اندرو فازکاس – بزرگ‌ترین نقشه سه‌بعدی جهان هستی، که به‌گفته اخترشناساندقیق‌ترین چشم‌انداز ممکن از آسمان شب را نیز شامل می‌شود، انتشار یافت. این نقشه که دستاورد شش سال کار پیوسته دانشمندان طرح Sloan Digital Sky Survey III (SDSS-III) است، حدود یک میلیون کهکشان را تا فاصله‌ای بالغ بر ۱۲میلیارد سال نوری از زمین پوشش می‌دهد. پروژه SDSS-III طرح کم‌سابقه‌ای است که طی آن اخترشناسان، گاه هزاران کهکشان را در آن واحد فاصله‌سنجی می‌کنند. 

دانیل آیزنشتاین (Daniel Eisenstein)، از اخترشناسان مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین شهر کمبریج واقع در ایالت ماساچوست، اظهار می‌کند: “این نقشه‌برداری، گسترده‌ترین نمونه در نوع خود است و حجمی در حدود سه برابر نقشه‌ای که قبلاً رکورددار بوده را پوشش می‌دهد. هدف نهایی‌مان، نقشه‌برداری از یک‌چهارم کل آسمان است و ما تنها یک‌سوم راه را پیموده‌ایم”.
 
آیزنشتاین و همکارانش، از طریق این نقشه که محصول رصدهای پیگیر تلسکوپ Apache Point نیومکزیکوست، امیدوارند “که درک بهتری از ماهیت انرژی تاریک صورت دهیم” – نیروی ناشناخته‌ای که انبساط شتاب‌دار جهان را موجب شده است (رجوع کنید به «به افتخار تاریکی»).
 
از آنجاکه زمان زیادی طول می‌کشد تا نور اجرام دوردست کیهان به زمین برسد، اکثر کهکشان‌ها و سیاهچاله‌هایی که در این نقشه وارد شده‌اند، در واقع میلیاردها سال از عمرشان می‌گذرد. به‌گفته آیزنشتاین، با مکان‌نگاری سه‌بعدی کهکشان‌ها می‌توان نحوه دگرگونی تأثیرات بزرگ‌مقیاس انرژی تاریک را در طول تاریخ کیهان مشخص کرد.
 
نفوذ به عصر نوباوگی هستی
 
تا به اینجای کار، اعضای تیم SDSS متوجه شده‌اند که فواصل تعیین‌شده تا خوشه‌های کهکشانی ظاهراً همخوانی خوبی با مدل‌های مطرح‌شده در خصوص ساختار بزرگ‌مقیاس هستی دارند؛ یعنی مدل‌هایی که تأثیرات انرژی تاریک را هم مدنظر گرفته‌اند. آیزنشتاین و همکارانش، با فاصله‌سنجی دقیق از تک‌تک کهکشان‌های این نقشه، موفق به مساحی برخی خوشه‌های کهکشانی شدند که وسعت‌شان به چندین میلیون سال نوری می‌رسد. این سطح دقت، نیم‌نگاهی را به عصر نوباوگی جهان هستی نیز رقم می‌زند.
 
خوشه‌های کهکشانی
 
در اولین سنواتِ بعد از پیدایش هستی، چگالی ماده، که در نهایت به‌شکل همان خوشه‌های کهکشانی امروزی متراکم شد، حالتی متغیر و غیریکنواخت داشت. به‌گفته آیزنشتاین، نیروی گرانش نیز مواد پرچگال‌تر را به مواد پرچگالِ همجوارشان کشاند و اختلاف فزاینده موجود در نواحی کم‌چگال و پرچگال‌ِ کیهان در طول زمان، همین ساختار خوشه‌مانندی که جهان‌مان هم‌اینک از آن اشباع شده را پی ریخت. این ساختار، “رد همان مُهری‌ست که یک ثانیه بعد از مهبانگ، [بر پهنه هستی] نشست”. او می‌افزاید: “این نقشه‌برداری‌ها را از جهان امروز صورت می‌دهیم، چراکه مثل یک سنگواره برای درک گذشته‌های دور کیهان به شمار می‌روند”.
 
 
در همین زمینه:
نگاهی به دورترین نور  

توضیح تصویر:

یک فریم از نقشه سه‌بعدی اخیری که توسط تیم SDSS-III از جهان هستی تهیه شده است / منبع: Aragón/SubbaRao/Szalay/Yao, JHU/Adler/LBNL/SDSS-III Collaboration