در روزهایی که علیرضا زاکانی شهردار جدید پایتخت از بلیط ۲۰ هزار تومانی مترو سخن می‌گوید، کارگران چهار خط از متروی تهران به تعویق سه ماهه پرداخت حقوق‌شان معترض‌اند.
در تجمع اعتراضی کارگران در روز ۳۰ شهریورماه، حدود ۱۵۰ نفر شرکت داشتند. آنان در مقابل ساختمان شورای اسلامی شهر تهران جمع شدند در حالی که پلاکاردها و دستنوشته‌هایی با مضمون اعتراضی در دست داشتند، از جمله با این عبارات:
«کارگران بیدارند − از تبعیض بیزارند»
«ما کارگران پله‌برقی متروی تهران، به عدم پرداخت سه ماهه حقوق خود معترض هستیم.»
نیروی انتظامی مقابل جمعیت معترض ایستاده و پلیس راهنمایی و رانندگی نیز مدام کارگران را به عقب می‌راند. تجمع امروز آرام و بدون شعار بود.
مشکل تکراری پرداخت نشدن دستمزدها
با کارگران گفت‌وگو می‌کنیم.
■ یکی از کارگران معترض می‌گوید:
«از خردادماه ریالی دریافت نکرده‌ایم. تقریباً هر ساله این مشکل را داریم اما حداقل با پاسخ مسئولین مواجه می‌شدیم. در این سه ماه که شورای شهر و شهرداری در حال تغییر بود هیچکس به ما پاسخی نمی‌داد. الان هم نمی‌دهند. می‌گویند بروید سرکار تا بعدها رسیدگی کنیم. سه ماه حقوق نگرفته‌ایم، با چه انگیزه‌ای کار کنیم؟»
■ کارگر به گفته همکارش می‌افزاید:
«حقوق‌ها به کنار. سنوات و عیدی ما را هم در این مدت واریز نکرده‌اند. حتی حق بیمه ما هم پرداخت نشده است. درد ما یکی دوتا نیست! »
■ یک کارگر دیگر می‌گوید:
«حق بیمه را پرداخت نمی‌کنند. به دستگاه قضایی شکایت بردیم اما تا الان جوابی نگرفته‌ایم. اگر در این وضعیت شیوع ویروس کرونا، من یا خانواده‌ام مبتلا به بیماری شویم، باید هزینه‌ها را بصورت آزاد پرداخت کنیم. کدام کارگری می‌تواند از پس هزینه‌های کمرشکن درمان برآید؟ شغل ما طوری‌ست که مدام در بین جمعیت هستیم و حتی اگر کرونا هم نگیریم، باز هم در معرض انواع ویروس‌ها قرار داریم. در شرایطی که برای یک شب بستری در بیمارستان باید چند میلیون تومان بدهیم و یا برای خرید چند قلم داروی معمول باید چند ده هزار تومان پرداخت کنیم، اینکه نه حقوق ما را می‌دهند و نه حق بیمه، ظلم بسیار بزرگی است.»
■ یک کارگر دیگر هم که حدود ۳۵ سال سن دارد، می‌گوید:
«الان نزدیک ۶ سال است که با شرکت‌های پیمانکاری مختلف برای متروی تهران کار می‌کنیم. من کارگر فنی پله‌برقی هستم. کار من هم نسبتاً زیاد است چون در طول روز حداقل دو سه مورد خرابی پله برقی در ایستگاه‌های مختلف خط گزارش می‌شود و تعمیر و راه‌اندازی آنها باید به سرعت انجام شود و وقت زیادی هم می‌برد. با این‌حال پیمانکاران همیشه سر پرداخت حقوق، ما را اذیت می‌کنند. در یکسال اخیر به یاد ندارم یکبار سر وقت حقوق کامل دریافت کرده باشم. گاهی نصف حقوق را می‌ریزند، بقیه‌ش را خرد خرد حساب می‌کنند. تأخیرهای روزانه و هفتگی که برای ما عادی شده است. تا الان هم که سه ماه حقوق نداده‌اند. عیدی هم نگرفته‌ایم و با اینکه به خانواده قول سفر عید داده بودم اما مجبور به کنسل کردن سفر شدیم. فردا هم مدارس باز می‌شوند و هزار و یک خرج روی دست ما می‌ماند. با این هزینه‌ها، حقوق ما را زیاد نمی‌کنید، حداقل به موقع و کامل پرداخت کنید.»
■ این گفته یک کارگر معترض دیگر است:
«جالب است که مسئولین میلیونها تومان برای برنامه‌های ماه محرم و دفاع مقدس در مترو هزینه می‌کنند، اما به ما که می‌رسند می‌گویند ماه بعد انشالله پرداخت می‌شود! کاش خودشان را جای ما بگذارند و ببینند با حقوق کارگری که نزدیک ۱۰۰ روز است پرداخت نشده، چگونه می‌توان زندگی کرد؟ » کارگری هم می‌گوید: «اگر بخواهیم مشکلات‌مان را فهرست کنیم، یک کتاب می‌شود! مثلاً براساس آیین‌نامه حفاظت فنی و بهداشت عمومی، کارفرما باید در هر سال، دو دست لباس کار و وسایل حفاظتی مجانی در اختیار کارگران قرار دهد. این جزو وظایف کارفرماست. اما همین مورد ساده که با جان کارگر در ارتباط است را هم رعایت نمی‌کنند و الان دو سال می‌شود که نه لباسی گرفته‌ایم و نه تجهیزاتی.»
■ مشکلات کارگران مترو صرفاً به عدم پرداخت دستمزد، عیدی و حق بیمه محدود نمی‌شود. یکی از کارگران حاضر در این تجمع که وظیفه نظافت ایستگاه مترو را برعهده دارد می‌گوید:
«با توجه به قوانین کارگران مترو که از ساعت ۲۲ تا ۶ صبح در محیط کار فعال باشند، مشمول اضافه کار می‌شوند. اما این مورد به ما تعلق نمی‌گیرد! هربار هم اعتراض کردیم تهدید به اخراج شده‌ایم. سال پیش به دفتر یکی از نمایندگان شورای شهر رفتیم. آن آقا حق را به ما داد و گفت باید شما هم اضافه کار دریافت کنید و پیگیری می‌کنم، اما دیگر خبری نشد.»
وعده می‌دهند و رسیدگی نمی‌کنند
در حالی که پس از دو ساعت تجمع کارگران پیمانی چهار خط متروی پایتخت در حال پایان بود، یکی از کارگران معترض گفت:
«سال پیش بازرسان بازرسان اداره کار و رفاه اجتماعی آمدند و وضعیت ما کارگران مترو گزارش تهیه کردند. مشکلات‌مان را گفتیم و وعده رسیدگی دادند اما نفهمیدیم به کجا رسید. نزد مسئولین شهری رفتیم و مشکلات مطرح شد. دوستانی پیشنهاد دادند که شورای شهر و شهرداری از محل تضامین پیمانکار، حقوق معوق کارگران را بپردازند اما آن هم به جایی نرسید. امیدواریم اعتراضات‌مان نتیجه بدهد و حداقل تا آخر این ماه، بخشی از حقوق‌مان را دریافت کنیم و بیشتر از این شرمنده خانواده نشویم.» در سال‌های گذشته بارها و بارها کارگران بخش‌های مختلف مترو برای حقوق خود اعتراض کرده‌اند. متروی تهران یکی از شریان‌های درآمدی برای مدیریت شهری تهران است و با افزایش سالانه حدود ۳۰ درصدی بلیت مترو، این درآمد افزون هم می‌شود. اما سهم کارگران و زحمتکشان اصلی مترو، دستمزد پایین، پرداخت نشدن به موقع دستمزد، نبود امنیت شغلی یا برون‌سپاری شدن کار به پیمانکار و تعهدزدایی از متروی تهران در قبال کارگران مترو بوده است.