ساخت و توسعه باغ ویلاها در اطراف مشهد پهنه وسیعی از حومه مشهد به‌‌ویژه شهرستان طرقبه شاندیز را احاطه کرده است. این امر سبب شده که آب‌های زیرزمینی مشهد رو به کاهش بگذارند.
امید حقی مسئول یکی از مجتمع‌های ویلایی در بلوار شاهنامه مشهد در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:
«درختان در یک تا دو سال اول آب زیادی مصرف نمی‌کنند و شاید با یک ۲۰ لیتری هم بتوان نیاز آنها را تأمین کرد اما هر یک از این درختان در سال سوم و چهارم که به بار می‌نشینند، هر هفته حداقل به ۸۰ تا ۱۰۰ لیتر آب نیاز دارند که تأمین آن کاری سخت است.»
کامران وثوق رضوی مشهدی، مدیر پروژه هماهنگی حریم شهر مشهد پیش از این اعلام کرده بود که بر اساس بررسی تصاویر هوایی از حریم شهر مشهد ۲۳ هزار باغ ویلا در پهنه ۸۶ هزار هکتاری حریم این کلانشهر وجود دارد که اغلب به صورت غیرقانونی ساخته شده‌اند.
بسیاری از این باغ‌ویلاها دارای انشعاب نیستند. صاحبان این ویلاها با تانکر باغ‌ها را آب می‌دهند. بسیاری از باغ‌ویلاهایی که دارای انشعاب هستند، از آب شهری برای سیراب کردن درختان استفاده کنند. سرقت آب یک چالش بزرگ در این منطقه است. حقی در ادامه مصاحبه با ایلنا افزود:
«سال گذشته یک تانکر آب ۵ هزار لیتری حدود ۸۰ هزار تومان قیمت داشت اما امسال به‌دلیل کمبود آب همین تانکر آب به ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان رسیده است. برخی از باغ ویلاها شبانه نسبت به سرقت آب اقدام کرده و از آب‌لوله‌کشی شهر برای آبیاری استفاده می‌کنند.»
در این میان قیمت خرید سهمیه آب از چاه موتور هم افزایش پیداکرده و همه این عوامل سبب شده که در حال حاضر بسیاری از باغداران برای تأمین آب در مضیقه باشند. حق سهمیه آب سال گذشته به ازای یک سال قرارداد فقط شش میلیون تومان بود و در سال جاری ارزش این قراردادها به ۱۴ میلیون تومان افزایش یافته است. با وجود آنکه آب اراضی سوران، ناظریه، عسکریه، گوه‌دشت و ده‌ها مناطق دیگر مشهد به‌سختی تأمین و یا با تانکر آب‌‌رسانی می‌شود اما همچنان ویلاسازی‌ها در این مناطق ادامه دارد. یک روش رایج که فرمانداری برای مقابله با ساخت و سازها در این مناطق در پیش گرفته توقیف تانکرهای آب است.
تغییر نسبت باغ به زراعت
در سال‌های اخیر در حومه مشهد اصولاً نسبت باغ به زراعت بسیار تغییر کرده است. محمد علایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در مصاحبه با ایلنا گفت:
«این تغییر یک تهدید جدی برای اقلیم خراسان رضوی بخصوص باغ‌های پسته و انار در مناطق خشک است. تا چند سال دیگر شاهد خشک شدن بسیاری از این باغ‌ها خواهیم بود.»
کاهش بارندگی در سال جاری به این معضل دامن زده است. به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی از ۱۰ اسفند ۱۳۹۹ چاه موتورها روشن‌شده و مصرف آب بالا رفته است. باغ ویلاهای غرب مشهد که به‌صورت غیرمجاز از انشعابات آب و برق استفاده می‌کنند و حتی برخی از آنها اقدام به آب فروشی می‌کنند، در هماهنگی با دستگاه قضایی در اولویت تخریب قرار گرفته‌اند. علایی گفت:
«این موضوع با دستگاه قضا هماهنگ و در شورای تأمین خراسان رضوی مطرح‌شده است و با توجه به شرایط بحرانی امسال استان از نظر تأمین برق و آب، درخواست تخریب کل ویلاهای غیرمجاز مستقر در غرب مشهد، در حدفاصل مشهد و چناران داده‌شده است.»
حسین اسماعیلیان، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد نیز در مصاحبه با ایلنا از سرقت آب انشعاب‌های غیرمجاز به عنوان یک چالش بزرگ یاد کرد. بر این اساس تنها در سه ماه گذشته هشت هزار انشعاب غیرمجاز در حومه غرب مشهد شناسایی شده است. اسماعیلیان در ادامه مصاحبه با ایلنا یادآوری کرد:
«قطعاً در آینده خشکسالی‌های شدیدتری را پیش رو خواهیم داشت که باید از الان جلوی آن را گرفت.»
با این حال همه این مسئولان می‌گویند ویلاسازی یک «نیاز اجتماعی» است و از دولت می‌خواهند تدبیری کنند که بستری قانونی برای آن فراهم کند.