شیوع کرونا و خانه‌نشینی دانش‌آموزان، روند آموزش را برای دست کم ۶ میلیون دانش‌آموز در سراسر ایران متوقف کرده است. گزارش‌های پیشین حاکی از عدم دسترسی ۳ میلیون دانش‌آموز ایرانی به اینترنت بود اما هزاران دانش‌آموز نیز به تجهیزاتی چون تبلت و گوشی‌های همراه دسترسی ندارند یا از توان مالی برای پرداخت هزینه اینترنت برخوردار نیستند. برخی از آنها نیز آموزش‌های لازم را برای استفاده از فضای مجازی ندیده‌اند. به گفته یک مقام وزارت آمورش و پرورش، ۷ میلیون دانش‌آموز همچنان به اپلیکیشن رسمی این وزارتخانه نپیوسته‌اند.
مهدی شرفی، سرپرست مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش‌وپرورش در گفت و گو با شبکه خبر اعلام کرد تا اول اردیبشهت نزدیک به ۱۰ میلیون کاربر به شبکه آموزشی دانش‌آموزان «شاد» که اخیرا رونمایی شده پیوسته‌اند. به گفته او این رقم ۲ میلیون معلم را نیز شامل می‌شود.
در ایران ۱۵ میلیون دانش‌آموز تحصیل می‌کنند که بر اساس اظهارات مهدی شرفی، ۷ میلیون از آنها امکان دسترسی و اتصال به اپلیکیشن مذکور را که جایگزین مدرسه دانش‌آموزان ایران شده است، نداشته‌اند.
در شرایطی که وزارت آموزش و پرورش سال تحصیلی جدید را با کمبود بیش از ۱۰۰هزار معلم آغاز کرد و دستمزدهای معوقه و ناکافی بسیاری از معلمان پرداخت نشده است، ایجاد یک اپلیکیشن پیام رسان اختصاصی برای ارتباط میان دانش‌آموزان و معلمان، سوال‌هایی را درباره بودجه اختصاص یافته به این اپلیکیشن ایجاد کرده است. اما این مسئله شاید دربرابر قطع دسترسی دانش‌آموزان ابتدایی به آموزش کم اهمیت به‌نظر برسد.
به‌رغم ادعای برخی از مسئولان آموزش‌وپرورش مبنی بر عدم تعطیلی کلاس‌ها و انتقال فضای فیزیکی به فضای مجازی، آموزش تنها برای آن دسته از دانش‌آموزانی که به گوشی‌های هوشمند، تبلت، کامپیوتر و اینترنت دسترسی دارند، برقرار بوده است و میلیون‌ها دانش‌آموزان، به دلایل مختلف به کلاس‌های مجازی نپیوسته‌اند. روزنامه ایران در گزارشی نوشته‌است که حتی در کلان‌شهرها نیز معلمان نتوانسته‌اند بیشتر از نیمی از شاگردانشان را در کلاس‌های آموزش مجازی حاضر ببینند. براساس این گزارش در بسیاری از شهرها به صورت میانگین از ۳۵ دانش‌آموز تنها ۱۵ نفر به کلاس‌های مجازی پیوسته‌اند.
نادیده گرفتن نابرابری در دسترسی به اینترنت و سخت‌افزارها
بسیاری از دانش‌آموزان پیش از شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس نیز فاقد فضای آموزشی لازم بودند و به حق آموزش رایگان که بر اساس اصل ۳۰ قانون اساسی باید «وسایل آموزش و پرورش رایگان» را برای آنها دست کم تا پایان دوره متوسطه و توسط دولت فراهم کند، دسترسی نداشتند.
اکنون کرونا نبود عدالت آموزشی و تبعیض‌های موجود در نظام آموزشی را پررنگ‌تر کرده و مسئله دسترسی به امکانات و تجهیزات اتصال به اینترنت، توان پرداخت هزینه اینترنت و همچنین دریافت آموزش‌های لازم برای استفاده از آموزش مجازی نیز به محرومیت‌های پیشین افزوده شده است.
طراحان اپلیکیشن «شاد» ادعا کرده‌اند این اپلیکیشن نیازی به اینترنت ندارد. اما گزارش وبسایت عصر ایران نیز نشان می‌دهد ادعای آنها توسط معلمان و دانش‌آموزان رد شده است. و براساس بررسی‌های انجام شده در بعضی مناطق حاشیه‌نشین شهرهای بزرگ و روستاهای ایران، میزان دسترسی دانش‌آموزان چند روز یک‌بار و بسته به امکان خانواده برای خرید بسته‌های اینترنتی اتفاق می‌افتد.
خطر تشدید ترک تحصیل
یک معلم در سیستان و بلوچستان درباره وضعیت کنونی دانش‌آموزان ابتدایی گفته :
«وضعیت آنتن دهی تلفن در اکثر روستاهای استان بسیار ضعیف است، چه برسد به اینکه اینترنت داشته باشند». بسیاری از خانواده ها هم گوشی ساده دارند. چند نفری هستند که پدرانشان از گوشی هوشمند استفاده می‌کنند اما هر روز یک جا هستند، خودم فایل ها را می‌فرستم اما چند روز بعد به دست دانش آموزان می‌رسد، تازه باید به روستاهایی بروند که اینترنت جواب دهد، مدتی طول می‌کشد یک فایل آپلود شود یا بچه‌ها بتوانند آن را دانلود کنند».
به گفته او «بسیاری از خانواده‌های دانش آموزان بی‌بضاعت هستند، آنها توان خرید بسته اینترنتی را ندارند. اگر فایلی بفرستم تا به دست دانش آموزانم برسد، خانواده‌ها اعتراض می‌کنند که ما چقدر باید پول بسته بدهیم».
محرومیت از تحصیل مجازی سرنوشت دختران را نیز به گونه‌ای دیگر تحت تاثیر قرار خواهد داد و برخی از معلمان نسبت به ترک تحصیل دختران و اجبار خانواده‌ها به ازدواج آنها در سنین کودکی ابراز نگرانی می‌کنند.
سرپرست مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش‌وپرورش یکشنبه ۳۱ فروردین در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم گفت قرار است دانش‌آموزان محروم از طریق مراجعه «راهبران آموزشی» به خانه‌ها یا از طریق برنامه‌های تلویزیون آموزش‌ها را دریافت کنند. برنامه‌ای که از سوی دیگر آن دسته از دانش‌آموزانی را که امکان دسترسی به تلویزیون و راهبران آمورشی ندارند، نادیده می‌گیرد.
در همین زمینه: