«ئاروین و آیدا رابطه عاشقانه‌ای با هم داشتند و هر بار که بر می‌گشتند و با هم بودیم همه می‌گفتند انگار تازه ازدواج کرده‌اند و تازه و عروس و داماد هستند. احترام خیلی زیادی برای هم قائل بودند و تصمیم داشتند تا چند ماه آینده بچه‌دار شوند. عاشق فرزند دختر بودند.»
ئاروین مرتب و آیدا فرزانه، زوج عاشق و دو تن از مسافران پرواز «پی‌اس ۷۵۲» خطوط مسافربری شرکت «اوکراین اینترنشنال» بودند که به همراه ۱۷۴ سرنشین دیگر، بامداد چهارشنبه ۱۸ دی / ۸ ژانویه، در راه بازگشت به سوی آرزوهای‌شان توسط پدافند هوایی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی مورد اصابت دو موشک قرار گرفت و همگی جان باختند.
این حادثه در شب «انتقام سخت»ی رخ داد که سپاه پاسداران وعده داده بود در تلافی کشتن قاسم سلیمانی از نیروهای آمریکایی بگیرد. اما در نهایت شعله‌های این انتقام سخت به جای آمریکایی‌ها، بر اثر یک «خطای انسانی» – به گفته مقامات جمهوری اسلامی و سپاه پاسدران – گریبان جان مسافران پرواز تهران-کی‌یف را گرفت.
سپاه پاسدران و همه مقامات ایرانی سه روز تمام صانحه سقوط هواپیما بر اثر اصابت موشک را انکار کردند و در نهایت بعد از اینکه چندین مقام ارشد نظامی آمریکایی و جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا اعلام کردند که شواهدی در دست دارند مبنی بر ساقط شدن هواپیما توسط موشک، ناچار به اعتراف و پذیرفتن آن شدند.
اما سه روز انکار و پنهان‌کاری مقامات و مسئولان نه تنها داغ مضاعفی شد بر دل خانواده‌هایی که عزیزان‌شان را به این شیوه ناگوار از دست داده بودند، چرا که به گفته کارشناسان راه‌هایی مختلفی برای جلوگیری از این حادثه از جمله اعلام «پرواز ممنوع» وجود داشت، بلکه به شدت افکار عمومی و مردم را تحت تاثیر قرار داد و خشم عمومی از پنهان‌کاری مقامات جمهوری اسلامی را پی داشت.
این سانحه دل‌خراش جهان را بُهت و ماتم فرو برد. سرنشینان آن هر کدام حکایتی داشتند از زندگی‌هایی که به ناگاه به نقطه پایان رسید.
ئاروین مرتب ۳۵ ساله و آیدا فرزانه ۳۲ ساله اهل سنندج و ساکن کانادا بودند. ئاروین دکترای برق و آیدا دکترای معماری داشت. پنج‌شنبه ۲۶ دی پیکر آنها در میان جمعیت انوبهی از مردم سنندج که برای ابراز هم‌دردی با خانواده آنها در مراسم تشییع پیکرشان شرکت کرده بودند، به همراه نوای دف به خاک سپرده شد.
تصاویری از تشییع پیکر ئاروین مرتب و آیدا فرزانه در شهر سنندج
در جریان تشییع پیکر «ئاروین مرتب» و «آیدا فرزانه» خبرهایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد مبنی بر اینکه نیروهای امنیتی از خانواده آنها تعهداتی گرفته و به سه شرط حاضر به تحویل پیکر آنها شده‌اند. یکی از بستگان ئاروین مرتب که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با زمانه در این باره گفت:
«هیج تعهد و شرطی گرفته نشده برای تحویل دادن جنازه‌ها. خانواده خودشان رفتند جنازه‌ها را از تهران تحویل گرفتند و خودشان هم به بهشت محمدی (گورستان سنندج) تحویل دادند. دیروز فضا امنیتی بود، ماموران زیادی حضور داشتند، ولی مشکلی برای خانواده‌ها فراهم نکردند. هیچ اجباری برای تشییع پیکر با پرچم جمهوری اسلامی نبود، ولی در هر صورت پیکرهای‌شان از آن صندوقی که با آن آورده بودند خارج کردند. چون شب قبلش تحویل گرفته بودیم، به خاطر اینکه اجساد را به داخل کفن بگذارند در آن قسمتی که باید باشد…»
در حالی که بغض امانش نمی‌دهد، با صدایی گرفته ادامه می‌دهد:
«ببخشید من وقتی در موردشان صحبت می‌کنم عصبی می‌شوم. این یک چیز طبیعی است. به خاطر ذهنیتی که دارند در مورد این قضیه که پیش آمده نخواهند با آن پرچم تشییع شود. ولی همه چیز طبیعی بود با اینکه فضا کمی امنیتی بود و شلوغ شد. ولی خدا را شکر مشکلی پیش نیامد. نسبت به شهرهای دیگر که ما اخبار را می‌شنیدیم و من خودم مقایسه کردم، جَو سنندج هم امنیتی بود. محلی که ما جنازه را دفن کردیم نیروهای امنیتی حضور داشتند، ولی به هیچ عنوان مزاحمتی برای مردم ایجاد نکردند.»
تصاویری که مراسم خاکسپاری ئاروین مرتب و آیدا فرزانه که دو برادر دیگر ئاروین به صورت زنده در حال تماشای آن و سوگواری هستند:
فیلم‌ها و عکس‌هایی که از مراسم تشییع پیکر «ئاروین مرتب» و «آیدا فرزانه» منتشر می‌شد، مردم بی‌شماری را به تصویر می‌کشید که برای هم‌دردی با خانواده این جان‌باختگان شرکت کرده بودند و با نواختن دف و خواندن سرود پیکر آنها را راهی آرامگاه ابدی‌شان کردند:
«مردم زیادی آمده بودند. حتی از شهرهای دیگر کسانی که در دوره دانشجویی با آروین و آیدا بودند، از تهران و تبریز آمده بودند. هر کسی که حتی شناخت کمی از آنها داشت زحمت کشیده بود و آمدند. همه احساس هم‌دردی کردند با خانواده‌ها. این برای ما اهمیت خیلی زیادی داشت. به دلیل اینکه اتفاقی که افتاد برای این عزیزان ما، شوک خیلی بزرگی برای خانواده‌ها در پی داشت، چرا که این خانواده‌ها زحمت زیادی برای این بچه‌ها کشیده بودند. چندین سال دوری را تحمل کردند و با هزار امید و آرزو این بچه‌ها را فرستاده بودند. اتفاقی که خیلی برای‌شان سخت و گران تمام شد، ولی همین احساس هم‌دردی مردم و همین که این موضوع جهانی شد، خیلی‌ها حتی خارج از کشور و کسانی که اصلا آنها را نمی‌شناختند پیام‌هایی برای‌شان فرستادند و ابراز هم‌دردی کردند. این تأثیر خیلی زیادی در روحیه شان داشت. دیدن اینکه همه مردم به خاطر آنها داغدار بودند، نمی‌توانم بگویم از آن داغی از روی دل‌شان بود کم شد، ولی تأثیر مثبی هم روی آنها داشت. برای خانواده‌ها این قضیه خیلی اهمیت داشت.»
به گفته این منبع آگاه و از بستگان «ئاروین مرتب»، خانواده برای به خاک سپردن پیکر آنها در قطعه شهدای بهشت محمدی سنندج تحت فشار نبودند و این صرفا یک پیشنهاد بود که خانواده آنها نپذیرفته‌اند:
«قبل از اینکه این حرف‌ها زده شود خانواده‌ها خودشان برای محل دفن هم ئاروین و هم آیدای عزیز اقدام کرده بودند. این یک پیشنهاد بود و هیچ اجباری در کار نبود. خب آنها قبول نکردند و همان جایی که خودشان از قبل تعیین کرده بودند، همان‌جا دفن شدند.»
در پایان مراسم تشییع پیکر ئاروین مرتب و آیدا فرزانه، خبرهایی نیز مبنی بر احضار سه تن از اعضای خانواده ئاروین مرتب به اداره اطلاعات سپاه منتشر شد. منبع آگاه زمانه در این باره می‌گوید:
«این خبر صحت ندارد. این قضیه هم خودمان را خیلی شوکه کرد و هم باعث شد دو پسر دیگرشان که در کانادا هستند به شدت ناراحت شوند و به خاطر این مسئله ترسیدند. همچنین چیزی نبود، همه خانواده شب دور هم جمع بودیم. همچنین اتفاقی نیافتاد، ولی برای مدت کوتاهی تأثیر روی دو برادر دیگرش گذاشته بود. ولی فقط در حد شایعه بود.»
خانواده ئاروین مرتب و آیدا فرزانه خواهان آشکار شدن حقیقت و علت این حادثه هستند؛ درخواست و دادخواهی‌ای که خواسنه خانواده همه جان‌باختگان این سانجه است:
«قضیه تاحدودی روشن شده، ولی واقعا دلیل این کار چه چیزی بوده؟ من فکر نمی‌کنم این حادثه به صورت اتفاقی رخ داده باشد، ولی تنها چیزی که خانواده می‌خواهد روشن شدن مسئله است که به چه دلیل این کار انجام شده. خانواده این عزیزان هم مثل همه خانواده‌های دیگر دوست دارند بدانند دقیقا چه رخ داده و به چه علت این اتفاق افتاده است؟»
در طول صحبت‌هایش مدام به نیکی از ئاروین و آیدا یاد می‌کند و به خاطر بغض در صدایش گاهی سکوت برقرار می‌شود. می‌گوید هر دوی آنها به «مهربانی» شناخته می‌شدند و همین باعث شده بود کسانی که ئاروین و آیدا را می‌شناسند، بیشتر غم از دست دادن‌شان غمگین‌شان کند:
«بیشترین تأثیر این حادثه بر روی اطرافیان و کسانی که این دو عزیز را می‌شناختند، قبل از آن داغی که بر دل خانواده‌ها گذاشته شد، بیشترین چیز این بود که هر دوی این عزیزان واقعا آدم‌های خیلی مهربانی بودند. به خانواده احترام می‌گذاشتند، به اطرافیان احترام می‌گذاشتند، احترامی که بین خودشان وجود داشت همیشه مورد توجه بود. هر دوی آنها آدم‌های درس‌خوان و اهل علم بودند. زحمت زیادی کشیدند تا به اینجا برسند، هم خودشان و هم خانواده‌های‌شان. من که رابطه نزدیکی با آنها داشتم می‌دیدیم که پدر و مادر ئاروین از همان دوران کودکی چقدر برای آنها زحمت کشیدند، از چه چیزهای یگذشتند تا توانستند بچه‌های‌شان را به این مرحله برسانند. فکر نمی‌کنم تا الان کاری کرده باشند که باعث ناراحتی اطرافیان‌شان شده باشند و از هر کسی این سوال را بپرسید مطمئنا همین جواب را می‌شنوید. واقعا فوق‌العاده بودند این دو آدم از هر نظر. تنها چیزی که می‌توانم بگویم این است که خیلی متأسفم برای اتفاقی که افتاد.»
ئاروین مرتب دو برادر دیگر داشت که در کانادا زندگی می‌کنند. آرش برادر کوچک‌تر و آرمین برادر دو قلوی ئاروین است و به شدت از حادثه‌ای که برای برادش رخ داده غمگین است. او در گفت‌وگو با یک نشریه کانادایی به نام «مونترال گازت» گفت ساقط شدن هواپیما به دست سپاه و تلاش رژیم برای پنهان‌کاری او و اعضای خانواده را در هم شکسته است. آرمین مرتب در این گفت‌وگو خواهان مجازات عاملان این حادثه و فشار جامعه بین‌المللی برای انجام تحقیقات کامل در مورد علت سرنگونی این هواپیما شد.
