نشست کمیته مشترک برجام در سطح معاونان وزیران خارجه جمعه ۶ دسامبر/ ۱۵ آذر در وین برگزار می‌شود سه دیپلمات اروپایی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که قدرت‌های اروپایی در این اجلاس از ایران می‌خواهند به نقض مفاد توافق هسته‌ای پایان دهد وگرنه ممکن است تحریم‌های سازمان ملل علیه این کشور احیا شود.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه اوضاع نشست کمیته مشترک برجام را به ایستگاه یک قطار تشبیه کرد:
«خطر ماندن در ایستگاه راه‌آهن در زمانی که قطار حرکتش را آغاز کرده رو به فزونی است. شکی در این باره وجود ندارد و ما در روز جمعه در این مورد صحبت می‌کنیم.»
بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی، ایران از ۸ مه/ ۱۸ اردیبهشت سال جاری در چهار گام تعهدات خود در برجام را با افزایش سرعت غنی‌سازی اورانیوم و گازدهی به سانتریفیوژهای تأسیسات فردو کاهش داده اما هنوز سازمان بین‌المللی انرژی اتمی اعلام نکرده که ایران توافق را نقض کرده است. یک دیپلمات اروپایی به رویترز گفت:
«فکر می‌کنم امکان زیادی برای مذاکره باقی نمانده نجات توافق عملاً میسر نیست.»
بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) چنانچه ایران توافق هسته‌ای را نقض کند، می‌بایست در مدت ۳۰ روز به برجام بازگردد در غیر این‌صورت کشورهای اروپایی می‌توانند پرونده ایران را برای بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند. این مکانیسم که به عنوان «مکانیسم ماشه» شناخته می‌شود طوری طراحی شده که روسیه و چین نتوانند قطعنامه شورای امنیت را وتو کنند.
سه دیپلمات اروپایی به رویترز گفتند امکان حصول یک توافق سیاسی برای نجات برجام و بازگشت ایران از چهارم گامی که در کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای انجام داده عملاً وجود ندارد. یک دیپلمات ایرانی که نام او هم مانند سایر دیپلمات‌ها افشا نشده به رویترز گفت:
«طرف‌های اروپایی توافق بدانند که ساعت برای آن‌ها تیک تاک می‌کند. آن‌ها سعی دارند ایران را ملزم به توافق کنند اما همزمان به تعهدات خود عمل نمی‌کنند و در برابر فشارهای آمریکا تسلیم می‌شوند.»
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران روز گذشته قدرت‌های اروپایی را به «بی‌کفایتی» متهم کرد. ظریف در پیامی در توییتر نوشت:
«تازه‌ترین نامه سه کشور اروپایی به دبیرکل سازمان ملل درباره موشک‌های ایران تلاش مذبوحانه‌ای است تا بر بی‌کفایتی خود در اجرای حداقلی تعهدات خود در چارچوب برجام سرپوش بگذارند.»
فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه قدرت اروپایی که هنوز خود را به توافق هسته‌ای با ایران متعهد می‌دانند، روز گذشته (پنجشنبه ۵ دسامبر/ ۱۴ آذر) در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل اعلام کردند ایران موشک‌های بالستیک با توانایی حمل کلاهک هسته‌ای می‌سازد و به این ترتیب برنامه موشکی ایران با قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل مطابقت ندارد.
ایران از اروپا توقع دارد که با راه‌اندازی یک ساز و کار مالی موسوم به «اینستکس» و تخصیص اعتبار به آن تجارت کالا و خدمات در برابر نفت با ایران را میسر کند. دو دیپلمات اروپایی به رویترز گفتند که این ساز و کار مالی عملاً جنبه نمادین دارد و در حال حاضر به کار مبادلات مالی با ایران نمی‌آید.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه روز گذشته هشدار داد که در اثر انباشت مشکلات ممکن است ایران و سایر طرف‌های برجام به وضع بازگشت‌ناگذیری برسند:
«مشکلات حل نمی‌شوند، انباشته می‌شوند. در نتیجه ممکن است خودمان را در وضعیتی ببینیم که اهمال طرف‌های برجام در خصوص تضمین ماندگاری این توافق موجب بازگشت‌ناپذیری اوضاع شود.»
روز گذشته، همزمان با این تحولات و یک روز قبل از آغاز اجلاس وین «روس‌اتم» فعالیت‌های خود در تأسیسات زیرزمینی فردو را به تعلیق درآورد.
بیشتر بخوانید: