جایزه موسیقی پلار، ازرشمندترین جایزه موسیقی سوئد که از سال ۱۹۹۲ تاکنون، هر سال به یک هنرمند یا گروه پاپ و یک هنرمند کلاسیک اهداء می‌شود، در سال ۲۰۱۳به طور مشترک به یوسو ندور، خواننده سنگالی و کاجیا ساریاهو، آهنگساز فنلاندی تعلق گرفت.
هیأت داوران این جایزه در استکهلم اعلام کرد که یوسو ندور، هنرمند ۵۳ ساله که از «گریو»های غرب آفریقاست، فقط یک خواننده نیست، بلکه یک قصه‌گو و یک شاعر و همچنین امانتدار ادبیات شفاهی در غرب آفریقاست.
«گریو» در اصل به معنای جادوگر است و«گریو»ها در غرب آفریقا به مردمانی گفته می‌شود که داستان‌ها، تاریخ و آیین‌ها را سینه به سینه نقل می‌کنند. مردم این نواحی بر آن‌اند که گریوها متضمن بقای فرهنگ و سنت‌هاشان هستند.
گریوها اغلب ساز «نگونی» دارند که شبیه دو تار خراسانی‌ها است و سه سیم دارد.
|
یکی از ترانه‌های یوسو ندور. او فقط یک خواننده نیست، بلکه شاعر و قصه‌گویی است که قصه‌های شفاهی مردمان سرزمین‌اش را به زبان موسیقی بیان می‌کند و در سراسر جهان مخاطبان زیادی دارد. |
گریو زمانی به وجود آمد که هنوز خط ابداع نشده بود. آنها بیانگر فرهنگ شفاهی در آفریقا هستند و به لحاظ آنکه اصولاً ادبیات شفاهی در آفریقا جایگاه مهمی در میان مردم دارد، در کشورهای آفریقایی نقالان و قصه‌گوها هم به‌خاطر اطلاعات عمومی گسترده‌شان، از ارزش و احترام بالایی برخوردارند و به همین خاطر هم به آنها «گریو» که به معنی «جادوگر» است، می‌گویند.
همچنین هیأت داوران جایزه پلار از یوسو ندور به عنوان میراث‌دار فرهنگ گریو یاد کرد و گفت که این هنرمند سنگالی در آثارش این میراث را جاودانه می‌کند و نشان می‌دهد که می‌توان از این هنر برای بیان حکایت‌ها و روایت‌ها نه تنها در آفریقا بلکه در همه دنیا استفاده کرد.
بر اساس نظر هیأت داوران، صدای یوسو ندور یادآور تاریخ، شیفتگی و امیدها و آرزوهای قاره آفریقاست.
یوسو ندور، خواننده، آهنگساز و موسیقیدان سنگالی، متولد اول اکتبر ۱۹۵۹ در داکار است. مادرش نیز از نقالان و گریوهای آفریقا بوده و او که با این هنر از کودکی آشنا شده بود، از دوازده‌سالگی همکاری با گروه‌های موسیقی را آغاز کرده است.
رولینگ استون در سال ۲۰۰۴ از او به عنوان مشهورترین خواننده زنده سنگال و حتی سراسر آفریقا یاد کرد.
یوسو ندور با هنرمندان بزرگی چون پیتر گابریل، پل سیمون و آلن استیول همکاری کرده است. یکی از معروف‌ترین آثار این خواننده سنگالی به نام «هفت دقیقه» که با همراهی خواننده زن سوئدی،«نِنه شِری» آن را اجرا کرده است، کلیپی است که در نیویورک اجرا می‌شود.
در سال ۱۹۹۸ نیز وی سرود بخش فینال جام جهانی فوتبال را نوشته است. این خواننده و آهنگساز سنگالی در سال ۱۹۸۵ برای آزادی نلسون ماندلا، کنسرتی در داکار برگزار کرد. همچنین وی تاکنون کنسرت‌های بسیاری به نفع کمیسیون عفو بین‌الملل و دیگر سازمانهای حقوق بشری از جمله فائو و یونیسف اجرا کرده است.
وی همچنین در سال ۲۰۰۰ سازمان «یوسو ندور» را برای حمایت از حقوق کودکان و نیز مبارزه علیه مالاریا تأسیس کرده است.
|
یکی از آفریده‌های کاجیکا سارایاهو. از او به خاطر چگونگی به‌کارگیری ساز و موسیقی الکترونیک تقدیر شد. |
ندور تاکنون جوایز بین‌المللی بسیاری دریافت کرده است که از آن جمله می‌توان به جایزه «بهترین هنرمند آفریقایی» اشاره کرد که در سال ۱۹۹۶ به وی اعطاء شد.
همچنین در ۱۳ فوریه سال ۲۰۰۵ آکادمی موسیقی اوارد، اثری از او با عنوان «مصر» را در مجموعه بهترین آثار موسیقی جهان قرار داد.
یوسو ندور در ۴ آوریل سال ۲۰۱۲ به عنوان وزیر فرهنگ و گردشگری سنگال برگزیده شد.
ارزش جایزه پلار دو میلیون کرون (۲۳۵ هزار یویرو) است. نیمی از این مبلغ یه یوسو ندور و نیمی دیگر به کایجا سارایاهو، آهنگساز ۶۰ ساله فنلاندی تعلق گرفت.
کایجا ساریاهو، آهنگساز تحصیلکرده رشته آهنگسازی در شهرهای هلسنیکی، فرایبورگ و پاریس است و از سال ۱۹۸۲ در پاریس زندگی می‌کند. تحصیلات و تحقیقات او در مؤسسه علوم موسیقی و هنرهای موسیقایی آوانگارد الکتروآکوستیک در این شهر بر آثار او تأثیر به‌سزایی داشته است.
نخستین آثار این آهنگساز در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ با تأکید بسیار بر استفاده از سازهای الکترونیک و سنتی ساخته شد که از جمله آنها می‌توان به باغ جادویی (۱۹۸۲) اشاره کرد.
ویژگی آثار و ساخته‌های او ترکیب موسیقی زنده و الکترونیک است، هرچند بسیاری از این آثار از دهه ۱۹۹۰ به بعد در ساختارهای گسترده مثل اپرا و ارکستر اجرا شده است.
وی جوایز جهانی بسیاری را نیز کسب کرده است.
بر طبق نظر هیأت داوران جایزه پلار، کایجا ساریاهو جایگاهی منحصر به فرد در میان آهنگسازان هم عصر خود داشته و مهم‌ترین امتیاز او تسلطش بر مفاهیم انتزاعی در قلمرو موسیقی است.
گفتنی است جایزه پلار که از آن به عنوان نوبل موسیقی یاد می‌شود، در سال ۱۹۸۹ از سوی «استیگ اندرسون» که او را اسطوره‌ای واقعی در تاریخ موسیقی پاپ سوئد می‌خوانند و از اعضای اصلی گروه موسیقی ABBA بود، با حمایت آکادمی پادشاهی موسیقی سوئد تأسیس شد.
این جایزه بین‌المللی با هدف گسترش موسیقی به اشخاص، گروه‌ها یا مؤسساتی اهداء می‌شود که به باروری و نوآوری موسیقی کمک کرده باشند.
این جایزه هر سال به وسیله پادشاه سوئد به خوانندگان و موسیقی‌دانانی که از سوی آکادمی پلار برگزیده شده‌اند، اهداء می‌شود.
قرار است یوسو ندور سنگالی و کایجا ساریاهوی فنلاندی ۲۷ اوت ۲۰۱۳جایزه‌شان را در مراسم و جشنی ویژه از دست کارل گوستاو شانزدهم، پادشاه سوئد دریافت کنند.
پیش از این بزرگان موسیقی همچون باب دیلان، رای چارلز، پینک فلوید، ایزاک ایترن و پیر به‌ولز، بی بی کینگ، ژرژی لیگتی و بسیاری دیگر موفق به کسب جایزه موسیقی پلار شده‌اند.