کمیسیون اروپا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد کاهش تعهدات ایران در برجام توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ را به خطر می‌اندازد. وزارت خارجه فرانسه نیز اعلام کرد این کشور منتظر گزارش بعدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌ماند.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی سه‌شنبه ۱۴ آبان/ ۵ نوامبر اعلام کرد تهران در گام چهارم کاهش تعهداتش به توافق هسته‌ای بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی در ۱۸ اردیبهشت سال جاری، قصد دارد سانتریفیوژهای نصب‌شده در تأسیسات زیرزمینی فردو را گازدهی کند. بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران متعهد شده بود از این مرکز برای تولید رادیو ایزوتوپ‌های پایدار استفاده کند و در آن غنی‌سازی اورانیوم انجام نشود.
به گزارش رویترز کمیسیون اروپا چند ساعت بعد از اعلام چهارمین گام کاهش تعهدات ایران در توافق هسته‌ای با انتشار بیانیه‌ای از تهران خواست که به تعهداتش در برجام بازگردد:
«ما از ایران به تأکید می‌خواهیم همه فعالیت‌هایی را که ممکن است توافق هسته‌ای را نقض کند، متوقف کند. حفظ برنامه جامع اقدام مشترک بیش از پیش دشوار شده است.»
روحانی صبح سه‌شنبه در سخنانی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد گفت:
« گام چهارم ما هم مثل سه گام دیگر قابل بازگشت است. هر زمانی آن‌ها به تعهدات کامل خودشان برگشتند ما هم به تعهدات کامل خود بر می‌گردیم. معیار را اول ژانویه ۲۰۱۹ گذاشتیم و گفتیم آن‌ها برگردند به اول ژانویه ۲۰۱۷ ما هم به اول ژانویه ۲۰۱۷ برمی‌گردیم.»
تهران انتظار داشت که کشورهای باقی مانده در برجام خط اعتباری اینستکس برای تجارت با ایران را فعال کنند. اینستکس اما به نتیجه نرسید.
همزمان با انتشار بیانیه کمیسیون اروپا، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نیز در نشست خبری روزانه خود در پاریس در جمع خبرنگاران گفت:
«اعلامیه ایران در روز ۵ نوامبر (۱۴ آبان) برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی، بر خلاف توافقنامه وین است. این توافق، فعالیت در این حوزه را به شدت محدود کرده است.»
اگنس فن در مول، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در ادامه سخنانش گفت:
«ما و شرکایمان منتظر گزارش بعدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره اعلامیه‌ها و اقدامات ایران هستیم.»
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه با بیان اینکه پاریس همچنان به برجام متعهد است، از ایران خواست «به طور کامل» به این توافق پایبند بماند و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی روز گذشته، دوشنبه ۱۳ آبان گفت طی ۱۵ ماه گذشته ۱۵ سانتریفیوژ IR-6 دیگر در تأسیسات نطنز راه‌اندازی شده و اکنون زنجیره ۳۰ تایی از این سانتریفیوژهای پیشرفته هم فعال شده است. به گفته صالحی، ایران در حال حاضر ۶۰ دستگاه IR-6 در اختیار دارد که این ماشین‌ها در مجموع ۶۰۰ سو (SWU) به ظرفیت غنی‌سازی ایران افزوده‌اند.
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که به همراه قرارداد برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام تصویب شد، هرگونه فروش تسلیحاتی به ایران را به مدت پنج سال منع کرده بود. در اکتبر ۲۰۲۰ مهلت پنج ساله و تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران به پایان می‌رسد. انتظار نمی‌رود که ایران تا آن زمان برجام را نقض کند.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه سه‌شنبه ۱۴ آبان/ ۵ نوامبر در واکنش به گام چهارم ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای گفت:
«استفاده ایران از سانتریفیوژهای فردو به معنی پایان برجام نیست.»
بیشتر بخوانید: