ماجرای این روزهای روستای ابوالفضل روایت مکرر تبعیض است که برای چهار دهه بر زندگی مردم عرب خوزستان سایه انداخته. با سیستماتیک شدن تبعیض، درد به امری بدیهی در زندگی مردم رنج دیده این استان تبدیل شده است.
روستای ابوالفضل – عکس از خبرگزاری مهر
روستای ابوالفضل یا ابونخیلات واقع در منطقه زردشت در شمال غرب اهواز یکی از مناطق محروم است که سال‌ها پس از پایان جنگ ایران و عراق هم وضعیتی بهتر از یک روستای جنگ زده ندارد. روایت روستای ابوالفضل داستان همیشگی شهر‌های خوزستان است؛ داستان طلای سیاه و محرومیت.
چه کسی مالک «ابوالفضل» است؛ بنیاد یا مستضعفین؟
در میان هیاهوی چند روز گذشته که نام این منطقه را بر سر زبان‌ها انداخت اما این پرسش به میان نیامد که چرا این منطقه چسبیده به شهر اهواز، روستا خوانده می‌شود؟
شاید پاسخ این پرسش را بتوان از میان سخنان صولت مرتضوی، معاون بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در روز شنبه هشتم شهریور پیدا کرد. او در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، معترضان را مردم ساکن در منطقه «موسوم به روستای ابوالفضل» عنوان کرده. به عبارتی او ساکنان را مالک اراضی ندانسته و به تبع آن این نام را هم به صورت تلویحی جعلی خوانده است زیرا که این منطقه در تقسیمات کشوری جایی نداشته و از همین رو از هیچ بودجه و امکاناتی نیز برخوردار نیست.
بر اساس روایت نهادهای حاکمیتی این اراضی که در ابتدای انقلاب مصادره شده‌اند در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفته که توسط مالکان فعلی آن تصرف شده‌اند، در صورتی که در یک مصاحبه که مشخصا توسط صدا و سیمای جمهوری اسلامی ضبط شده اما روشن نیست به چه دلیل از پخش آن جلوگیری شده، یکی از اهالی اسنادی را در دست دارد که نشان می‌دهد ساکنان آن منطقه از سال‌ها پیش از پیروزی انقلاب ۵۷ در آنجا ساکن بوده و از حق‌آبه کشاورزی نیز برخوردار بوده‌اند.
این ویدئو که در روزهای گذشته در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد نشان می‌دهد ادعای اهالی بدون دلیل و مدرک نبوده و برخی از ساکنان مدارکی در اختیار دارند که می‌توانند نشان‌دهنده مالکیت آنها بر خانه‌ها و اراضی‌شان باشند.
اما نشانه دیگر پذیرفته نشدن مالکیت ساکنان از سوی حاکمیت را می‌توان در میان سخنان فرماندار اهواز دید.
جمال عالمی نیسی روز شنبه هشتم شهریور به ایرنا گفت:
«در تصمیم‌گیری‌های امروز بنا شد حق و حقوق ساکنان منطقه ابوالفضل و مالک اصلی که بنیاد مستضعفان است، رعایت شود».
فرماندار اهواز به عبارتی در این جملات ساکنان را مالک نمی‌داند و حساب آنان را از بنیاد مستضعفان که از آن به عنوان مالک یاد می‌کند، جدا می‌کند. این در حالی‌ست که تشخیص مالکیت به عهده هیچ کدام از این افراد نیست و مالکیت بر این اراضی باید توسط نهادهای قضایی مورد رسیدگی قرار بگیرد.
شلیک با اسلحه واقعی، تکذیب در فضای مجازی
عصر روز چهارشنبه پنجم شهریور ماه تعدادی از مأموران اجراییات شهرداری و نیروی انتظامی برای اجرای حکم خلع ید از اراضی روستای ابوالفضل اهواز با همراهی نماینده بنیاد مستضعفان به این روستا مراجعه کردند.
در هنگام تخریب منازل این روستا تعدادی از اهالی در برابر عوامل شهرداری و نیروی انتظامی مقاومت کردند و درگیری میان آنان و مردم رخ داد که ساعاتی بعد ویدئوهای این درگیری‌ها فضای شبکه‌های اجتماعی را پر کرد و هشتگ روستای ابوالفضل ضمیمه تصاویری شد که زنان و کودکان این روستا را در حال ایستادن در مقابل لودرهای شهرداری و مأموران انتظامی نشان دادند.
در این میان یک ویدئو بیش از دیگر ویدئوها توجه‌ها را جلب کرد: در تصاویر این ویدئو سید یوسف موسوی، امام جماعت مسجد امیرالمومنین روستای ابوالفضل دیده می‌شود که در مقابل دوربین، مأموران را خطاب قرار می‌دهد و بر سر آنها به نشانه اعتراض فریاد می‌کشد، در حالی که گاز اشک‌آور چشمان او را هم تحت تأثیر قرار داده و حتی در صحنه‌ای با یکی از مأموران درگیری فیزیکی پیدا می‌کند.
او حکومت را هم خطاب قرار می‌دهد و فریاد می‌زند که «کدام کشور اسلامی با مردم این کار را می‌کند؟ به من، به مردم و به کودکان اشک‌آور زده‌اند».
این تصاویر از امام جماعت روستای ابوالفضل به سرعت در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد اما پس از ساعاتی او در ویدئویی دیگر با ارائه توضیحاتی در مورد مشکلات این روستا و ادعای بنیاد مستضعفان، خبر از دستگیری و احضار حدود ۱۳۰ نفر از اهالی روستا داد.
بیشتر بخوانید: پلیس و بنیاد مستضعفان علیه ساکنان روستای ابوالفضل
نکته قابل توجه در خصوص یوسف موسوی اما ویدئویی است که در آن تلاش می‌کند برخورد مردم با مأموران را حاصل یک بی‌توجهی در ایجاد هماهنگی با او و ساکنان عنوان کند. او چند بار توضیح می‌دهد که از حرکت او رفتاری علیه نظام استنباط نشود.
از طرفی با اینکه در تمام تصاویر منتشر شده در فضای مجازی حمله به مردم و شلیک به آنان به وضوح دیده می‌شود، نماینده اهواز در مجلس در پاسخ به این پرسش که آیا تیراندازی صورت گرفته یا نه می‌گوید «بنده نشنیده‌ام که تیراندازی صورت گرفته باشد.»
دلیل تخریب روستای ابوالفضل؛ تهدید یا فرصت؟
خبرهایی که در ابتدا از ماجرای روستای ابوالفضل منتشر شد حکایت از ادعای مالکیت بنیاد مستضعفان بر این اراضی داشتند و دلیل این درگیری را نیز تلاش بنیاد برای خلع ید ۳۰۰ خانواده ساکن در این منطقه عنوان می‌کردند اما این اراضی که در حاشیه شهر اهواز قرار دارند از چه میزان اهمیتی برخوردار بوده که سازمانی نظیر بنیاد مستضعفان تمرکز خود از باز پس گیری کاخ مرمر و املاک شمال شهر تهران و فرشته و الهیه را بر اثبات مالکیت و تصرف بیابان‌های فقیر نشین اهواز معطوف کرده است؟
کریم حسینی، نماینده مجلس یازدهم در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، درباره اتفاقات اخیر در روستای ابوالفضل و اقدامات بنیاد مستضعفان برای بازپس گیری اراضی در این منطقه می‌گوید:
«در حال حاضر نقاط مختلفی در اهواز و استان داریم که بنیاد با مردم آن مناطق همکاری کرده اما محل این روستا منطقه مناسبی نیست. این منطقه به شهر و مناطق مسکونی اتصال ندارد و در کنار تأسیسات صنعتی، نفتی و انبارهایی با بارهای مختلف واقع شده است و محدود به یک خیابان اصلی و چند خیابان فرعی می‌شود.»
این در حالی است که تصاویر هوایی از این منطقه چیز دیگری را نشان می‌دهند.
روستای ابوالفضل در کنار شهرک مسکونی بزرگ زردشت اهواز و درست در کنار جاده‌ای قرار دارد که از یک سو به شهر اهواز واز سوی دیگر به جاده اهواز-شوش منتهی می‌شود و تا کیلومتر‌ها اطراف این منطقه تأسیسات صنعتی به چشم نمی‌خورد. از طرفی اگر ادعای نماینده اهواز را صحیح فرض کنیم، این سوال پیش می‌آید که این اراضی که به ادعای نماینده اهواز موقعیت مناسبی ندارند چرا تا این اندازه مورد توجه بنیاد ثروتمند مستضعفان قرار گرفته که حاضر است به خاطر تصاحب آن مردم مستضعف این منطقه را هدف گلوله پلاستیکی و ساچمه قرار دهد؟
باید منتظر «اروجعلی ببرزاده» دیگری باشیم؟
اروجعلی ببرزاده، سربازی بود که در ماجرای کوی دانشگاه در ۱۸ تیرماه ۱۳۷۸ به سرقت یک ریش‌تراش متهم شد و ماجرای او را به دهن‌کجی نهادهای سرکوب به مردم و دانشجویان تفسیر می‌کنند. حال با گذشت ۲۰ سال از متهم شدن ببرزاده به خاطر سرقت یک ریش‌تراش و نادیده گرفته شدن جنایاتی که بر دانشجویان کوی دانشگاه روا داشته شد، نماینده اهواز پس از وقایع روستای ابوالفضل آن هم در حالی که ویدئوهای این اتفاق را می‌توان به راحتی در شبکه‌های مجازی یافت، در خصوص ادعای تیراندازی و سرکوب مردم می‌گوید:
«یک برخوردی هم بین مردم با مأموران غیر بنیاد شد. هر چند که نمی‌خواهیم مسأله را کوچک کنیم اما مسأله در حدی هم نبود که چنین بازتابی داشته باشد، اما تأکید هم داریم که این برخورد در شأن مردم آن منطقه نبود. ممکن است مأمور جوانی بی‌احتیاطی و بی‌تدبیری کرده باشد و حرکتی انجام داده باشد.»
ذکر جمله آخر توسط نماینده اهواز و بی‌احتیاطی یک مأمور جوان که توسط او مطرح شده است، بی‌شباهت به استدلال «خطای فردی» در شلیک سپاه به هواپیمای اوکراینی نیست و همچنین احتمال معرفی یک اروجعلی دیگر برای انداختن گناه و تقصیر سرکوب مردم به گردن او را به ذهن می‌آورد.
او درباره تصمیمات اتخاذ شده در مورد ساکنان روستای ابوالفضل هم می‌گوید:
«هنوز هیچ تصمیمی مبنی بر تخلیه گرفته نشده است. اگر تصمیم به پرداخت بهای اراضی شود، قرار نیست که قیمت روز آن محاسبه شود چرا که اساسا بنای بنیاد کمک به مردم منطقه است.»
حمید حسینی، نماینده اهواز در مجلس اما نگفته که اگر تصمیمی برای تخلیه گرفته نشده پس چرا با بولدوزر سراغ خانه‌های مردم روستای ابوالفضل رفته‌اند؟
طنز تلخ ماجرای حمله به روستای ابوالفضل در نام نهادی که به سرکوب فرودست‌ترین اقشار جامعه اقدام کرده نیز مطرح می‌شود. بنیادی که نام مستضعفان را یدک می‌کشد و از ثروتمند‌ترین سازمان‌های حکومت جمهوری اسلامی محسوب می‌شود، این روزها برای تصاحب اراضی با بولدوزر از روی مردم مستضعف خوزستان رد می‌شود.
- در همین زمینه