کمیسیون مشترک مجلس شورای اسلامی سه‌شنبه سوم اسفند کلیات طرح محدودکردن دسترسی به اینترنت در ایران را که «طرح صیانت» خوانده می‌شود، با ۱۸ رای موافق به تصویب رساند.
بر مبنای گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و به نقل از رضا تقی‌پور انوری، رئيس کمیسیون مشترک مجلس، جزئيات طرح در جلسات بعدی مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
همزمان خبرگزاری فارس نیز سه‌شنبه به نقل از هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان نوشت این شورا درصورتی که طرح صیانت با «شرع و قانون اساسی» مغایرتی نداشته باشد، آن‌را تصویب خواهد کرد. طحان نظیف در پاسخ به سوالی درباره تصویب کلیات طرح در کمسیون مشترک گفت:
«من چون هنوز متن را ندیده‌ام نمی‌توانم چیزی بگویم ولی مبنای ما شرع و قانون اساسی است. شورای نگهبان براساس آنچه شرع و قانون اساسی است عمل می‌کند و برای شورای نگهبان این دولت و آن دولت، این مجلس و آن مجلس و این طرح و آن طرح ندارد.»
پس از تصویب کلیات طرح «صیانت» گزارش‌هایی نیز از تلاش برخی از نمایندگان برای بازگرداندن این طرح به صحن علنی مجلس خبر می‌دهند.
جلال رشیدی کوچی، نماینده مرودشت (استان فارس) و تنها عضو کمیسیون مشترک مجلس که پیش از رای‌گیری به عنوان مخالف صحبت کرده بود، از جمع‌آوری امضا برای برگرداندن طرح صیانت به صحن علنی خبر داد.
رشیدی در توییتر نوشت ۵۵ نفر تاکنون تقاضای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک را امضا کرده‌اند.
نماینده مرودشت در جلسه سه‌شنبه کمیسیون ضمن اشاره به نگرانی و مخالفت مردم، گفته تماس‌های تهدیدآمیزی دریافت کرده و از او خواسته شده به طرح «حمایت از حقوق کاربران» رای موافق بدهد.
طرح جنجالی «صیانت از فضای مجازی» که بعداً در نام به «حمایت از کاربران» تغییر کرد، با دستور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و برای تحدید بیش از پیش دسترسی کاربران به اینترنت جهانی، تشدید نظارت بر کاربران و جرم‌انگاری فعالیت‌های اینترنتی تدوین شده است.
به‌رغم مخالفت‌های فراوان، طرح مذکور تحت اصل ۸۵ قانون اساسی که اجازه تفویض برخی طرح‌ها به کمیسیون تخصصی را داده، به‌صورت محرمانه و دور از انظار عمومی در حال بررسی‌ست.
پیشتر این طرح که از سوی کارشناسان طرح انسداد اینترنت خوانده می‌شود به مرکز پژوهش‌های مجلس ارجاع داده شد تا آن‌طور که گفته شده، با حضور کارشناسان و مدیران برخی کسب‌وکارها و استفاده از طرح‌های پیشنهادی وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات مورد بازبینی قرار گیرد. مرکز پژوهش‌های مجلس هم در ادامه طرح را دارای «ایرادهای جدی»، «غیرکارشناسی» و «مغایر با قانون اساسی» دانست. ایرادهایی که به تدوین نسخه جدیدی از طرح منجر شد که به گفته کارشناسان همان اهداف را در قالب کلمات جایگزین دنبال می‌کند.
کشمکش اعضای کمیسیون در صحن علنی
تصویب کلیات طرح صیانت در مجلس شورای اسلامی با تنش همراه بود. در شرایطی که فعالیت مجلس در هفته جاری بر رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق، پیرامون لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ متمرکز بوده، گفته می‌شود تصویب این طرح برخلاف ماده ۱۸۳ آیین نامه داخلی مجلس، که بررسی همزمان طرح‌ها و لوایح غیرمرتبط با بودجه را ممنوع کرده، و در فاصله استراحت فعالیت مجلس صورت گرفته است.
در ساعت‌‌های ابتدایی امروز سه‌شنبه گفته شده بود «با فشار نمایندگان جبهه پایداری برای تصویب کلیات طرح پیش از پایان سال» هیات رئیسه کمیسیون طرح صیانت قرار است «از وقت نماز و ناهار نمایندگان» در فاصله تعطیلی میان دو نوبت صبح و عصر برای تشکیل جلسه و رای‌گیری استفاده کند.
غلامرضا نوری قزلچه، از اعضای این کمیسیون در جلسه علنی صبح سه‌شنبه در تذکر آئين‌نامه‌ای به این مسئله اعتراض کرده و خواسته بود رای‌گیری به زمان دیگری موکول شود. او با اشاره به این‌که «هنوز اعضای کمسیون گزارش مرکز پژوهش‌ها را نخوانده‌اند» گفته بود:
«از دیروز به اعضای کمیسیون مشترک در قالب پیامک اعلام شده که امروز در جلسه ۴۵ دقیقه‌ای برای تصمیم گیری درباره طرح صیانت حاضر شوید اما ما در حال بررسی بودجه هستیم و حواسمان به پیشنهادات بودجه و گزارش تلفیق است و نمی‌توانیم در عرض ۴۵ دقیقه برای طرحی با این اهمیت جمع شده و تصمیم گیری کنیم. طبق آیین نامه داخلی مجلس، نباید جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تشکیل شود. ما در زمان بررسی بودجه فرصت نمی‌کنیم به موضوع مهم طرح صیانت آن هم در ۴۵ دقیقه رسیدگی کنیم، هنوز گزارش مرکز پژوهش‌ها را هم نخوانده و مطالعه‌ای نکردیم و حتی نمی‌دانیم راجع به چه چیزی است.»
در سوی مقابل رضا تقی‌پور، رئيس کمیسیون در تذکری شفاهی در جریان جلسه علنی سه‌شنبه، اعضای این کمیسیون را که مخالف بررسی همزمان طرح صیانت و لایحه بودجه بودند، به تلاش برای تشکیل نشدن جلسه‌ها متهم کرد و از همه اعضا خواست در جلسه روز سه‌شنبه شرکت کنند. او مدعی شد این جلسه «برای ارائه گزارش به مردم در خصوص عملکرد کارگروه» تشکیل می‌شود. این در شرایطی‌ست صرف نظر از تصویب کلیات طرح در چنین جلسه‌ای، کمیسیون مشترک از ابتدای فعالیت خود تا به‌امروز هیچ گزارش رسمی‌ای از روند فعالیت و تصمیم‌گیری‌ها منتشر نکرده است.
جلسه کمیسیون مشترک در نهایت به‌رغم مخالفت‌ها برگزار شد و بر مبنای تصاویری که از این رای‌گیری منتشر شده، در فاصله چند دقیقه موافقان رای به تصویب کلیات آن داده‌اند.
تعداد شرکت‌کنندگان در این جلسه مشخص نیست اما شمار اعضای کمیسیون ۲۳ نفر است و گفته می‌شود ۱۸ نماینده رای موافق داده‌اند.
وبسایت جماران به نقل از محمد کشوری، «مشاور آی سی تی» نوشت:
«ریاست کمیسیون مشترک به عجیب‌ترین شکل ممکن و بدون دادن فرصت صحبت به نمایندگان (بجز یک نفر به مدت حدود دو دقیقه) و نماینده مرکز پژوهش‌ها و سایر دستگاه‌ها، در عرض کمتر از سی ثانیه برای کلیات طرح صیانت رای گرفت و کلیات طرح رای اورد. به یک مخالف طرح یعنی آقای رشیدی کوچی اجازه حرف زدن به مدت سه دقیقه دادند. رشیدی هم گفت: «من تازه نسخه طرح رو گرفتم. اونایی که هی زنگ می زنن و تهدید میکنن رای موافق بده، شما تصمیم گرفتید و کار خودتون رو میکنید اما حرف ما رو بشنوید».»
هفته گذشته مهرداد ویس کرمی، دبیر کمیسیون مشترک طرح صیانت در مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که اعضای این کمیسیون قصد دارند درباره جزئیات و کلیات نسخه جدید این طرح که پنجم دی‌ماه سال جاری تهیه شده پیش از عید نوروز تصمیم‌گیری کنند. ویس کرمی گفته بود که مخالفان این طرح «آن‌قدری نیستند که بتوانند کار را متوقف کنند» و اگر اعضای کمیسیون به ۱۶ نفر حد نصاب جلسات برسد رای‌گیری انجام می‌شود.
در صورت تصویب و اجرای طرح صیانت، تغییراتی اساسی در چگونگی دسترسی کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی، نظارت بر اینترنت و پهنای باند ایجاد خواهد شد.
در هفته‌های اخیر گزارش‌های متعددی از کاربران و رسانه‌ها در داخل ایران منتشر شده که حکایت از اختلال در دسترسی به بعضی اپلیکشن‌ها و کاهش پهنای باند و سرعت اینترنت دارد.
اصرار بر تصویب و اجرای طرح صیانت در حالی است که اعتراض‌های گسترده کارشناسان و کاربران خدمات اینترنتی نسبت به آن همچنان نادیده گرفته می‌شود. سازمان «گزارشگران بدون مرز» هم این طرح را «تبعیضِ دیجیتال» علیه حق آگاهی مردم و برگرفته از روش «سانسور در چین» خوانده است.