از کتاب:
اصطلاح نچسب «فوندامنتاليست» بسيار بيش از آنكه در خور خمينی باشد به او اطلاق شده است؛ تا آنجا كه حتی پيروانش در ايران وقتي معادل مناسبی در فارسی يا عربی براي اين اصطلاح نيافتند با ترجمه واژه به واژه‌ی فوندامنتاليست، با افتخار كلمه‌ی «بنيادگرا» را برای او جعل كردند. اين برچسب‌گذاری طنزآمیز نيز هست، چون پيروان خميني هرگز از متهم كردن مخالفانشان با برچسب‌های التقاطي و غربزده دست برنداشتند [حال آن که خود، چنین واژه‌ای را از غرب به عاریت گرفته بودند]. به‌‌رغم استفاده‌ی گسترده از اين برچسب، نگارنده بر اين باور است كه اطلاق اصطلاحی كه برای فرقه‌ای از پروتستان‌های ابتدای قرن بيستم به كار می‌رفت، به يك جنبش سياسی در خاورميانه‌ی امروز، نه تنها نارسا و گمراه‌كننده، بلكه به دلايلی كه در پی می‌آید، مطلقاً نادرست است.
ترجمه کامل فارسی کتاب «خمینیسم، جستارهایی درباره‌ی جمهوری اسلامی» نوشته یرواند آبراهامیان با برگردان کسری امیرشاهی، برای اولین توسط انتشارات روناک در سال ۲۰۱۹ در هلند منتشر شد. نسخه الکترونیکی این کتاب نیز برای اولین بار به صورت رایگان برای مخاطبان داخل ایران منتشر می‌شود.
از مخاطبان خارج از کشور تقاضا می‌کنیم نسخه چاپ شده آن را از اینجا خریداری نمایند.
یرواند آبراهامیان، استاد برجسته تاریخ است که آثار متعددی درباره تاریخ معاصر ایران به نگارش درآورده، از جمله آنها می‌توان به «ایران بین دو انقلاب»، «تاریخ ایران مدرن» و «کودتا» اشاره کرد.
مقدمه مترجم
نوشته‌های یرواند آبراهامیان، حداقل از نظر خوانندگان فارسی زبان، همیشه تازه و خواندنی هستند. این را چاپ‌های متعدد مردم در سیاست ایران (ترجمه بهرنگ رجبی، ۱۳۹۵) که مجموعه‌ای از مقالات دوران جوانی آبراهامیان است، ثابت میکند. رویکرد خوانندگان ایرانی به کارهای آبراهامیان از این هم فراتر میرود و ترجمه‌های متعدد از آثار و نوشته‌های او نه تنها از سوی مردم عادی بلکه از جانب دانشگاهیان و روشنفکران نیز با اقبال روبه‌رو شده و برخی از کتابهای او (مثل ایران بین دو انقلاب) به منابع دانشگاهی برای رشته‌های علوم انسانی بدل شده است. یرواند آبراهامیان نه فقط در محافل و رسانه‌های غربی، بلکه در روزنامه‌ها و مجلات ایرانی نیز مورد توجه و احترام است، تا آنجا که در مواقعی تصویر او به روی جلد این رسانه‌ها نیز راه یافته است.
■ بیشتر بخوانید: خمینیسم، در گفتوگو با یرواند آبراهامیان
آشنایی من با آثار این نویسنده، به دوران دانشجویی‌ام در دانشگاه تهران برمی‌گردد. کتاب جامعه‌شناسی سیاسی (نوشته حسین بشیریه) و ایران بین دو انقلاب (نوشته یرواند آبراهامیان) دو اثر مارکسیستی بود که در دسترس دانشجویان قرار داشت و خوشبختانه این دو کتاب روایت رسمی از انقلاب و جامعه را بازنمایی نمی‌کردند. بعدها متوجه شدم که هر دوی این روشنفکران از ای. پی. تامپسون مورخ و نظریه‌پرداز مارکسیست بریتانیایی تأثیر پذیرفته و بدون اینکه با یک‌دیگر ارتباطی داشته باشند، این رویکرد را در کتاب‌هایشان به صورت انضمامی مطرح کرده بودند. یرواند آبراهامیان از همان دوران به روشنفکر مورد علاقه‌ام بدل شد. روشنفکری که در آمریکا و در کالج باروک نیویورک بر تعلق خاطرش به مارکسیسم تأکید داشته باشد و در نوشته‌های خود تعهد به فرودستان و بیصدایان تاریخ را بازنمایی کند، شایسته تحسین است و میتواند نقش الگو را برای جوانانی ایفا کند که در کار نقب زدن به تاریخ هستند، روایت‌های رسمی را برنمی‌تابند و خواهان نورافکندن به زاویه‌های تاریک هستند!
در غربت این اقبال را داشتم که با دیگر کتابهای این مورخ نیز آشنا شوم. روایت او را از مجاهدین خلق و اسلام رادیکالشان بخوانم و به صدای شکنجه‌شدگان و اعتراف‌کنندگان سال‌های طولانی سرکوب گوش‌فرا دهم. کتاب خمینیسم، جستارهایی درباره جمهوری اسلامی را دوست خوبم نیما سلطان‌زاده به من معرفی کرد و هم او مشوق من برای ترجمه آن شد. پیش از ترجمه این کتاب، نگاهی به سابقه ترجمه این کتاب انداختم و متوجه شدم افراد دیگری (شناس یا ناشناس) به ترجمه بخشی از آن دست یازیده‌اند. بخش‌هایی از این کتاب در اینترنت موجود است و حتی بخش پنجم این کتاب در مجموعه مقالاتی مربوط به تئوری توطئه در ایران نیز نشر یافته که متاسفانه بسیار سانسور شده است (جستارهای درباره تئوری توطئه در ایران، نشر نی). به هر روی ضمن احترام به همه این دوستان، ترجمه کامل این کتاب در قالبی شبیه به کتاب اصلی به همت نشر روناک پیش روی شماست. در این ترجمه به تقریبا همه متن‌های پیشین نگاهی داشته‌ام. دو فصل از کتاب خمینیسم با ترجمه رضا جباری در اینترنت موجود است. ترجمه بخش‌هایی از کتاب با ترجمه مزدک دانشور را در سایت اخبار روز می‌توان یافت و در یک وبلاگ به نام قبیله خواب، بخش‌هایی از آن ترجمه شده که البته بهتر است برای آن، عنوان تألیف مجدد را به کار بگیریم! با این حال ترجمه این کتاب مدیون هیچ یک از ترجمه‌های پیشین نیست و زبان خاص خود را دارد. در این ترجمه، تلاش مترجم بر آن بوده است که زبان منابع دست اول تا آنجا که ممکن بوده، حفظ شود. به علت عدم دسترسی به آرشیو نشریات ایرانی، متاسفانه، نقل قول‌های مستقیم از منابع فارسی هم ترجمه شده‌اند. امید است که در فرصتی بهتر برای مترجم و البته سرزمین مادری، دسترسی به منابع فارسی فراهم شود و تمامی نقل قول‌های مستقیم از منابع اصلی ذکر شوند. نکته دیگر درباره ترجمه تاریخ‌های میلادی به تاریخ خورشیدی است. ترجمه تاریخ میلادی پیش از دی‌ماه و پس از آن تا عید نوروز اغلب با خطایی یک‌ساله روبه‌روست. در مواردی که مترجم مطمئن بوده (به خصوص تاریخ‌های معاصر) این مسأله رعایت شده است (مثلا کودتای اسفند ۱۲۹۹ معادل ۱۹۲۱). در موارد دیگر این تقریب یک‌ساله را باید با چشم خطاپوش نظر کرد.
در پایان از دکتر محمدرضا نیکفر روشنفکر و نویسنده‌ی مقیم غربت نهایت تشکر را دارم که این متن را خواندند و برای چاپ به نشر روناک معرفی کردند. از فرزاد صیفی‌کاران عزیز مدیر نشر روناک نیز بسیار متشکرم که دقت و وسواس مرا در چاپ این کتاب تحمل کردند و فرصت را برای نشر یکی از متون کلاسیک تاریخ‌نویسی ایران معاصر فراهم آوردند. از همسرم سپاسگزارم که صبوری و همراهیاش این فرصت را برای ترجمه کتاب فراهم آورد و تصحیحات و تذکراتش بسیار به کار آمد. ترجمه این کتاب به پدرم تقدیم شده است که در تمامی سال‌های پیش از انقلاب روحانیت را هم‌دست نیروهای ارتجاعی می‌دانست، در دوران انقلاب به هژمونی خمینی و خمینیست‌ها تن نداد و به عنوان یک رهروی صادق و عدالت‌خواهِ دکتر مصدق، فریب‌کاری و زشت‌خویی تازه به‌قدرت‌رسیدگان را برای ما فرزندانش افشا کرد. یادش همواره گرامی و زنده است.
ذکر این نکته ضروری است که زبان امری جمعی است که جز از طریق گفتوگو برساخته نمی‌شود. ترجمه این کتاب نیز کژی‌ها و کاستی‌های خاص خود را دارد و مسوولیت آن نیز فقط با مترجم است. مترجم فروتنانه به این امر اذعان دارد و از نظرات انتقادی منتقدان و صاحب نظران استقبال میکند و تلاش دارد که در چاپ‌های بعدی این کتاب و یا ترجمه‌های دیگر از این نقد و نظرها بهره ببرد… حق این است که برای کمال نمی‌توان غایتی متصور شد…