تحلیلگران آمریکایی پرشماری منتقد کارزار فشار حداکثری دونالد ترامپ علیه ایران هستند و آن را بینتیجه و موجب رنج مردم عادی ایران ارزیابی میکنند، هرچند این کارزار حامیان خودش را نیز دارد. از سوی دیگر، بسیاری جمهوری اسلامی را به خاطر استفاده از خاک کشورهای همسایه و منطقهای برای پیشبردن کارزار فشار حداکثری خودش علیه غرب، بهویژه آمریکا به نقد میکشند. حامیان استراتژی ایران نیز از دریچه «امنیت ملی» از آن دفاع میکنند.
در زیر خلاصه دو یادداشت تحلیلگران اسرائیلی دراینباره را خواهیم خواند: یکی در حمایت از فشار حداکثری واشنگتن و در راستای «تصحیح» آن از اندیشکده «شورای آتلانتیک» و دیگری ستونی در جروزالم پست، در شرح فشار حداکثری جمهوری اسلامی که در زمین خاورمیانه بازی میشود.
▪️ چهطور کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران را تصحیح کنیم؟ ــ ایهود اونتال
ایهود (اودی) اونتال، سرهنگ سابق ارتش اسرائیل و عضو کنونی شورای آتلانتیک در یادداشتی در وبسایت این اندیشکده با دفاع از کارزار فشار حداکثری علیه ایران، از ضرورت «تصحیح» آن مینویسد.
اونتال مقاله را با «صدمه بیسابقه» کارزار فشار حداکثری ترامپ به اقتصاد ایران آغاز میکند اما مینویسد: «فشار علیه ایران فینفسه یک هدف نیست، بلکه در راستای دستیابی به هدفهای سیاسی و دیپلماتیک است و دولت ترامپ تا کنون در ترجمه اهرم فشار عظیماش بر ایران به موفقیتهای استراتژیک شکست خورده.»
این سرهنگ سابق اسرائیلی مینویسد که ایران با کاهش محدودیتهای برجامی زمان دستیابی به یک سلاح اتمی را کاهش داده و به فعالیتهای به گفته او «خرابکارانه» در منطقه شدت بخشیده است. اونتال سپس میپرسد:
«مشکل کارزار فشار حداکثری چیست که حتی با وجود افزایش فشارها بر ایران، نمیتواند به نتیجه مطلوب دست یابد؟»
به باور اونتال، خروج آمریکا از برجام بازگرداندن ایران به میز مذاکره را دشوارتر کرده و در عین حال، استراتژی فشار حداکثری آمریکا از همان ابتدا «تنشهای داخلی و تناقضهای درونی» رنج میبرد. سرهنگ اسرائیلی مینویسد:
«دولت ترامپ فهرستی دوازدهگانه از مطالبات گسترده را به عنوان شروط رفع تحریمها به ایران ارائه داد … با این مطالبات گسترده، دولت مشکل جدیدی آفرید: اتکای اغراقشده به ابزار تحریم و گذاشتن تأکید بیش از حد بر آن که توانایی دولت برای تشویق رژیم ایران به پاسخدادن به مطالبات را از بین برد.»
اونتال همچنین گرهزدن مسأله هستهای به فعالیتهای «خرابکارانه» ایران در منطقه را نیز مشکل دیگری میداند. به باور او، ایران میتواند عقبنشینی در منطقه را به دریافت امتیازهایی در زمینه هستهای منوط کند و به همین خاطر بوده که ایالات متحده و اسرائیل پیش از این در مذاکرات قبلی، پیشنهاد ایران برای گرهزدن این دو مسأله و رسیدن به یک «معامله بزرگ» را سرسختانه رد کرده بودند.
نویسنده در نهایت اهداف ایالات متحده را «غیرواقعگرایانه» میخواند و مینویسد: «علیرغم توضیحات مکرر دولت ترامپ که بدون “پیششرط” حاضر به مذاکره است و سیاست رژیمچینج را پی نخواهد گرفت، خواستههای حداکثریاش باعث شده تهران آنها را ضوابطی غیرقابل قبول بداند که در پس آنها هدف واقعی آمریکا ــ ساقط کردن رژیم ــ نهفته است.»
اونتال همچنین با اشاره به سخنان اخیر کنت مککنزی، رئیس ستاد مرکزی ارتش آمریکا مینویسد که دیگر نقطه ضعف کارزار فشار حداکثری، «نبود یک تهدید نظامی معتبر» است.
این سرهنگ اسرائیلی در نهایت مینویسد که دولت ترامپ برای تصحیح کارزار فشار حداکثری باید موارد زیر را انجام دهد:
- همزمان با حفظ فشار کنونی، به ایران تضمینهای داده شود که واشنگتن به دنبال براندازی حکومت نیست.
- تحریمها و شروط برداشتهشدن آنها بر اساس پرونده هستهای متمرکز و محدود شود.
- یک تهدید نظامی معتبر و برجسته، رژیم تحریمها را تکمیل کند.
- راهحلهای دیپلماتیک خلاقانه همچون یک معاهده موقت چندساله در نظر گرفته شوند.
منبع: شورای آتلانتیک
▪️ تشدید کارزار فشار حداکثری ایران علیه ایالات متحده، اسرائیل و عربستان ــ سث فرانتسمن
سث فرانتسمن، مدیر اجرایی مرکز خاورمیانه برای گزارشدهی و تحلیل، و دبیر بخش نظر جروزالم پست در ستونی برای این روزنامه مینویسد که ایران این تابستان آماده تقابلی بزرگ با ایالات متحده است:
«این تقابل شامل کار کردن با روسیه و چین برای پایان دادن به تخریم تسلیحاتی، همکاری با ترکیه برای دور زدن تحریمهای آمریکا، و فراهم کردن فناوری تسلیحاتی برای متحدانش در عراق و سوریه و لبنان و یمن خواهد بود.»
فرانتسمن این استراتژی را «نسخه ایران از کارزار “فشار حداکثری” دولت ترامپ» توصیف میکند و دیگر موارد ذیل آن را چنین برمیشمرد:
«مذاکرات با طالبان و قطر درباره افغانستان که سربازان آمریکایی در آن مستقرند؛ تلاش برای تحریک متحدانش در عراق برای آزار دادن سربازان آمریکایی؛ و تشویق حملههای راکتی از سوی حماس و حوثیها و نیز سازماندهی اعتراض علیه حضور ایالات متحده در سوریه».
به باور این تحلیلگر مسائل خاورمیانه، ایران «خاورمیانه را مثل پیانو مینوازد» و از این طریق فشار حداکثریاش را بر آمریکا وارد میکند که به گفته او، «رویکردی چند لایهای دارد و از حزبالله لبنان و سوریه تا عراق و یمن و نوار غزه را درکیر میکند» و همزمان، جبهه دیپلماتیکاش را نیز پیش میبرد.
فرانتسمن در پایان مینویسد: «ایران شاید تحت تحریمهای سختگیرانه باشد و از بحران کووید۱۹ رنج ببرد، اما به خوبی میداند که چهطور قدرت ایالات متحده در منطقه ظاهراً کمرنگتر شده و چقدر دونالد ترامپ خواهان عقبنشینی از افغانستان و سوریه است.»
منبع: جروزالم پست