با آغاز هشتمین روز حمله روسیه به اوکراین، در جبهه نظامی، شهر خرسون در مجاورت دریای سیاه در جنوب اوکراین روز گذشته دو بار بین نیروهای اوکراینی و روسی دست به دست شد ولی در نهایت شهردار این شهر صبح روز پنجشنبه ۳ مارس/ ۱۲ اسفند اعلام کرد که نیروهای روسی مرکز این شهر را در کنترل خود گرفتهاند. پس از یک رشته شکستهای نظامی، اشغال خرسون یک پیروزی قابل توجه برای مسکو بود. نیروهای روسی همچنین ماریوپل را محاصره کردهاند، جایی که «درگیریهای وحشتناک» گزارش شده و آب و برق شهر هم قطع است.
خارکف، دومین شهر بزرگ اوکراین، همچنان زیر گلولهباران شدید روسیه قرار دارد و ساختمانهای پلیس و دانشگاه تخریب شدهاند.
همزمان تلاش روسیه برای اشغال کیاف، پایتخت اوکراین ادامه دارد. روسیه در سه روز گذشته بارها تلاش کرده این شهر را به تصرف درآورد ولی گویا با مشکلاتی روبهرو شده است. وزارت دفاع بریتانیا میگوید که پیشروی روسیه در کیاف به دلیل «مقاومت سرسختانه اوکراین، خرابی ماشینآلات نظامی و ازدحام» به تعویق افتاده است. نیروهای نظامی روسیه همچنان در ۳۰ کیلومتری از مرکز پایتخت اوکراین قرار دارند. اما در پی حملات هوایی روسیه در ساعات اولیه روز پنجشنبه، انفجارهایی در کیاف گزارش شد.
تلاش روسیه برای به دست آوردن نقاط کلیدی اوکراین برای آنکه زودتر این کشور را تسلیم کند ادامه دارد. روسها روز گذشته اعلام کردند که کنترل یک نیروگاه اتمی اوکراین را به دست گرفتهاند. آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از ادعای نیروهای روسیه در مورد اشغال «بزرگترین نیروگاه اتمی اوکراین» از این موضوع ابراز نگرانی کرد.
رئیس آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد گفت از زمان حمله نیروهای روسیه به این کشور در هفته گذشته بیش از یک میلیون نفر از اوکراین فرار کردهاند.
در حالی که روسیه تمرکز خود را بر اشغال شهرهای بزرگ اوکراین گذاشته است، دادگاه کیفری بینالمللی (ICC) تأیید کرد که تحقیقاتی را درباره جنایات جنگی احتمالی در اوکراین آغاز کرده و جمعآوری شواهد را در دستور کار قرار داده است. دفتر دادستانی لیتوانی هم اعلام کرد که آنها با جمعآوری شواهد و مستندسازی جنایات رخ داده به این پرونده کمک میکنند.
در حوزه جنگ رسانهای نیز پخش راشاتودی و اسپوتنیک دو رسانه دولتی روسیه در اروپا و همچنین روی پلتفرم یوتیوب قطع شده است. همزمان ایالات متحده، مسکو را متهم کرد که با مسدود کردن فعالیت خبرگزاریهای مستقل در روسیه و ممانعت از انعکاس اخبار واقعی تجاوز به اوکراین، «جنگی کامل علیه آزادی رسانهها و حقیقت» به راه انداخته است.
تجاوز به اوکراین و پاسخ اقتصادی غرب به آن اقتصاد روسیه را دچار بحران کرده است. بانک مرکزی روسیه در روزهای گذشته نرخ بهره بانکی را از ۹,۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش داد تا جلوی خروج سرمایهها از بانکهایش را بگیرد. این اقدام مرهمی مختصر بر زخم کاری سقوط ارزش پول روسیه بود. حال بانک مرکزی روسیه دومین اقدام خود را اعلام کرده و گفته است که اگر کسی بخواهد روبل را به دلار و یورو یا دیگر ارزهای خارجی تبدیل کند باید ۳۰ درصد کارمزد بدهد.
اعتراضات علیه جنگ در روسیه هم شدت گرفته است. روز چهارشنبه ۱۱ اسفند الکسی ناوالنی از مخالفان پوتین از زندان پیام داد که مردم روسیه دست به تظاهرات علیه جنگ بزنند. اعتراضات در مسکو ساعتی پیش از انتشار این خبر آغاز شده بود. پلیس در مسکو دو زن و پنج کودک را که پوستری در بیرون سفارت اوکراین در دست داشتند که روی آن «نه به جنگ» نوشته شده بود، بازداشت کرد. گفته میشود پلیس زنان را تهدید به سلب حضانت کودکانشان کرده است. در سن پترزبورگ، یلنا اوسیپووا، فعال مدنی که گفته میشود از محاصره لنینگراد در زمان جنگ جهانی دوم جان سالم به در برده است، به دلیل اعتراض به جنگ بازداشت شد.
به گفته سرویس اورژانس اوکراین، بیش از ۳۵۰ غیرنظامی اوکراینی کشته و بیش از ۲ هزار نفر زخمی شدهاند. این سازمان گفت که صدها ساختمان از جمله امکانات حمل و نقل، بیمارستانها، مهدکودکها و خانهها ویران شدهاند.
اوکراین مدعی شد که نزدیک به ۷ هزار سرباز روسی در شش روز اول تهاجم کشته شدهاند. وزارت دفاع روسیه اما اعلام کرد که ۴۹۸ سرباز روس از آغاز عملیات نظامی در اوکراین کشته شدهاند. این اولین بیانیه رسمی روسّها در مورد تلفات نظامی نیروهایشان است.
مقاله هنری کسینجر
ازپوتین “شیطان” نسازید
اوکراین نباید به ناتو وصل شود
غرب باید درک کند که برای روسیه، اوکراین هرگز نمی تواند یک کشور خارجی باشد. تاریخ روسیه در جایی آغاز شد که کیوان-روس نامیده می شد. مذهب روسی از آنجا گسترش یافت. اوکراین برای قرن ها بخشی از روسیه بوده است و پیش از آن تاریخ آنها در هم تنیده شده بود. برخی از مهمترین نبردها برای آزادی روسیه، که با نبرد پولتاوا در سال 1709 شروع شد، در خاک اوکراین انجام شد. ناوگان دریای سیاه – ابزار روسیه برای نمایش قدرت در دریای مدیترانه – با اجاره بلندمدت در سواستوپل در کریمه مستقر است. حتی مخالفان مشهوری مانند الکساندر سولژنیتسین و جوزف برادسکی (دوران اتحاد شوروی) اصرار داشتند که اوکراین بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ روسیه و در واقع روسیه است.
اوکراینی ها عنصر تعیین کننده هستند. آنها در کشوری با تاریخ پیچیده و ترکیب چند زبانی زندگی می کنند. بخش غربی در سال 1939، به اتحاد جماهیر شوروی پیوست. کریمه، که 60 درصد جمعیت آن روس هستند، تنها در سال 1954 بخشی از اوکراین شد، زمانی که نیکیتا خروشچف، که خودش اوکراینی بود، آن را به عنوان بخشی از جشن سیصدمین سال توافق روسیه با قزاق ها اعطا کرد. غرب اوکراین عمدتاً کاتولیک است. شرق عمدتاً ارتدکس روسی. غرب به زبان اوکراینی صحبت می کند. شرق بیشتر به زبان روسی صحبت می کند. هر گونه تلاشی از سوی یکی از جناح های اوکراین برای تسلط بر جناح دیگر – طبق الگوی قبلی – در نهایت منجر به جنگ داخلی یا فروپاشی می شود. در نظر گرفتن اوکراین به عنوان بخشی از رویارویی شرق و غرب، برای چندین دهه هرگونه چشم اندازی قبول یک سیستم بین المللی همکاری میان روسیه و غرب – به ویژه روسیه و اروپا – را از بین می برد.
اوکراین تنها 23 سال است که مستقل شده است. قبلاً از قرن چهاردهم تحت نوعی حکومت خارجی قرار داشت. جای تعجب نیست که رهبران آن هنر سازش را یاد نگرفته اند، حتی کمتر از دیدگاه تاریخی. سیاست اوکراین پس از استقلال به وضوح نشان میدهد که ریشه مشکل در تلاشهای سیاستمداران اوکراینی برای تحمیل اراده خود بر بخشهای سرکش کشور (شرق کشور)، ابتدا توسط یک جناح، سپس توسط جناح دیگر، نهفته است. درگیری ویکتور یانوکوویچ و رقیب سیاسی اصلی او، یولیا تیموشنکو (بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و تشکیل جمهوری اوکراین) همین بود. آنها نماینده دو جناح اوکراین بودند و تمایلی به تقسیم قدرت نداشتند. سیاست عاقلانه ایالات متحده در قبال اوکراین باید راه حلی برای همکاری دو بخش این کشور با یکدیگر باشد. ما باید به دنبال آشتی باشیم نه سلطه یک جناح.
روسیه و غرب، در اوکراین، بر اساس این اصل عمل نکرده اند. هر کدام وضعیت را بدتر کرده است. روسیه بدون منزوی کردن خود در زمانی که بسیاری از مرزهایش نامطمئن هستند، قادر به تحمل راه حل نظامی نخواهد بود. برای غرب، شیطان سازی ولادیمیر پوتین سیاست (درستی) نیست.
پوتین یک استراتژیست جدی است – در زمینه تاریخ روسیه. درک ارزش های ایالات متحده مناسب او نیست. همچنین درک تاریخ و روانشناسی روسیه نقطه قوت سیاستگذاران ایالات متحده نبوده است.
رهبران همه طرفها باید به بررسی نتایج بازگردند، نه اینکه در موضع گیری رقابت کنند.
• اوکراین باید حق انتخاب آزادانه سیستم اقتصادی و سیاسی خود، از جمله با اروپا را داشته باشد، اما نباید به ناتو بپیوندد. این موضعی است که من 7 سال پیش، زمانی که آخرین بار این مسئله مطرح شد، اتخاذ کردم.
الحاق کریمه توسط روسیه با قوانین نظم جهانی موجود ناسازگار است. اما اوکراین باید خودمختاری کریمه را در انتخاباتی که با حضور ناظران بین المللی برگزار شود، قبول و تقویت کند.
اینها اصول هستند نه نسخه.
—————————
• هنری کیسینجر از سال 1973 تا 1977 وزیر امور خارجه بود.
اصل این مقاله که خلاصه ای ویراستاری شده از آن را خواندید ابتدا در واشنگتن پست منتشر شد.
hasan / 03 March 2022