اکبر فلاح‌زاده − هوگو چاوز رئیس جمهور ونزوئلا دیروز در اثر ابتلا به بیماری سرطان درگذشت. مرگش موجب اندوه مردم در داخل و خارج ونزوئلا شد و رهبران جهان آن را به مردم ونزوئلا تسلیت گفتند. از جمله اوباما رئیس جمهور آمریکا که پیام تسلیت اش را با یک متلک و نیش ملایم همراه کرد و از “آغاز مقطعی نوین” بعد از چاوز یاد کرد و بر احترام آمریکا به موازین دموکراسی، حکومت قانون و رعایت حقوق بشر تاکید نمود.

روابط چاوز با آمریکا در زمان ریاست جمهوری اوباما چندان خصمانه نبود، اما در زمان جرج دبلیو بوش روابط دو کشور به شدت تیره بود، به طوری که بعد از حمله آمریکا به عراق، چاوز از احتمال حمله آمریکا به ونزوئلا جهت تصرف منابع نفتی آن سخن می‌گفت و تنش لفظی شدیدی بین دو کشور حاکم بود. اثری از این تیرگی مناسبات با آمریکا را می‌شود در صدور دستور اخراج دو تن از اعضای دفتر وابستگی نظامی سفارت آمریکا در کاراکاس توسط نیکلاس مادورو، معاون چاوز مشاهده کرد. این دستور چند ساعت قبل از اعلام مرگ چاوز صادر گردید.

ضد آمریکایی بودن رهبران چپگرای آمریکای لاتین سنتی دیرینه دارد که ریشه اش را باید در سالهای سلطه استعمار جست. چاوز همیشه با احترام از مقابله قبایل و رهبران بومی کشورش علیه استعمارگران اسپانیایی یاد می‌کرد و خود را رهبر انقلاب بولیواری می‌دانست. سیمون بولیوار رهبر انقلابی و ضد استعماری قرن نوزدهم در ونزوئلا و آمریکای لاتین است. چاوز با الهام از ایده‌های انقلابی و محبوبیت بولیوار، در پی ساختن یک جنبش توده‌ای مبتنی بر دموکراسی مردمی، استقلال اقتصادی، توزیع عادلانه درآمدها و پایان دادن به فساد سیاسی بود، و در این راه به شهادت دوست و دشمن به توفیقات چشمگیری هم نائل شد.

سوسیالیسم قرن بیست و یک

او سوسیالیسم خود را سوسیالیسم قرن بیست و یکم می‌نامید و با طرح‌های مبتکرانه و مشارکت دادن مردم در امور وبا تکیه بر درآمد سرشار نفت به واقع نیز اقدامات مثبتی در ونزوئلا انجام داد. بنا به گزارش کمیسیون اقتصادی برای آمریکای لاتین و کارائیب، ونزوئلا و اکوادور بین سالها‌ی ١٩٩٦ تا ۲۰۱۲ پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در زمینۀ کاهش فقر داشته‌اند. بنا به این گزارش در ۱۰ سال گذشته فقر در ونزوئلا پنجاه درصد کاهش یافته است. مطابق این گزارش در سال ۱۹۹٨ که چاوز به قدرت رسید، فقر ۶۰ درصد بود، در سال ۲۰۰۲ این میزان به ۴۶,۶ درصد و سال ۲۰۰٨ به ۲۷,۶ درصد رسید. این میزان در کل آمریکای لاتین بی سابقه است.

ضد آمریکایی بودن رهبران چپگرای آمریکای لاتین سنتی دیرینه دارد که ریشه اش را باید در سالهای سلطه استعمار جست. چاوز همیشه با احترام از مقابله قبایل و رهبران بومی کشورش علیه استعمارگران اسپانیایی یاد می‌کرد و خود را رهبر انقلاب بولیواری می‌دانست. سیمون بولیوار رهبر انقلابی و ضد استعماری قرن نوزدهم در ونزوئلا و آمریکای لاتین است. چاوز با الهام از ایده‌های انقلابی و محبوبیت بولیوار، در پی ساختن یک جنبش توده‌ای مبتنی بر دموکراسی مردمی، استقلال اقتصادی، توزیع عادلانه درآمدها و پایان دادن به فساد سیاسی بود، و در این راه به شهادت دوست و دشمن به توفیقات چشمگیری هم نائل شد.

هم اکنون در ونزوئلا بنا به طرح “برنامه‌های اجتماعی” در زمینه بهداشت، آموزش و یارانه مواد غذایی دستاوردهای بزرگی کسب شده و خدمات بهداشتی و درمان در تمامی سطوح رایگان است، آموزش از مقطع ابتدایی تا آخرین مراحل دانشگاهی نیز مجانی است. از این گذشته فروشگاه‌های عرضه کالا در مناطق فقیرنشین با قیمت پائین در تمام ونزوئلا در دسترس مردم است.

کمک به دیگر کشورهای آمریکای لاتین

چاوز در کنار مردم کشور خودش به فکر مردم محروم کشورهای دیگر آمریکای لاتین هم بود. به همین دلیل نزد بسیاری از آنها محبوب است و از او به عنوان قهرمان یاد می‌کنند. اما او خانه تاریک کن و بیرون روشن کن نبود. اول زیرساخت‌های اقتصادی کشور خودش را درست می‌کرد، بعد می‌رفت سراغ کمک به دیگران، از جمله کمک به اقتصاد کوبا.

 چاوز میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی را در کشورهای دیگر آمریکای لاتین و در قراردادهای نفتی، در پروژه‌های زیربنایی، و در کمک به بازپرداخت بدهی کشورهایی چون آرژانتین و برزیل سرمایه گذاری و مصرف کرد.

او همچنین قراردادهایی برای فروش نفت ارزان منعقد نمود و به کشورهای کوچک منطقه کارائیب و کشورهایی مانند اکوادوردر آمریکای لاتین نفت را به بهای پایین تر از ارزش واقعی آن عرضه کرد. به ویژه تا توانست به فیدل کاسترو هم کمک کرد و همین خشم آمریکا را علیه او بر انگیخت.

او علاوه بر اینها با ملی کردن نفت و برخی از صنایع بزرگ، و کاستن از کاهش قدرت شرکت‌های چند ملیتی و محدود کردن فعالیت‌های آن‌ها دشمنان زیادی برای خودش تراشید. در مقابل با ساختن صدها هزار خانه ارزان قیمت در نقاط مختلف کشور و واگذاری آن‌ها به مردم، دوستی آنها را به خود جلب می‌کرد.

 حمایت از دیکتاتورها

 با وجود تمام این اقدامات مثبت، پاره‌ای سیاستهای خارجی چاوز از جمله حمایت از دولت محمود احمدی نژاد خشم مردم ایران را برانگیخت. گذشته از احمدی نژاد، قذافی، صدام حسین و بشار اسد نیز مورد حمایت چاوز بوده‌اند. این بی‌اعتنایی به موازین حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین در سیاست خارجی از جمله نکات منفی در کارنامه چاوز است.

 سفرهای متعدد و پی در پی به ایران به ویژه در زمان احمدی نژاد و همزمان با سرکوب جنبش سبز، از سوی اپوزیسیون جمهوری اسلامی به عنوان دهن کجی به مردم تلقی و محکوم شد.

سفرهای چاوزبه ایران زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی شروع شد و رفته رفته با سفرهای متقابل در زمان احمدی نژاد، و سفر به مشهد و زیارت مرقد امام رضا بحث برانگیز شد. دو کشور که هر دو عضو اوپک هستند به علت سیاست مقابله با آمریکا نیز خود را به همدیگر نزدیک احساس می‌کنند و در زمینه‌های اقتصادی، فنی و آموزشی یکدیگر سرمایه گذاری می‌کنند.

استفاده از ونزوئلا برای خروج از انزوا و دور زدن تحریمها

جمهوری اسلامی در تنگنای انزوای جهانی و زیر فشار تحریمها، از کشورهایی مانند ونزوئلا برای دور زدن تحریمها استفاده می‌کرد. همچنین پیدا شدن یک چک پنجاه میلیون یورویی در دست یک مقام جمهوری اسلامی در آلمان، که چندی پیش راهی ونزوئلا بود، به شائبه پولشویی نیز دامن زد. آمریکا مکررا ونزوئلا را متهم به همکاری با جمهوری اسلامی در دور زدن تحریمها کرده است.

شدت نزدیکی دو کشور به حدی است که محمود احمدی نژاد در عزای مرگ چاوز یک روز عزای عمومی اعلام نموده است.

احمدی نژاد در پیام تسلیت خود مانند معاون چاوز بیماری او را که به مرگ منجر شد، “مشکوک” دانست. احمدی نژاد نام چاوز را ” یادآور زلال پاکی و مهربانی، شجاعت، پایمردی، عشق به مردم و فداکاری و تلاش بی‌وقفه برای خدمت به مردم به ویژه محرومین و زخم خوردگان از استعمار و استکبار” دانست. او در ادامه این پیام چیزی نوشت که صدای پاره‌ای از اهل حوزه را در آورد:

 احمدی نژاد با ابراز این که “هوگو جاوز زنده است، تا عدالت، عشق و آزادی زنده است” افزوده است: “تردید ندارم که او باز خواهد گشت و به همراه صالحان و حضرت مسیح و تنها باقیمانده از نسل پاکان، انسان کامل، خواهد آمد و جامعه بشری را در استقرار صلح و عدالت کامل و مهربانی و کمال یاری خواهد کرد.”

به گزارش نیمروز نیوز حجت‌الاسلام سید مهدی طباطبایی با درست نداستن ادعای رئیس جمهور در مورد رجعت چاوز همراه با حضرت مسیح و امام عصر گفت: اینگونه صحبت کردن نه وجه شرعی دارد و نه وجه قانونی.

این حجت‌الاسلام با اشتباه خواندن اعلام عزای عمومی برای یک فرد خارجی در کشور تصریح کرد: درست است که چاوز دوست و همراه ایران بوده است و در راه مقابله با استکبار قدم برداشته است، ولی اعلام کردن عزای عمومی برای ایشان یک حرکت اشتباه بود.