کشورهای ثروتمند و شرکت‌های داروسازی واکسن کرونا را بسیار کمتر از آنچه وعده داده بودند به کشورهای فقیر تحویل می‌دهند. سازمان توسعه اکسفام نوفیب این را بر اساس مطالعه ائتلاف جهانی ان.جی.اوها گزارش می‌دهد.
بر اساس گزارش آکسفام نوویب (Oxfam Novib)، از ۱,۸ میلیارد واکسن کرونا که از طریق برنامه کواکس وعده داده شده بود، تنها ۲۶۰ میلیون دوز یا ۱۴ درصد تحویل داده شده است. هلند یکی از کشورهایی است که به وعده‌های خود عمل نمی‌کند.
این مطالعه آکسفام نوویب، «دوز واقعیت» نام دارد و هدف آن شفافیت بخشیدن و بررسی تعهداتی است که شرکت‌های دارویی و رهبران جهان از زمان شروع همه‌گیری کرونا به عهده گرفته‌اند. در این گزارش آمده است که از آغاز همه‌گیری، تنها ۰,۷ درصد از کل دوزهای تولید شده واکسن به کشورهای کم درآمد رفته است.
یکی از دلایل اینکه کشورهای فقیر از واکسیناسیون عقب افتاده‌اند، تعویق تحویل واکسن‌هایی است که وعده داده شده است. برای مثال، در آفریقا، تنها ۲,۶ درصد از کل جمعیت به‌طور کامل واکسینه شده‌اند، در حالیکه در هلند تاکنون بیش از ۸۰ درصد واکسن کرونا دریافت کرده‌اند.
پژوهشگران این گزارش از رهبران جهان می خواهند که واکسن‌های کرونا را با هزینه تولید در سراسر جهان در دسترس قرار دهند. آنها در این گزارش می‌نویسند:
«زمان آن فرا رسیده است که از مسیر وعده‌های شکست خورده و حفاظت از سود یک گروه کوچک خارج شده و راهی را برای سریع‌ترین راه خروج از همه‌گیری مشخص کنیم.»
در ابتدای شیوع همه‌گیری کرونا پیش‌بینی می‌شد که کمبود واکسن وجود داشته باشد. از این روی، در آوریل سال گذشته، توسط سازمان بهداشت جهانی، کواکس (Covax) ایجاد شد، سازمانی که خواهان دسترسی برابر به واکسن‌ها برای مردم سراسر جهان است. ۹۲ کشور واکسن کرونا را از طریق کواکس (Covax) دریافت می‌کنند.
هلند ۲۷ میلیون واکسن به کواکس وعده داده است. سازمان های غیردولتی می‌گویند در حال حاضر نیم میلیون واکسن تحویل داده شده است.
ِالا وِخِن، از سازمان غیردولتی اجتماعی (Wemos) در هلند که از حق سلامت برای همه انسان‌ها دفاع می‌کند، می‌گوید این عقب‌ماندگی در تحویل واکسن‌ها به‌‌خاطر شیوه کار شرکت‌های داروسازی و دولت‌های کشورهای ثروتمند است:
«شرکت‌های داروسازی واکسن‌ها را عمدتاً به کشورهای ثروتمند و به بالاترین پیشنهاد می‌فروشند.»
وخن در ادامه می‌گوید:
«این دولت‌ها ابتدا واکسیناسیون جمعیت خود را در اولویت قرار می‌دهند. این در حالی است که آنها به‌طور کلی دوزهای بیشتری از نیاز خود خریداری کرده‌اند. برای نمونه، کانادا ۹ برابر دوز بیشتری نسبت به جمعیت این کشور واکسن خریده است.»
به گفته واخن، برای اینکه سرعت واکسیناسیون در کشورهای فقیر افزایش یابد، شرکت‌های داروسازی باید دانش خود را در مورد تولید واکسن به اشتراک بگذارند اما در حال حاضر این اقدام صورت نگرفته است:
«شرکت‌های دارویی همچنان به مالکیت معنوی پایبند هستند، در حالی که این دانش را می‌توان با خیال راحت از طریق پلتفرمی که توسط سازمان بهداشت جهانی توسعه یافته، به اشتراک گذاشت. سپس کارخانه‌ها در کشورهای کم دستمزد می‌توانند، خود واکسن‌ها را تولید کنند و سازمان بهداشت جهانی بر کیفیت نظارت کند.»
او همچنین با درخواست تدروس آدهانوم، رئیس سازمان بهداشت جهانی مبنی بر اینکه کشورهای ثروتمند نباید از واکسن‌های خود برای تزریق دوز سوم یا «تزریق تقویت کننده» برای جمعیت خود استفاده کنند.
ماریولین وان اِخموند، پروفسور ایمونولوژی در آمستردام (UMC)، تابستان گذشته تاکید کرد که واکسیناسیون در کشورهای فقیر نه تنها برای سلامت جمعیت محلی، بلکه به نفع کشورهای مرفی غربی است. اگر این اقدام صورت نگیرد، انواع جدید ویروس کووید سرانجام به دنیای غرب می‌رسد. به گفته او واکسیناسیون کشورهای فقیر« در درازمدت، منفعت است».
خبرگزاری دولتی هلند (NOS)، روز ۲۱ اکتبر نوشت که در این باره با شرکت‌های دارویی فایزر، آسترازنکا، جانسون و جانسون و مدرنا درخواست پاسخ کرده است. آسترازنکا و مدرنا واکنشی نداده‌اند.
سخنگوی شرکت فایزر می‌گوید این شرکت متعهد است که در جهت دستیابی عادلانه و مقرون به صرفه به واکسن‌های کرونا برای مردم سراسر جهان تلاش کند:
« ما برای دستیابی به سریع‌ترین و موثرترین راه‌ها برای دریافت واکسن به کشورهایی با تمام سطوح اقتصادی در سراسر جهان، به راههای متعددی متکی هستیم.»
به گفته سخنگوی این شرکت، فایزر انتظار دارد «افزایش قابل توجهی» در ارسال محموله‌ها تا پایان سال انجام گردد.
فایزر و جانسون و جانسون هر دو معتقدند که مالکیت معنوی واکسن‌ها نباید آزاد شود. سخنگوی سازنده واکسن جانسون و جانسون به خبرگزاری دولتی هلند گفت:
«انتشار خودسرانه و عمومی اختراعات مربوط به واکسن‌های کرونا راه‌حلی برای تولید سریع‌تر این واکسن‌ها نیست. برعکس، ورود سریع چندین تولید کننده و سایت تولیدی بی‌تجربه که قادر به تولید در مقیاس کافی نیستند، زنجیره تأمین موجود را بیشتر زیر فشار قرار داده و به‌طور بالقوه، ایمنی مصرف‌کننده را تضعیف می‌کند.»