رای دهندگان بریتانیایی روز پنج‌شنبه ۱۲ دسامبر به پای صندوقهای رای می‌روند تا برای سومین بار طی پنج سال اخیر در انتخابات سراسری شرکت کنند. گزارش پیش رو راهنمایی در مورد مهمترین انتخابات بریتانیا از ابتدای این قرن است.
چرا این انتخابات برگزار می‌شود؟
این انتخابات برای هیچ‌کس از جمله خود بوریس جانسون، نخست‌وزیر کنونی دور از انتظار نبود. وقتی جانسون در پی استعفای تراز می به نخست‌وزیری بریتانیا رسید، می‌دانست که خیلی زود با یک انتخابات مواجه خواهد شد.
تنها چند روز پس از آنکه جانسون وارد دفتر نخست وزیری شد، حزب اکثریت یکی از کرسی‌های خود را در پارلمان پس از باخت درحوزه برکون و رادونشایر از دست داد. کمی بعد، نخست‌وزیر ۲۱ عضو پارلمان را به دلیل اختلاف بر سر برنامه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) اخراج کرد، هرچند که بعد به ۱۰ نفر از آن‌ها اجازه داد که به پارلمان برگردند.
بوریس جانسون که همانند سلفش ترزا می، اکثریت پارلمان را برای تصویب توافق برگزیت نداشت، هفته‌ها به دنبال برگزاری انتخابات سراسری بود تا این که در نهایت و در آخرین روزهای ماه اکتبر احزاب مخالف با برگزاری انتخابات موافقت کردند و روز ۱۲ دسامبر برای انتخابات سراسری تعیین شد؛ انتخاباتی که بسیاری آن را انتخابات برگزیت مینامند.
از سال ۱۹۲۳ و انتخاباتی که منجر به تشکیل نخستین دولت حزب کارگردر بریتانیا شد، این نخستین باری است که انتخابات سراسری بریتانیا در ماه دسامبر برگزار می‌شود.
رقابت بر سر چند کرسی است؟
در سراسر بریتانیا ۶۵۰ حوزه انتخاباتی پارلمانی وجود دارد که هر یک از این حوزه‌ها را یک عضو پارلمان نمایندگی می‌کند. این انتخابات بر سر تمامی این ۶۵۰کرسی است.
اغلب این کرسی‌ها (۵۳۳ کرسی) متعلق به حوزه نمایندگی انگلستان، ۵۹ کرسی از اسکاتلند، ۴۰ کرسی از ولز و ۱۸ کرسی از شمال ایرلند است.
نظام انتخاباتی بریتانیا چطور کار می‌کند؟
انتخابات بریتانیا بر پایه «برنده همه را می‌برد» است. در هرحوزه انتخاباتی، نماینده‌ای که به نسبت سایرین بیشترین رای را بیاورد، برنده قطعی است و حدنصاب رای وجود ندارد. رهبر حزبی که دست کم نیمی از ۶۵۰ کرسی پارلمان را تصاحب کند ( یعنی ۳۲۶ کرسی)، نخست‌وزیر بریتانیا خواهد شد. حزب حاکم به تنهایی بر بریتانیا حکومت خواهد کرد.
اگر هیچیک ازاحزاب نتوانند اکثریت را بدست آورند، در آن صورت بریتانیا صاحب یک «پارلمان معلق» (hung parliament) خواهد شد و برای تشکیل دولت احزاب باید با یکدیگر توافق کنند.
در این صورت دو حزب با بیشتر باید (به صورت رسمی یا غیر رسمی) با یکدیگر ائتلاف کنند.
احتمال دیگر تشکیل دولت اقلیت است، یعنی وقتی که بزرگترین حزب با کمک توافقی که میان احزاب مخالف فقط برای حل بن‌بست سیاسی ایجاد شده، کابینه را تشکیل می‌دهد.
به‌دلیل بن‌بست سیاسی بر سر برگزیت، اگر هم در پی انتخابات روز پنج شنبه دولت اقلیت تشکیل شود، دولتی ناپایدار خواهد بود.
چه کسانی واجد شرایط رای دادن هستند؟
تمام شهروندان ساکن بریتانیا و ایرلند که بیش از ۱۸ سال سن داشته باشند می‌توانند در انتخابات سراسری رای بدهند. شهروندان کشورهای مشترک‌المنافع- از جمله استرالیا، کانادا، هند و کنیا- که حق زندگی در بریتانیا دارند نیز (درصورت سکونت در بریتانیا) واجد شرایط رای دادن هستند.
شهروندان بریتانیا که در خارج زندگی می‌کنند تا ۱۵ سال پس از ترک کشور هم می‌توانند رای دهند.
شهروندان اتحادیه اروپا نمی‌توانند رای دهند، مگر آنکه ملیت قبرس یا مالت را (که از کشورهای مشترک المنافع هستند) داشته باشند.
رای دادن برای زندانیان، اعضای مجلس اعیان (که لردهای بریتانیایی هستند) و یا اعضای خانواده سلطنتی ممکن نیست.
مانیفیست احزاب و برنامه‌های پیش رو
هرچند انتخابات برای عبور از بحران برگزیت برگزار می‌شود، اما دو حزب عمده (محافظه کار و کارگر) در کمپین‌های انتخاباتی مسایل دیگری را نیز مطرح کرده‌اند، پس از سال‌ها ریاضت اقتصادی هر دو حزب وعده سرمایه‌گذاری را در بخش خدمات عمومی از جمله بهداشت، آموزش و حمل نقل داده‌اند.
احزاب و برگزیت
بوریس جانسون، نخست وزیر و رهبرحزب محافظه‌کار اولویت شماره یک حزبش را خروج از اتحادیه اروپا و تصویب لایحه برگزیت در پارلمان عنوان کرده است.
جرمی کوربین، رهبر حزب مخالف (حزب کارگر) وعده داده که ظرف سه ماه به توافق جدیدی با اتحادیه اروپا خواهد رسید و ظرف شش ماه توافق جدید، همراه با گزینه ماندن در اتحادیه اروپا را به رفراندوم خواهد گذاشت.
جوآن سوینسون، رهبر حزب لیبرال دموکرات گفته است اگر حزبش اکثریت پارلمان را ببرد، بدون برگزاری رفراندوم، برگزیت را لغو خواهد کرد.
خانم سویسنسون، سیاستمدار اسکاتلندی، اولین زنی است که رهبر حزب لیبرال دموکرات بریتانیا شده است.
خدمات درمانی
از جمله دیگر مسایل مطرح در کمپین، که حزب کارگر بر آن بسیار تاکید می‌کند، مساله مراقبت‌های بهداشتی است. کوربین می‌گوید که دولت جانسون (درصورت پیروزی) یک توافق تجاری با آمریکا منعقد خواهد کرد که راه را برای خصوصی کردن سرویس بهداشت ملی بریتانیا توسط شرکت‌های آمریکایی باز می‌کند و این منجر به افزایش بهای دارو خواهد شد.
مهاجرت
مساله مهاجرت از جمله دیگر موضوعات انتخابات یپش رو است. بوریس جانسون متعهد شده که نظام مهاجرتی را تغییر دهد و یک سیستم مهاجرتی بر اساس امتیاز(نظیر مدل استرالیا) را جایگزین نظام فعلی کند. جانسون همچنین مدعی است که حزب کارگر مهاجرت بی رویه و بی حساب و کتاب را پیش خواهد گرفت.
مناظره تلویزیونی و نظرسنجی‌ها
آخرین مناظره انتخابات سراسری بریتانیا شنبه شب (کمتر از یک هفته مانده به انتخابات) میان جرمی کوربین و بوریس جانسون برگزار شد.
در مناظره شنبه شب که از شبکه خبری بی بی سی به صورت مستقیم آن را پخش می‌کرد، بوریس جانسون چندین بار وعده همیشگی‌اش مبنی بر این‌که “برگزیت باید عملی شود” را تکرار کرد. جرمی کوربین، رهبر حزب مخالف و رقیب جانسون نیز بر مساله خدمان بهداشتی و آینده آن تاکید می‌کرد.
کمپین‌های انتخاباتی بریتانیا بسیارغیرقابل پیش‌بینی هستند، و پیش‌بینی نقاط عطف کلیدی آن تقریبا محال است.
تا پیش از مناظرات، نظرسنجی‌ها به نفع حزب محافظه‌کار بود. بر اساس یک نظر سنجی که سایت پولیتیکو انجام داد، شمار آراء تا ماه نوامبر ۳۸ درصد به نفع حزب محافظه‌کار و در مقابل ۲۶ درصد به نفع حزب کارگر بود. در همین نظرسنجی، شرکت‌کنندگان به لیبرال دموکرات‌ها ۱۶ درصد و حزب برگزیت ۱۰ درصد اقبال نشان دادند.
پس از مناظره آخر، نتایج یک نظر سنجی معتبر (نظر سنجی YouGov ) حدود ۵۲ درصد به نفع جانسون و ۴۸ درصد به نفع کوربین بود، تقریبا همان میزانی که مردم بریتانیا در رفراندوم خروج از بریتانیا رای داده بودند.
گاردین اما در گزارشی پس از بررسی و مقایسه نتایج چندین نظرسنجی ( که عمده آن‌ها پیش از مناظره آخر صورت گرفته بود) نوشت که نتایج نظرسنجی‌ها افزایش اقبال عمومی نسبت به حزب کارگر را نشان می‌دهد، اما این اقبال هنوز کافی نیست.
نتایج کی اعلام می‌شود؟
نتایج نهایی صبح روز جمعه ۱۳ دسامبر به وقت لندن مشخص شده است. اما کمی پیش از آن حوالی و ساعت ۱ یا ۲ بامداد جمعه تقریباً مشخص شده که چه حزبی در پارلمان اکثریت را خواهد داشت.
نتایج اولیه انتخابات بر اساس نظرسنجی بی بی سی پس از بسته شدن شعبه ها یعنی ساعت ۱۰ شب منتشر خواهد شد.