دومین موج کرونا در هندوستان بحرانی فراگیر پدید آورده است. هند از نیمه ماه مارس به این سو بیشترین میزان ابتلا به ویروس کرونا را به خود دیده است. روز چهارشنبه، پنجم ماه مه، میزان ابتلای موارد جدید به ویروس کرونا از مرز ۴۱۲ هزار مورد در روز گذشت.
در هند با بیش از ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون جمعیت اینک بیش از ۲۱ میلیون مورد تایید شده کرونا ثبت شده و بیش از ۲۳۰ هزار نفر جان باخته‌اند.
نگاه از نزدیک
سودشنا چاندا، زن جوان تحصیل‌کرده و کاردانی از هند است که در زمینه اقتصاد و روابط بین‌الملل تحصیل کرده است. او نخست در هند در بخش توسعه کار کرده و اینک در اروپا در زمینه توسعه رسانه‌ها و مسائل مربوط به آزادی بیان شاغل است. سودشنا اکنون در هند به سر می‌برد و در پاسخ به پرس‌های زمانه از آنچه که در حال حاضر در این کشور می‌گذرد نوشته است.
سودشنا چاند در این مصاحبه می‌گوید:
درنهایت از جمله چشم امید ما به روزنامه‌نگارانی است که در محل از آنچه بر مردم می‌گذرد صادقانه گزارش می‌دهند.
این بحران، ارزش همدلی را برای ما برجسته کرد.
■ زمانه: هند در حال حاضر با بزرگترین موج ابتلا به ویروس در جهان روبرو است، وضعیت مشخصاً چگونه است؟
سودشنا چاندا: بله، نرخ ابتلا در هند در حال حاضر به بالاترین حد جهانی رسیده، میزان مرگ و میر (ناشی از کرونا) نیز بیش از هر زمان دیگری است. نظام بهداشتی هند زیر بار این وضعیت در حال له شدن است. اکنون در هند تعدادی از استادیوم‌های ورزشی و اماکن عبادت و نیایش را به مراکز پذیرش بیماران کرونا تبدیل کرده‌اند و مبتلایانی که وضعیت‌شان وخیم است و به اکسیژن یا مراقبت‌های درمانی نیاز دارند به این اماکن برده می‌شوند. در بسیاری از شهرها خدماتی برای نصب تجهیزات آی‌سی‌یو در منازل نیز ارائه می‌شود.
در چنین وضعیتی که تقاضا برای مراقبت‌های بهداشتی بالا است، بسیاری از ایالت‌های هند با کمبود اکسیژن پزشکی مواجه هستند. در پایتخت -دهلی- برخی از بیمارستان‌ها در توییتر پیام درخواست کمک می‌فرستند و می‌گویند که تنها به اندازه چند ساعت موجودی اکسیژن برایشان باقی مانده است.
دولت مرکزی تا کنون نتوانسته حمایت‌های لازمی را که از دولت انتظار می‌رفته تامین کند.
سال گذشته، دولت صندوق وضعیت اضطراری و کمک به شهروندان نخست وزیر (PM Cares fund) را برای مقابله با کووید-۱۹ ایجاد کرد که از محل کمک‌های شرکت‌های بزرگ و شهروندان تامین بودجه می‌کند، اما در زمینه چگونگی اختصاص این مبالغ شفافیت چندانی وجود ندارد. تمام ایالت‌های هند کارخانه تولید اکسیژن ندارند. از آنجا که اکسیژن صنعتی در کارخانه‌های فولاد و آهن کاربرد دارد، اغلب تاسیسات تولید اکسیژن در مقیاس بزرگ در ایالت‌های صنعتی وجود دارد. هند همچنین با کمبود تانکرهای کرایوژنیک (تانکرهای با قابلیت حمل مواد فوق سرد) روبرو است و این کار رساندن اکسیژن به سراسر هند را دشوار می‌کند. به تازگی و با بالا گرفتن انتقادات از دولت مرکزی صندوق وضعیت اضطراری برای برپایی ۱۶۲ مرکز مجهز به تکنولوژی (PSA) ایجاد کرد تا در زمینه بحران کنونی اکسیژن پزشکی کاری کرده باشد.
شما تصور کنید که در کنار بحران حاضر تعداد تخت‌های بیمارستانی و ونتیلاتورها کفاف بیمارانی که وضعیت وخیم دارند را نمی‌دهد. جامعه پزشکی هند به دولت هشدار داده که تا اواسط ماه مه کمبود کادر درمانی نیز بر سایر مشکلات افزوده خواهد شد.
در این وضعیت در دنیای مجازی، اینستاگرام و توییتر منبع اطلاعات تایید شده در زمینه در دسترس بودن دارو و سیلندر اکسیژن، تخت بیمارستانی و آی‌سی‌یو شده‌اند.
چندین گروه ضربتی در واتس‌آپ و تلگرام ایجاد شده‌اند که داوطلبان اطلاعاتی مشابه را در اختیار دیگران قرار می‌دهند. ما دایم در حال تماس با بیمارستان‌ها، مراکز ارائه اکسیژن، داروخانه‌ها هستیم و اطلاعات درست و تایید شده را مرتب در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌کنیم.
اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی هم از جایگاه و تعدادبالای دنبال‌کننده‌ها و طرفداران خود برای کمک رساندن پیام نیازهای مردمی و ارتباط با منابع تامین کننده این نیازها استفاده می‌کنند.
غریبه‌های تصادفی اکنون در هند به کمک هم شتافته‌اند.
■ وضعیت تعطیلی و قرنطینه در هند به چه صورتی و تا چه اندازه جدی است؟ با توجه به این که شما تجربه تعطیلی و مقررات منع رفت‌وآمد در هلند را هم داشته‌اید این دو را چطور مقایسه می‌کنید؟
تعطیلی سال گذشته در هند به صورت ناگهانی اعلام شد و مردم وقتی برای آماده شدن نداشتند. این مساله باعث شد تا یک بحران بزرگ مهاجرت داخلی صورت گیرد. کارگران روز مزد که از روستاهایشان برای کار به شهرهای مختلف در سراسر کشور آمده بودند ناگهان خود را بدون کار و امنیت دیدند. تعطیلی سال گذشته همچنین به معنای توقف تمامی اشکال حمل و نقل داخل کشور بود در نتیجه این کارگران مجبور شدند پای پیاده به روستاهایشان که گاه هزاران کیلومتر دورتر بود برگردند.
بسیاری از گرما، تصادفات جاده‌ای، گرسنگی و خستگی جان سپردند. این بحران انتقادات گسترده‌ای را متوجه دولت مرکزی کرد. درنتیجه امسال، دولت مرکزی چندان تمایلی به اعلام تعطیلی سراسری نشان نداده و در عوض از دولتهای محلی خواسته تا تنها در صورتی تعطیلی کامل اعلام کنند که آخرین راه‌حل باشد.
اکنون در سراسر هند از نظر مقررات تعطیلی و قرنطینه وضعیت متفاوت است. در برخی ایالت‌هایی که موارد ابتلا به کووید-۱۹ بالا بوده تعطیلی کامل اعلام شده، برخی ایالت‌ها دستور تعطیلی کسب و کارها را داده‌اند اما برخی خدمات ضروری هنوز باز هستند. این که چه خدماتی ضروری است بستگی به تعاریف آن ایالت دارد.
ایالت مهاراشترا (که بمبئی مرکز آن است) ماه مارس و آوریل شاهد بیشترین موارد ابتلای روزانه بوده است. این ایالت تدابیر سفت و سخت تعطیلی را اعلام کرده و اکنون می‌بینیم که بعد از مدتی وضعیت ثابت در نمودارها ارقام ابتلا رو به کاهش است.
چندین ایالت دیگر نیز تعطیلی کامل اعلام کرده‌اند اما برای دیدن نتایج تعطیلی‌ها در این ایالت‌ها باید بیشتر صبر کنیم.
در مجموع، در هند مقاومت در برابر تدابیر قرنطینه و تعطیلی نسبتا پایین است و تنها دلیل مخالفت از نقطه نظر اقتصادی و برای کارگران روزمزد است.
■ کارشناسان بهداشت و درمان در هند می‌گویند که ارقام واقعی در هند ممکن است ۵ پنج تا ده برابر بیش از رقم اعلام شده باشد. دلیل آن چیست؟ آیا به عدم شفافیت دولت و مقام‌های بهداشتی بر می‌گردد؟
کارشناسان پزشکی و خبرنگاران محلی مدتی است که چنین مساله‌ای را هم در مورد موارد ابتلا و هم در مورد میزان تلفات ناشی از کووید-۱۹ عنوان می‌کنند. ممکن است انگیزه‌های سیاسی متعددی پشت این باشد. هم دولت مرکزی و هم بسیاری از دولتهای محلی، خطر موج دوم را دستکم گرفته و برای آن آماده نبودند. این برای این مقامات شکست محسوب می‌شود و هر چه رقم‌ها بالاتر باشد این شکست نیز سنگین‌تر است. با وجود آنکه دولت مرکزی و ایالت‌ها نمی‌خواهند به آماده نبودن خود اذعان کنند، اما صحنه‌هایی که صف طولانی مردم را در برابر مراکز اکسیژن و بیمارستان‌ها نشان می‌دهد، خود به مراتب گویاتر از آمار و ارقامی است که اعلام نمی‌شوند.
البته نباید از نظر دور داشت که تعدادی از این موارد اعلام نشده به مردمی باز می‌گردد که از ترس «بایکوت» اجتماعی یا آزمایش کرونا نداده‌اند و یا علایم بیماری این‌قدر شدید نبوده که نیازی به آزمایش دادن داشته باشند.
مهم این است که ما شواهد کافی در اختیار نداریم تا ثابت کنیم موارد بالای مرگ و میری که اعلام نشده لزوما بر اثر ابتلا به کرونا بوده است.
در مورد بدترین سناریوی ممکن، اگر نظر من را بخواهید، الان هند در بدترین وضعیت ممکن است. کمبود تجهیزات حفاظت شخصی، ونتیلاتور، دارو، تخت بیمارستانی و اکسیژن پزشکی در کنارهم وضعیت وخیمی را ایجاد کرده است. بدترین سناریوی موجود وقتی است که نرخ تلفات از این هم بالاتر رود.
آنچه می‌دانیم این است که بر اساس آنچه خبرنگاران می‌گویند و ارقام گورستان‌ها و مرده سوزخانهها در برخی ایالت‌ها شمار بیشتری مرگ روزانه نسبت به آنچه دولت اعلام کرده رخ داده است. اما برای تعمیم آن به سراسر کشور هنوز شواهد محکم و کافی در اختیار نیست.
با وجود این، گزارش‌های معتبری مبنی بر این‌که در برخی از مرده سوزخانهها صفحه فلزی تنور بر اثر استفاده شبانه‌روزی و سوزاندن اجساد ذوب شده وجود دارد. اجساد درخیابان‌های مقابل گورستان‌ها منتظر نوبت هستند. این تصاویر از وحشتناک بودن اوضاع و حجم فاجعه حکایت دارد، هرچند میزان دقیق کمتر اعلام شدن ارقام روشن نیست.
■ تیمی از مشاوران دولتی بر اساس مدل‌های ریاضی پیش‌بینی کرده بودند که موج اصلی چهارشنبه‌ای که گذشت رخ می‌دهد، اما این اتفاق چند روز زودتر از زمان پیش‌بینی شده افتاد. چرا سرعت ابتلا به ویروس ناگهان در هند شتاب گرفت و بدترین سناریو چه می‌تواند باشد؟
پاسخ دادن به این سوال چندان آسان نیست زیرا گزارش‌های متناقضی در این زمینه وجود دارد. گروهی از دانشمندان گفته بودند که اواسط ماه مه شاهد اوج شیوع خواهیم بود اما زمان مشخصی را تعیین نکرده بودند. اخیرا من در گزارشی خواندم که سوم تا پنجم ماه مه به عنوان نقطه اوج در نظر گرفته شده است.
به باور من یکی از دلایل شتاب گرفتن موج بیماری می‌تواند مساله ظرفیت بیمارستان‌ها باشد. یافتن بیمارستانی که بیماران مبتلا به کووید-۱۹ را بپذیرد بسیار دشوار است و بیمارستان‌ها در سراسر کشور بسیار بیش از ظرفیت خود کار می‌کنند. خانواده‌‌های بیماران کرونایی باید از یک بیمارستان به بیمارستانی دیگر بروند تا برای بیماران جایی پیدا کنند و این خود به پراکندن ویروس کمک می‌کند و خانواده‌‌ها هم در خطر ابتلا قرار می گیرند. مساله دیگر جهش دوباره شاخه‌ای از ویروس است که در مهاراشترا رخ داده که به نظر می‌رسد واگیری‌تر باشد.
در مورد بدترین سناریوی ممکن، اگر نظر من را بخواهید، الان هند در بدترین وضعیت ممکن است. کمبود تجهیزات حفاظت شخصی، ونتیلاتور، دارو، تخت بیمارستانی و اکسیژن پزشکی در کنارهم وضعیت وخیمی را ایجاد کرده است. بدترین سناریوی موجود وقتی است که نرخ تلفات از این هم بالاتر رود.
■ تا چه اندازه موج جدید به گونه جهش یافته نسبت داده شده است؟
گونه جهش یافته جدید (هندی) دست کم در یک ایالت پیدا شده و در این ایالت گونه‌جهش یافته حدود ۶۰ درصد موارد ابتلا را تشکیل می‌دهد. گونه‌های دیگر برزیلی، آفریقای جنوبی و بریتانیایی هم در هند مشاهده شده‌اند.
البته هنوز برای نتیجه‌گیری زود است، دستکم یک گزارش که روز پنج‌شنبه ششم مه منتشر شد بر ارتباط گونه جدید جهش یافته و شتاب گرفتن موج بیماری در هند حکایت می‌کند.
■ روند واکسیناسیون در هند چگونه بوده؟ آیا یک برنامه دقیق‌تر و بهتر واکسیناسیون می‌توانست از بروز موج شدید بیماری جلوگیری کند؟
سودشنا- درحالیکه ۳ ماه از آغاز برنامه سراسری واکسیناسیون در هند می گذرد، تنها دو درصد شهروندان هند واکسیناسیون کامل را دریافت کرده‌اند. هند یکی از بزرگترین عرضه‌کنندگان واکسن در جهان است خود با کمبود واکسن برای شهروندانش روبرو است. ابتدا تا حدی نسبت به واکسن تردید وجود داشت.
اکنون تردید نسبت به واکسن فروکش کرده اما موجودی به اندازه کافی نیست. چندین ایالت انگشت اتهام را بسوی دولت مرزی نشانه گرفته‌اند و می‌گویند سهمیه کافی به آنها داده نشده، در اغلب موارد اپوزیسیون دولت مرکزی ایالت‌ها را اداره می‌کنند. مرکز هم به طور مکرر هرگونه تبعیضی در توزیع واکسن را تکذیب کرده است.
در همین حال حزب حاکم که به دلیل برگزاری اجتماعات بزرگی سیاسی طی دوران کرونا به شدت مورد انتقاد قرار گرفته بود، زمانی که احزاب در ایالت‌ها در حال تبلیغات انتخاباتی بودند دولت مرکزی اعلام کرد که از روز اول ماه مه تمام افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند واکسن بزنند. اما بعد اعلام کردند که تنها ۵۰ درصد واکسن را دولت مرکزی می خرد و بقیه را باید دولتهای ایالتی مستقیما از تولیدکنندگان خریداری کنند. قیمت واکسن را ایالت‌ها باید مستقیما در معامله با سازندگان واکسن تعیین کنند و این خود به کمبود واکسن دامن زده است. در عین حال سوالاتی هم درباره برنامه ایمن‌سازی عمومی و مساله رعایت انصاف و عدالت مطرح می‌شود.
قیمت‌گذاری متفاوت منجر به گران تمام شدن واکسن برای دولتهای ایالتی شده و بیشتر از آن برای بیمارستانهای خصوصی می‌شود. موسسه سرم هند که بزرگترین تولید کننده و عرضه کننده واکسن در سطح جهان است اعلام کرده که قیمت آسترازنکا برای دولت مرکزی ۱۵۰ روپیه ( ۲ دلار آمریکا)، برای دولتهای ایالتی ۳۰۰ روپیه (۴ دلار) و برای بیمارستانهای خصوصی ۶۰۰ روپیه (۸ دلار) است. دادن مجوز به فروش واکسن در بازار آزاد بر برنامه ایمن‌سازی در برابر کووید-۱۹ تاثیر می‌گذارد و هر ایالتی به اندازه مشخصی می‌تواند واکسن بخرد. این اقدام احتمالا اقدامی سیاسی از طرف دولت مرکزی است تا از زیر بار مسئولیت و انتقادهای گسترده و شکست فاجعه‌بار شانه خالی کند.
به طور قطع یک برنامه بهتر واکسیناسیون می‌توانست به این وضعیت کمک کند. بیش از هرچیزی کمپین آگاهی‌رسانی در زمینه واکسن لازم بود تا تردید‌ها نسبت به واکسن از میان برود. من هر روز با اقوام و دوستانم در مورد مزایا و معایب واکسن و عوارض جانبی واکسن در حال گفت‌وگو هستم. این نباید بر عهده ما (غیر متخصصان) گذاشته شود.
دوم، واکسیناسیونی که از طرف دولت مرکزی هدایت شود، نتیجه اش پوشش بیشتر شهروندان خواهد بود.
همچنین قیمت‌گذاری های متفاوت برای افراد قشر فقیرتر و افراد زیر ۴۵ سال که واکسیناسیونشان برعهده ایالت‌ها گذاشته شده مضر است. شانس ابتلا پس از دریافت واکسن پایین است. بنابر این برای ایمن‌سازی سراسری و کنترل گسترش ویروس سیاست‌واکسن شفاف، قوی و روشن‌تری لازم است.
■ با توجه به نتیجه انتخابات اخیر در هند و شکست حزب مودی (نخست وزیر فعلی) در چندین ایالت از جمله بنگال غربی، تاثیر سیاست هند بر روی پاندمی کرونا را در هند چطور می‌بینید؟
انتخابات اخیر در پنج ایالت همزمان برگزار شد. حزب ناندرا مودی، حزب ملی‌گرای هندو بهاراتیا جاناتا (بی‌جی‌پی) در سه ایالت شکست خورد. نحوه اداره بحران کرونا قطعا در این شکست نقش مهمی داشت. هرچند در دو ایالت از ایالت‌هایی که حزب مودی در آن شکست خورده یعنی «کرالا» و «بنگال غربی» حزب «بهاراتیا جاناتا» از نظر تاریخی پایگاه قوی ندارد. هر دو ایالت از نظر سیاسی متمایل به چپ هستند (در کرالا حزب حاکم، حزب کمونیست است).
پاندمی در هند بیش از آنکه بحران بهداشت عمومی باشد تبدیل به یک مساله سیاسی شده است. دولت مودی و متحدانش در رسانه‌های جریان اصلی و شبکه‌های خبر برای فرار از مسوولیت گناه بحران کرونا را بر گردن گروه «جماعت تبلیغ» می‌اندازند. گردهمایی بزرگ این گروه ماه فوریه برگزار شد (هرچند که آن زمان هنوز محدودیت‌های روشنی در زمینه کرونا وضع نشده بود)، تعدادی از افرادی که در این گردهمایی شرکت کرده بودند تست کرونایش مثبت اعلام شد. برخی حتی قدم را از این فراتر گذاشته و آن را «جهاد کرونا» نامیدند. تقریبا یک سال بعد در آوریل ۲۰۲۱، دولت اجازه داد که گردهمایی سه میلیون هندو برای شرکت در بزرگترین گردهمایی مذهبی جهان، که ۱۴ روز طول می کشد، برگزار شود. این زمانی بود که هند شعله‌‌های موج دوم کرونا را تجربه کرد. در سال ۲۰۲۰ حزب «بهاراتیا جاناتا» به رتوریک(زبان‌بازی) تفرقه برانگیز خود در رابطه با پاندمی ادامه داد، هرچند در سال ۲۰۲۱، مردم شروع به انتقاد از تصمیم (حزب حاکم) در محکوم کردن یک گردهمایی مذهبی و همزمان ارائه مجوز و تشویق دیگر گردهمایی مذهبی کردند.
دولت ایالتی نیز در زمینه زیرساخت‌های بهداشتی طی سال گذشته و زمانی که لازم بود، کار کافی را انجام نداده است و آنها حتی محدودیت‌های اجتماعات را نیز لغو کردند. نخست وزیر نیز به مجمع جهانی اقتصاد در داووس رفت و اعلام کرد که هند از مبارزه با ویروس پیروز بیرون آمده است.
این غفلت و نیاز به خوب جلوه کردن در میان بقیه جهان، به مردم یک حس دلگرمی قلابی داده است.
دولتهای ایالتی نیز باید در کنار دولت مرکزی مسوول شناخته شوند و پاسخگو باشند. طبیعت سیاسی بحران، نیز تنها وقتی خود را نشان داد که مساله تخصیص اکسیژن و دیگر منابع درمانی و پزشکی پیش آمد.
پایان همه‌گیری ممکن استد نزدیک باشد اما متاسفانه بدترین شرایط را هنوز سپری نکرده‌ایم. فشار بسیار زیاد بر روی نظام خدمات بهداشتی اثراتی پایا خواهد داشت.
در جریان تبلیغات انتخاباتی، به ندرت در مورد این موضوع صحبت شد. حقیقت این است که حزب حاکم در جریان انتقادات از نحوه مدیریت بحران کرونا تا حدی نفوذ سیاسی اجتماعی‌اش را از دست داد. اما واقعیت غم انگیز این است که مشکل کرونا همچنان با مردم باقی است. حتی اگر تست کرونای آنها مثبت باشد، باید به شکلی منابع درمانی و حمایتی لازم را بیابند.
صحنه سیاسی هند همیشه متغیر بوده و پاندمی اخیر نیز آن را متغیر تر از پیش کرده و تفرقه ایجاد شده است و به مشکل اصلی کمتر از آنچه لازم است توجه می شود.
دولت مرکزی پس از آنکه بودجه‌ای را برای ساخت مراکز تولید اکسیژن اختصاص داد از عملکرد خود راضی به نظر می‌رسد این در حالی است که مدت طولانی کمبود اکسیژن سبب مرگ هزاران نفر در روز شده بود. از سوی دیگر اپوزیسیون نیز سرگرم انتقاد از دولت مرکزی به دلیل عدم آمادگی است. دولت مرکزی به مجلات خارجی که مطالب انتقادی علیه آقای نارندرا مودی نوشته‌اند، نامه نوشته و از توییتر خواسته‌اند که پست‌های انتقادی را تحت عنوان «خبر جعلی» حذف کنند.
همانطور که قبلا گفتم، مساله اینک مشکل استنباط مدیریتی دولت مرکزی است. دولت فرصتی را برای اپوزیسیون ضعیف فراهم آورده که بر محمل انتقاد سوار شده و درنهایت رسانه‌های جریان اصلی رزمگاهی شده‌اند که تنها بر تفرقه می‌افزایند.
تمام این‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که هزاران هندی در روز به دلیل کمبود امکانات اولیه جان می‌دهند.
اما برای نتیجه‌گیری باید بگویم:
پایان موج دوم همه‌گیری ممکن است در هند نزدیک باشد اما متاسفانه بدترین شرایط را هنوز سپری نکرده‌ایم. فشار بسیار زیاد بر روی نظام خدمات بهداشتی اثراتی پایا خواهد داشت. بسیاری از بیماران که با دیگر مشکلات بهداشتی و پزشکی دست به گریبان هستند و در این مدت نیازمند رسیدگی یا خدمات بیمارستانی بوده‌اند مورد غفلت قرار گرفته‌اند و یا در حالی‌که سیستم گرفتار این بحران است به آتش آن خواهند سوخت.
اثرات روانی بر روی کودکان و جوانان دیگر مقوله‌ای است که تا کنون از نظرها دور مانده است.
امید هند اینک در دستان کارگران بخش بهداشت است که خستگی ناپذیر کار می‌کنند، اغلب در دو شیفت، و زندگی خود را به خطر انداخته تا آنجا که می‌توانند جان دیگران را نجات دهند.
به عنوان کسی که کودکانی را که بدنبال تخت بیمارستان برای والدینشان می‌گشته دیده‌ام و با داوطلبانی که به بیماران با وضعیت وخیمی که حتی ممکن نبود شب را تا صبح سپری کنند کمک می‌رسانده‌اند، صحبت کرده‌ام می‌توانم در مورد اثرات این تجربیات بر مردم شهادت دهم.
به علاوه، سیستم آموزشی بیش از یک سال به صورت آنلاین برگزار شده و چندین امتحان سراسری لغو شده یا به تاخیر افتاده است و تعدادی از تحصیل عقب مانده و بر روی آینده بسیاری تاثیر خواهد داشت. ارزش روپیه، پول واحد هند سقوط کرده و نرخ برابری ارز به بالاترین سطح خود رسیده است.
امید هند اینک در دستان کارگران بخش بهداشت است که خستگی ناپذیر کار می‌کنند، اغلب در دو شیفت، و زندگی خود را به خطر انداخته تا آنجا که می‌توانند جان دیگران را نجات دهند.
همچنین امید هند به مردمی است که در رسانه‌های اجتماعی به کار راستی‌آزمایی و انتشار اطلاعات تایید شده در مورد کوووید-۱۹ و منابع درمانی و کمک به یافتن این منابع برای مردمی که به آن نیازمندند مشغولند.
همچنین با داوطلبان و برخی سلبریتی‌هایی که در محل به انتقال بیماران به بیمارستان و آذوقه رسانی به بیمارانی که در خانه قرنطینه شده‌اند کمک می‌کنند، برای بیمارستان‌ها سیلندر اکسیژن میخرند و برای کارگران روزمزدی که بیکار شده‌اند غذا می‌برند.
و درنهایت چشم امید ما به روزنامه‌نگارانی است که در محل از آنچه بر مردم می‌گذرد صادقانه گزارش می‌دهند.
این بحران، ارزش همدلی را برای ما برجسته کرد.