یک روز پیش از شروع گشت‌زنی مشترک روسیه و ترکیه در ادلب، دیده‌بان حقوق بشر سوریه اعلام کرد ترکیه مشغول تقویت مواضع خود در ادلب است و یک کاروان جدید نظامی را وارد سوریه کرده است. آوارگان به ثبات آتش‌بس مورد توافق مسکو و آنکارا بدبین‌اند و می‌گویند ادلب به‌جای «منطقه حائل» به «منطقه زندگی ممنوع» بدل شده است.
دیده‌بان حقوق بشر سوریه (سازمان نظارتی مستقر در لندن) شنبه ۱۴ مارس/ ۲۴ اسفند اعلام کرد ترکیه، یک روز پیش از شروع گشت‌‌زنی‌های مشترک در ادلب، یک کاروان جدید تجهیزات نظامی شامل ۲۰ خودرو را وارد سوریه کرده است. کاروان فوق با گذشتن از روستای کفرلاته وارد خاک سوریه و به سمت پایگاه‌های دیده‌بانی ترکیه در ادلب در حرکت است.
طبق گزارش این سازمان ترکیه مشغول تقویت مواضع خود در ادلب است. سازمان حقوق بشر سوریه می‌گوید از بامداد جمعه ۱۶ اسفند / ۶ مارس که آتش‌بس جدید مورد توافق مسکو و آنکارا به اجرا درآمده است، ۹۲۰ واحد نظامی ترکیه به همراه صدها سرباز وارد «منطقه کاهش تنش» شده‌اند.
تقویت حضور نظامی ترکیه در سوریه
ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، رئیسان جمهوری روسیه و ترکیه اخیرا در مسکو بر سر آتش‌بس در استان ادلب سوریه توافق کردند. پس از اعلام آتش‌بس، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه پنج‌شنبه ۲۲ اسفند / ۱۲ مارس اعلام کرد کشورش با هیات نظامی روس «در مورد اکثر جزئیات» اجرای آتش‌بس در ادلب به توافق رسیده است.
به موجب این توافق، دو کشور از ۱۵ مارس (فردا) حول بزرگراه M4 در ادلب، از مهم‌ترین مسیرهای تجاری سوریه، گشت مشترکی را آغاز خواهند کرد اما از بزرگراه راهبردی حلب – دمشق (M5)، سخنی به میان نیامده است. رژیم سوریه با پشتیبانی هوایی روسیه در اوایل دسامبر گذشته به ادلب یورش برد تا این بزرگراه را که از سال ۲۰۱۲ در کنترل شورشیان مخالف رژیم بود، پس بگیرد و استان ادلب را تصرف کند.
استان ادلب آخرین مقر شبه‌نظامیان مخالف رژیم بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه به‌شمار می‌رود که اغلب آن‌ها وابسته به القاعده و داعش هستند و از حمایت نظامی ترکیه برخوردارند.
دیده‌بان حقوق بشر سوریه می‌گوید فعالان این سازمان از ابتدای فوریه تاکنون، ورود بیش از ۴۳۵۰ کامیون و تجهیزات نظامی ترکیه از جمله تانک، خودروهای زرهی، نفربر، اتاقک‌های دیده‌بانی متحرک و ضدگلوله، و رادارهای نظامی را به خاک سوریه ثبت کرده‌اند. تعداد سربازان ترکیه نیز که در همین مدت به حلب و ادلب اعزام شده‌اند به بیش از ۹۳۵۰ سرباز رسیده است.
آوارگان سایه جنگ را در تعقیب خود می‌بینند
درگیری‌های ادلب که نیروهای ارتش رژیم اسد، جنگنده‌های ترکیه و شبه‌نظامیان وابسته به سپاه قدس را در یک طرف و شبه‌نظامیان شورشی مخالف رژیم و نظامیان ترکیه را در طرف دیگر آن قرار دارند، تاکنون دست کم ۹۰۰هزار نفر از غیرنظامیان ساکنان ادلب (نزدیک به ۵۰۰هزار کودک) را به ترک منازل خود مجبور کرده است.
سازمان‌های حقوق بشری پیشتر از قرارگرفتن سوریه در آستانه یک فاجعه انسانی عظیم و تشکیل بزرگ‌ترین موج پناهجویان در تاریخ جنگ این کشور خبر داده‌اند.
گزارش‌های تازه نیز از تداوم وضعیت بحران آوارگان ادلب و حلب خبر می‌دهند. آوارگی چندباره ساکنان ادلب، که بسیاری از آن‌ها پیش‌تراز زادگاه جنگ‌زده خود به این شهر پناه آورده بودند، آن‌ها را درمانده کرده است. به‌رغم توافق آنکارا و مسکو برای برقراری آتش‌بس، بسیاری از آوارگان بیم آن دارند که درگیری‌های نظامی جان آن‌ها را در پناهگاه‌هایشان بگیرد. سازمان ملل پیشتر گفته بود طرفین و به‌ویژه نیروهای رژیم و متحدانش به آوارگان، پناهگاه‌ها و بیمارستان‌ها نیز حمله می‌کنند.
گاردین در گزارشی از وضعیت آوارگان نوشته است: «قبایلی که جنگ سال‌هاست آن‌ها را تعقیب کرده است، از کوچ اجباری درمانده شده‌اند. بسیاری از آن‌ها به ادلب پناه آورده بودند، اما ورق صلح برگشت و ممکن است چرخش دیگری در سرنوشت آن‌ها را تسلیم کند؛ حتی اگر این به این معنا باشد که در همانجایی که پناه گرفته‌اند، مدفون شوند.»
بدبینی آوارگان به ثبات آتش‌بس در «منطقه زندگی ممنوع»
به تایید گاردین، اردوگاه‌های اسکان آوارگان که در آن‌ها بتوان مراقبت‌های بهداشتی و وسایل گرمایشی دریافت کرد، دیگر به‌خاطر افزایش سیل مردمی به دنبال آسمانی خالی از جنگنده‌ها به دشت و ویرانه ها پناه آورده‌اند، جوابگو نیست. زیر رو شدن شهرها و روستاها در مناقشات نظامی، هر روز مردم بیشتری را به ترک خانه‌هایشان وادار کرد. هواپیماهای روسی زمین زیرپای ساکنان ادلب را به گرد و غبار بدل کردند تا مسیر سربازان بشار اسد را هموار کنند.
بسیاری از آوارگان به مناطق نزدیک به مرز ترکیه گریخته‌اند. برای آوارگان انقلاب، امیدی پوچ تلقی می‌شود و جای خود را به تلاش برای زنده ماندن داده است. یکی از آوارگان می‌گوید: «همه از منطقه حائل و پرواز ممنوع حرف می‌زنند در حالی‌که در واقعیت «منطقه زندگی ممنوع» داریم. توافق بین مسکو و آنکارا برای ما معنی خاصی ندارد. توافق اصلی این است که آن‌ها هیچ کس را به حال خود نمی‌گذارند، خصوصا در بزرگراه ام ۴.»
در همین زمینه:
بنظر من مشکل اصلی” مسئله ترکیه و مخصوصا اردوغان با کردهاست که کینه او از اون کینه هاست که علاج شدنی نیست” و باز من دقیقا نمی دونم مشکل لاینحل اردوغان با کردها از چه جنسیه؟ کردها باید چکار کنند که ایشان کاملا راضی باشد؟چرا ایشان نمی خواهد کوچکترین حقی برای کردها قائل شود؟ ایا میخواهد یک جامعه صد در صد ترک در ترکیه وجود داشته باشد و ایشان یه ادم ناسیونالیست است؟ زیاده خواهی کردها در گذشته چه بوده که اردوغان اینقدر دردش اومده؟ البته من قصد دفاع از کردها را ندارم اما براستی نمیدانم اختلاف کردها با دولت مرکزی ترکیه چیه.
امیر راست گفتار / 14 March 2020