با شیوع گسترده ویروس جدید کرونا در هفته‌های پایانی سال ۹۸ در ایران، بیماری کووید۱۹ به یک بحران در سطح ملی تبدیل شد و انتقادها از حاکمیت در بُعدهای مختلف به فاصله کوتاهی بعد از اعتراض‌های آبان ۹۸ و ساقط کردن هواپیمای اوکراینی، بار دیگر بالا گرفت. حکومت در مدیریت این بحران همچون بحران‌های پیشین ناکارآمد ظاهر شد.
در چنین شرایطی، اقشار مختلف جامعه بیش از پیش با مشکلات متعدد مواجهه شدند. از این‌رو تعدادی از فعالین سیاسی‌ــ‌مدنی داخل و خارج کشور، با صدور بیانیه‌ای تحت عنوان «مطالبه‌گری ضد کرونایی»، مطالباتی را در راستای ایجاد تغییرات ساختاری با محور قرار دادن منافع عمومی مطرح کرده‌اند.
مارال کریمی، یکی از جامیان و امضاکنندگان این بیانیه، در گفتوگو با زمانه از دلایل حمابتش از این بیانیه و لزوم لزوم مطالبه‌گری از سوی مردم در شرایط حال حاضر ایران می‌گوید.
■ گفتوگو با مارال کریمی را بشنوید:
بیانیه «مطالبه‌گری ضد کرونایی» در شرایطی منتشر می‌شود که در سطح جامعه مطالبات زیادی مطرح شده، اما جمهوری اسلامی اساسا گوش شنوایی نسبت به هیچ مطالبه‌ای ندارد. اکنون پرسش اینجاست، در چنین شرایطی مطالبه‌گری باید خطابش به چه کسی باشد؟ مارال کرمی اشاره می‌کند که بیانیه «مطالبه‌گری ضد کرونایی» همان‌طور که در متن آن نیز آمده، خطاب به اراده و آگاهی عمومی نوشته شده است:
«یکی از دلایلی که این بیانیه به نظرم جالب آمد و باعث شد که آن را امضا کنم، خطابه این بیانیه است که خطاب به اراده و آگاهی عمومی نوشته شده است. به نظر من ما به عنوان یک ملت کمتر با هم‌دیگر گفتوگو می‌کنیم. ما نیاز داریم که این گفت‌وگوها را در فضای عمومی‌مان مطرح بکنیم، به خاطر این که ما یک ساحت و عرصه عمومی آزاد در مملکت خودمان نداریم، اگرچه فضای مجازی مقداری این فضا را برای ما باز کرده و یک سری از بده بستان‌های فکری را که به دلیل محدودیت‌هایی که روی آزادی بیان در ایران هست و از ما گرفتند مقداری دست ما را بازتر کرده، ولی در عین حال مشکلات و فاصله‌های فضای مجازی، این فضا را باز محدودتر هم کرده است. از طرف دیگر هم ما در دنیای آکادمیک یک مقداری به آن می‌پردازیم، ولی به عنوان یک بده بستان فکری میان روشنفکران، روزنامه‌نگاران، آکادمیک‌ها، هنرمندان، مردم عادی، فعالان مدنی و سیاسی و اعضای مختلف جامعه این گفت‌وگوها را کمتر داریم. ارزش این بیانیه در درجه اول برای من این بود که فضای گفتوگو را باز می‌کرد. کسانی هم که این بیانیه را نوشته‌اند متوجه هستند که آن درخواست‌هایی که در بیانیه هست، به سوی قدرت مرکزی است، به سوی دولت جمهوری اسلامی است، ولی در درجه اول به نظر من یک دعوت به گفتوگو است که بیایید و ما با هم‌دیگر مطالباتمان را مطرح بکینم.»
مارال کریمی معتقد است برای بررسی بهتر بحران کرونا در ایران، باید به دو سال پیش و اعتراض‌های سراسری دی‌ماه ۹۶ بازگشت، چرا که از آن زمان، جامعه و دولت ایران تاکنون بی‌وقفه با بحران‌های متعددی روبه‌رو بوده‌اند، و این بحران‌ها شکاف‌های بسیاری را در جامعه ایران به نماش می‌گدارد:
«کاری که بحران کرونا انجام داد، این گسل‌های ساختاری و مشکلاتی که در ایران وجود دارد، این گسل‌ها و شکاف‌ها را بازتر کرده و واضح‌تر آنها را نشان می‌دهد. مسئله بزرگی اینجا بروز پیدا می‌کند، عدم تمایل و توانایی دولت مرکزی ایران است برای اداره کشور. و بحران کرونا همه این‌ها در هم جمع شدند.»
به گفته مارال کریمی علاوه بر بی‌تفاوتی و بی‌کفایتی دولت برای حل بحران‌های موجود در کشور، مسئله‌ای کمتر مورد توجه قرار گرفت که مسئله نهاد روحانیت است. به گفته او، بحران کرونا نقش نهاد روحانیت در هم‌دستی با نهادهای مالی و نظامی سپاه و نهادهای امنیتی در بی‌توجهی کامل نسبت به اپیدمی در حال وقوع در کشور را نشان داد.
در این بیانیه مشخصا به ایجاد تغییرات ساختاری اشاره شده است. به گفته مارال کریمی، تغییرات ساختاری مدنظر او تغییراتی هستند که ساختارهای سلطه و ستم، ستم طبقاتی، ستم جنسیتی، ستم ملیتی، بی‌عدالنی‌های اجتماعی و هر سیستم و ساختاری که به بازتولید سلطه و ستم به نفع فرهنگ غالب و نیروی حاکم کمک می‌کند را از بین می‌برد.
نویسندگان و امضاکنندگان بیانیه «مطالبه‌گری ضد کرونایی»، خواستار مطالباتی همچون بیمه همگانی رایگان، انجام تست فراگیر تشخیص کووید-۱۹، ملی‌کردن یا تصرف عمومی تمام ظرفیت‌های تولید، توزیع و واردات دارو و تجهیزات پزشکی در راستای خودگرانی اجتماعی همه واحدهای این حوزه اقتصادی، اعطای تسهیلات ویژه برای پرداخت اجاره و هزینه‌های برق، آب و گاز، آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی و دیگر زندانیانی که جرائم سبک دارند و رعایت اکید استانداردهای بهداشتی در زندان‌ها، بازپروری‌ها و اردوگاه‌های ترک اعتیاد و کلیه نهادهای انضباطی و مراقبتی مشابه شده‌اند.