میکنند. دانشجویان در مقابل فریاد میزنند «بیشرف، بیشرف».
ویدیویی هم از منطقه کوی دانشگاه منتشر شده که نشان دهنده نیروهای مسلح یگان ویژه است. آنان بخشی از شیشههای خوابگاه پسران را میشکنند، سلاح دستشان را به سمت طبقه همکف و داخل خوابگاه هدف میگیرند و با دادن فحش رکیک به دانشجویان میگویند: «بیا بیرون!»
اعتراضات تهران
از صبح در تهران اعتراضهای مختلف به پا شدند. از محلههای ثروتمند نشین تا محلههایی که طبقه متوسط و فرودست در آنها سکونت دارند به خیابانها آمدند. کانال تلگرامی خبری کارگزاری اقتصاد بیدار اعلام کرد که معاملهگران تالار بورس اصفهان از ساعت ۱۱ و نیم روز چهارشنبه به نشانه اعتراض به وضعیت بازار سرمایه دست از کار کشیده و معامله نمیکنند. پیشتر نیز اخباری از اعتصاب کارکنان تالارهای تهران و تبریز منتشر شده بود. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران همچنان در حال طی کردن سیر نزولی است و طی سه روز کاری اخیر حدود ۴۰ هزار واحد کاهش یافته و به یک میلیون و ۲۵۸ هزار واحد رسیده که پایینتر از رقم ثبت شده برای آن در آغاز سال جاری خورشیدی است.
همزمان تصاویر دیگری نشان میدهد که در امیر آباد و خیابان قرنی تهران اعتراضات گسترده شکل گرفته است و مردم شعار «آزادی آزادی آزادی» و «مرگ بر دیکتاتور» سر میدهند. در خیابان سعدی شمالی هم تجمعات اعتراضی شکل گرفته است.
در منطقه بازار تهران و کسبه خیابان لالهزار، امین حضور، پاساژ علاالدین و بازار کامپیوتر با تعطیل کردن مغازههای خود به معترضان پیوستهاند.
در امین حضور تهران همه مغازهها بسته شد و مردم شعار اعتراضی سر میدهند. شماری از کسبه بازار بزرگ تهران و بازار طلافروشان هم به اعتصابات سراسری پیوستند.
یک شاهد عینی از مکر تهران گزارش داده:
«ساعت ۱۱ اهالی تئاتر مقابل خانه هنرمندان تجمع کردند. بعد از ۱۰ دقیقه نیروهای ضد شورش با گاز اشکآور و گلوله ساچمهای به آنها حمله کردند. که ساچمه به گردن و صورت بعضیها اصابت کرده و مجروح شدند. بعضی از معترضان به سوی میدان فردوسی و بعضی دیگر به سوی کریمخان رفتند و دوباره تجمعهای مردمی شکل گرفت. تعدادی از جوانان سطل آشغالها را در وسط خیابان ایرانشهر سر آذرشهر آتش زدند و راه را بر ماموران بستند و شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» و «داد بزن، داد بزن حقت رو فریاد بزن» سر دادند. اولین بار بود که مغازهداران را میدیدم که جای تماشا بین معترضان شعار میدادند و هنگام حضور مامورها به مغازهها میرفتند. معترضان تا همین ساعت هنوز در خیابانهای کریمخان، ایرانشهر، سپهبد قرنی و میدان هفت تیر حضور پررنگ دارند.»
یک شاهد عینی دیگر هم گفته:
«درگیریهای شدید بین مردم و نیروهای سرکوب در لالهزار، خیابان ملت و اطراف پاساژ علاالدین در جریان است و به سمت مردم تیراندازی شده. جمعیت مردم معترض در منطقه بازار بسیار زیادتر از روزهای پیش بود و اینترنت همراه در اون محدوده تقریباً قطع شده.»
تقریبا در تمام مناطق شمال و شرق و جنوب و غرب تهران تجمعاتی در روز روشن شکل گرفته است. میدان تجریش، ستارخان، خیابان دلاوران، گیشا، خیابان ظفر، خیابان دولت، سهروردی، بلوار میرداماد از مناطقی هستند که فیلمهایی از تجمع مردم در آنها منتشر شده است.
یکی از کاربران توییتر به نام جوانان محلات تهران نوشت:
«امروز در چهلم مهسا امینی و انقلاب نوین مردم ایران، تهران یکپارچه شور و شجاعت است. سالها گفتند ایرانیان در خوابند و بی تفاوت! مردم عزیز! در خانههایتان نمانید، به ما بپیوندید تا شعار زن، زندگی، آزادی و مرگ بر دیکتاتور را فریاد بزنیم.»
در پاغ سپهسالار تهران مردم از پشت بام روی سر ماموران میز و بشکه پرتاب کردند. همچنین تعدادی از ساکنان تهران به «زمانه» خبر دادند که در محله و خیابان شريعتی، روبهروی بيمارستان ايرانمهر، بنیهاشم و پاسداران بالای گلستان دهم دانشكده دندانپزشكی نیز مردم به خیابان آمدهاند.
در یک ویدئوی منتشر شده تعدادی در تاریکی در خیابان زیبا، شریعتی در تهران شعارهای، «میکشم میکشم هر آنکه خواهرم کشت»، «جمهوری اسلامی نمیخواهیم نمیخواهیم» و «مرگ بر خامنهای» را سر میدهند و در خیابان قدم میزنند.
در یکی دیگر از ویدئوها که در شبکههای اجتماعی منتشر شده میبینیم که ماموران امنیتی در روز روشن به منطقه سعدی تهران هجوم برده و موتورهای پارک شده شهروندان را تخریب میکنند. بسیاری از تخریبها توسط ماموران انجام میشوند تا وانمود کنند معترضان خرابکارند. در ویدئوی دیگری معترضان به سوی ماموران میدوند و ماموران از دست آنها فرار میکنند.
سایر شهرها
در سقز و سنندج اعترضات گستردهای در جریان است. شهرهای سقز، سنندج، بوکان، دیواندره، مریوان، بوکان و مهاباد برای هشتمین بار دست به اعتصاب عمومی زدند. شبکه اینترنت در شهرهای کردستان مختل یا قطع شده و درگیریهایی در سنندج بین نیروهای امنیتی و معترضان رخ داده است.
اعتراضات در روز روشن با بازارها در شهرهای دیگر آغاز شد. اعتصابهای بازارها که پیش تر سنت بازار در شهرهای کردنشین بود به شهرهای دیگر هم رسید. بسیاری از کسبه در بجنورد به اعتصابات سراسری پیوستند. در چندین شهر از جمله بوکان، مهاباد، رشت، جوانرود و کامیاران نیز کسبه اعتصاب کردند.
سنندج در هفتههای گذشته زیر سرکوب شدید بوده است و به جز اعتراضات دانشآموزان، معترضان سنندج بیشتر در شب به خیابان میآمدند. اما در روز چهارم آبان، اعتراضات در سنندج از روز آغاز شد.
یک منبع آگاه شرایط شهر سنندج را برای زمانه اینگونه توصیف کرده است:
«از حوالی ساعت ۱۲ ظهر صدای اعتراضها در میدان اقبال (آزادی) و خیابانهای فردوسی، فرح، ششم بهمن (پاسداران) و حسن آباد شنیده میشود. صدای تیراندازی هم در سطح پیچیده است. مردم در محلههای پشت میدان اقبال سنگر درست کردهاند و نیروهای امنیتی جرأت ندارند دنبال آنها به داخل کوچهها بیاییند. هر بسیار شلوغ است.»
شاهینشهر اصفهان که بسیاری از شهروندان در بافت جمعیتی آن از مهاجرانی هستند که پس از جنگ ایران-عراق از خوزستان و دیگر مناطق جنگزده به استان اصفهان آمدند، تقریباً هر روز در چهل روز گذشته حضور خیابانی داشته است. در روز چهارم آبان هم اعتراضات شاهینشهر در روز روشن آغاز شد.
در شاهین شهر اصفهان ویدئوهایی از تجمع مردم و دستگیری یکی از معترضان منتشر شده است.
در خیابان فلسطین مشهد مردم شعار مرگ بر دیکتاتور سردادند و به خیابانها رفتند.
در قزوین زنان معترض در خیابان، برخی ماموران یگان ویژه را کتک زدند.
در یک ویدئو از بابل مازندران، شلیک ممتد ماموران به سمت شهروندان معترض دیده میشود.
در تبریز مردم با شعار مرگ بر دیکتاتور تجمع کردند. در فیلمی از زنجان یک دختر بدون حجاب اجباری روی سقف خودروی نیروی انتظامی دیده میشود.
بنا بر ویدیو منتشر شده در شبکههای اجتماعی، امروز چهارشنبه ۴ آبانماه کارکنان پالایشگاه نفت تهران دست به تجمع اعتراضی زدهاند.
اعتصاب و اعتراضات کارگری
کارگران پالایشگاه تهران در روز چهارم آبان دست از کار کشیدند و در محوطه پالایشگاه تجمع کردند.
ویدئویی از کارکنان اعتصابی در رسانههای اجتماعی منتشر شده که حضور جمعی آنها را محوطه پاایشگاه نشان میدهد:
خبرگزاری دولتی ایرانا به نقل از سخنگوی پالایشگاه تهران شاکر خفایی اعتصاب را انکار کرد و نوشت: اعتصابی در کار نیست، فقط «یک گفتوگوی صنفی بود.»
پس از آغاز اعتراضات سراسری شهریور ۱۴۰۱، فضای امنیتی پالایشگاهها و مراکز مربوط به صنعت نفت تشدید شده است. اعتصاب کارگران پروژهای صنعت نقت در عسلویه و بخشهایی از پالایشگاه آبادان در همبستگی با اعتراضات سراسری به شدت سرکوب شد و دستگیری گسترده کارگران را در پی داشت. بیش از ۲۰۰ کارگر دستگیر شدند که تعداد نامشخصی از آنها هنوز در زندان به سر میبرند.