اگر به دنبال راهی برای ارتباطی عمیق‌تر با کودک خود هستید ذهن‌آگاهی می‌تواند به کارتان بیاید.
شاید تا به حال در مورد موضوع ذهن آگاهی و حضور در لحظه چیزهایی شنیده باشید. اما هرگز به این مساله به عنوان گرایش و تمایل مردم قرن بیست توجهی نکرده باشید یا نیازی به آن احساس نکرده باشید. با این حال به عقیده متخصصان و پژوهشگران حوزه سلامت، تمرین‌های ذهن آگاهی به واقع برای شما و خانواده و اطرافیانتان مهم هستند. سارا راموتسکی، مدیر حوزه سلامت در Headspace؛ نرم افزار معروف مدیتیشن و خواب توضیح می‌دهد که چگونه روند ذهن آگاهی می‌تواند به والدین کمک کند تا ارتباط عمیق‌تری با فرزندان خود برقرار کنند و چگونه این امکان بر نحوه مواجهه کودک با احساسات دشواری که تجربه می‌کند تاثیر دارد.
ذهن‌آگاهی چیست؟
راموتسکی ذهن‌آگاهی را اینگونه تعریف می‌کند: «کیفیت حضور با تمرکز بر آگاهی فرد بر احساسات، افکار و حساسیت‌ها بدون هرگونه قضاوت». به گفته راموتسکی ذهن آگاهی می‌تواند احساسات و عواطف را با روشی سالم مدیریت کند و ذهن را برای زندگی فعال نگه دارد.
پورفسور مارک ویلیامز, مدیر سابق مرکز ذهن‌آگاهی در آکسفورد بر این عقیده است که ذهن آگاهی این امکان را به ما می‌دهد تا نسبت به جریان افکار و احساساتی که تجربه می‌کنیم آگاه شویم و درگیری‌های ذهنی منفی و ناکارآمد را بشناسیم. این به ما کمک می‌کند تا کمی از افکار خود فاصله بگیریم و الگوهای فکری را شناسایی کنیم. سپس می‌توانیم خود را به تدریج تربیت کنیم تا لحظه‌هایی که افکار کنترل ما را به دست می‌گیرند شناسایی کنیم و به این درک برسیم که افکار فقط رویدادهای ذهنی هستند که نباید ما را کنترل کنند.
برای بسیاری از افراد رها کردن یک درگیری ذهنی دشوار است و ذهن‌آگاهی راهی است که کمک می‌کند تا افراد به شکلی موثر با این مساله روبه رو شوند. چیزی که در این موقعیت‌ها باید از خود بپرسیم این است که آیا ایجاد درگیری فکری تاثیری در حل مساله دارد یا اینکه ما فقط غرق افکار خود شده‌ایم؟
چگونه می‌توان ذهن‌آگاهی به کودکان آموخت؟
راموتسکی، چهار راه ساده برای تمرین ذهن‌آگاهی در خانواده را معرفی می‌کند. این تمرین‌ها را می‌توان در دوران تعطیلات فصلی انجام داد تا عادت‌های مناسب در کودک شکل بگیرد. به ویژه اینکه اگر کودک آداب و عادت‌های صبحگاهی را رعایت کند در دوران مدرسه کمتر دچار مشکل می‌شود. مثلا نرم‌افزار Headspace، مجموعه‌ای از تمرین‌های مراقبه را برای خانواده‌ها ارائه می‌دهد تا روال‌های سالم و مفید را ایجاد و حفظ کنند. ذهن‌آگاهی همچنین باعث افزایش غم‌خواری می‌شود بنابراین اعضای خانواده می‌توانند به روابط خود عمق و معنای بیشتری ببخشند.
چهار راهکار موثر
آداب صبحگاهی: حفظ آداب صبحگاهی در مدت زمان طولانی دشوار است. به ویژه در دوران تعطیلات فصلی این کار سخت‌تر هم می‌شود. برای مدیریت آداب صبحگاهی باید برنامه زمان‌بندی منظمی داشته باشید. برای کاهش خواب‌آلودگی و احساس کسالت صبحگاهی کودک را تشویق کنید تا یک تصویر زیبا در ذهن خود بسازد. مثلا تجسم نور آفتاب که بر سر کودک می‌تابد و در رگ‌ها جریان پیدا می‌کند. با ترکیب این تجسم خوشایند و هچنین با آموزش کنترل تنفس و حرکات کششی نرم احساس ناخوشایند صبحگاهی کاهش پیدا می‌کند.
تفریحات خارج از خانه: پژوهش‌ها نشان می‌دهند کودکان به طور متوسط فقط چهار ساعت در فضای آزاد بازی می‌کنند. وقت‌گذرانی در خارج از خانه راه مناسبی است تا به عنوان یک خانواده دور هم جمع شویم و از فعالیت‌هایی مانند پیک‌نیک، ورزش و پیاده‌روی در پارک لذت ببریم. این کار نه‌تنها روابط را تقویت می‌کند بلکه فرصتی عالی برای تمرین ذهن‌آگاهی در فضای باز و غوطه‌ور شدن در دنیای اطراف است. سعی کنید همه افراد خانواده را بعد از فعالیت روزانه جمع کنید و چند دقیقه فقط به صدای طبیعت گوش بدهید و بوی طبیعت را احساس کنید. کودک را تشویق کنید تا درباره احساسش صحبت کند و درباره آنچه می‌شنود و در لحظه تجربه می‌کند بحث کند. این کار به آنها کمک می‌کند چیزهایی که معمولا مورد غفلت قرار می‌گیرند یا به عنوان چیزهایی پیش پا افتاده درنظر گرفته می‌شوند را کشف کنند.
رها کردن تنش‌ها: یک روز پر استرس داشته‌اید؟ شاید به خرید رفته‌اید و این مساله هرج و مرج ایجاد کرده است. همه خریدها روی زمین ریخته‌اند و گویی در خانه زلزله آمده است. حرکت رو به جلو در یک سناریوی منفی سخت است. به ویژه اگر این سناریو دغدغه اصلی شما باشد. لحظه‌ای رها شدن از همه احساسات منفی که ممکن ایجاد شوند برای حرکت رو به جلو که همراه با روابطی مثبت باشد مفید است. کودک را تشویق کنید تا مکانی آرام و مناسب را پیدا کند تا بتواند خود را از موقعیت دور کند و بر فعالیت‌هایی آران بخش مانند رنگ‌آمیزی تمرکز کند. کودک می‌تواند پیش از بازگشت به جمع خانواده با ذهنی تازه، شاداب و سرزنده چند نفس عمیق بکشد و به حال خوب دست پیدا کند.
مراسم خواب: خواباندن کودک یکی از سخت‌ترین وظایف والدین است. به ویژه اگر روزی که تمام شده پر از فعالیت‌های هیجان‌انگیز بوده باشد. یک نوشیدنی گرم قبل از خواب، یک محیط گرم و نرم و با نور کم و فضای آرامش بخش امکان یک خواب راحت را برای کودک فراهم می‌کند. داشتن عادت‌های ویژه برای خواب مهم است. زیرا کودک می‌فهمد چه اتفاقی قرار است بیفتد؛ مثلا قصه شب می‌تواند پایان روز باشد. نرم‌افزارهایی وجود دارد که مجموعه‌ای از مراقبه‌های خواب برای همه افراد در همه سنین ارائه می‌دهند. این کار به بچه‌ها کمک می‌کند تا آرام شوند و در نهایت ذهن آسوده‌ای برای خواب داشته باشند.