علاوه بر اختلاف نظر بر سر ایران، اختلاف بین رئیس جمهوری آمریکا با مشاور ملی‌اش بر سر افغانستان و کره شمالی و همچنین اختلافات شخصی بولتون با پمپئو سرانجام به برکناری او انجامید. بولتون می‌گوید به دلخواه کناره‌گیری کرده. ترامپ می‌گوید بولتون را اخراج کرده است.

دونالد ترامپ و جان بولتون، رئیس جمهوری آمریکا و مشاور امنیت ملی کاخ سفید

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا سه‌شنبه ۱۹ شهریور/۱۰ اوت با انتشار دو پیام متوالی در توییتر از اخراج جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید خبر داد. ترامپ نوشت:

«دیشب به جان بولتون اطلاع دادم که دیگر به حضور او در کاخ سفید نیازی نیست. من و دیگر اعضای دولت با بسیاری از پیشنهادات او شدیدا مخالف بودیم، به همین دلیل از او خواستم استعفایش را تقدیم کند، او هم صبح این کار را کرد.»

ترامپ در ادامه این پیام با سپاسگزاری از بولتون به خاطر خدماتش در این مدت اعلام کرد که  هفته آینده یک مشاور امنیت ملی دیگر معرفی می‌کند.

بولتون اما با انتشار پیامی اعلام کرد که داوطلبانه از سمت مشاور امنیت ملی کاخ سفید کناره‌گیری کرده است:

«من دیشب پیشنهاد دادم که کناره‌گیری کنم. پرزیدنت ترامپ گفت فردا درباره‌اش صحبت کنیم.»

قرار بود جان بولتون همراه با مایک پمپئو (وزیر خارجه) در یک نشست خبری مشترک در کاخ سفید شرکت کند. دو ساعت قبل از برگزاری این نشست، رئیس جمهوزی آمریکا او را اخراج کرد. واشنگتن‌پست می‌نویسد رابطه پمپئو و بولتون این اواخر پرتنش شده بود. بولتون، پمپئو را متهم کرده بود که وقت زیادی صرف جاه‌طلبی‌های سیاسی‌اش می‌کند. پمپئو هم او را جزم‌اندیش و متعصب می‌دانست.

یکی در سایه دیگری

رئیس جمهوری آمریکا پنجشنبه ۲۲ مارس/ ۲ اسفند ۹۷ جان بولتون، سفیر آمریکا در سازمان ملل در دوران ریاست جمهوری جرج بوش را به جای هربرت ریموند مک‌مستر به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید منصوب کرد.

در مارس ۲۰۱۵ مقاله‌ای در نیویورک تایمز در انتقاد از سیاست‌های باراک اوباما در قبال ایران منتشر شده بود با عنوان «برای بازداشتن ایران از بمب [هسته‌ای]، ایران را بمباران کنید». این مقاله به قلم جان بولتون یکی از رادیکال‌ترین چهره‌ها در سیاست خارجی آمریکا بود.

بولتون در دوران ریاست جمهوری جرج دبیلیو بوش یکی از طرفداران سرسخت حمله نظامی به عراق بود. با بالا گرفتن تنش ایران و آمریکا و به ویژه انهدام پهپاد گلوبال هاوک ارتش آمریکا توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران به تدریج اختلاف ترامپ با بولتون از پرده بیرون افتاد. در ژوئیه/ تیر سال جاری ترامپ با انتقاد از بولتون گفته بود:

«من با جان بولتون خیلی اختلاف دارم. تلقی‌اش در مورد خاورمیانه و عراق ــ او حامی رفتن به عراق [جنگ عراق] بود که به نظر من اشتباه بزرگی بود… جان بولتون دارد کار محشری می‌کند اما مواضعش سرسختانه است».

رئیس جمهوری آمریکا در همان زمان از آمادگی ایالات متحده براى مذاكره با جمهوری اسلامی درباره مکمل‌های برجام خبر داده بود. ترامپ گفته بود: «اسمش را می‌گذاریم بیایید دوباره به ایران عظمت ببخشیم». رونوشتی از شعار انتخاباتی خودش در ۲۰۱۶. روز گذشته ترامپ یک بار دیگر از ایران دعوت کرد به سر میز مذاکره بازگردد.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران بارها در پیام‌های مکرر گفته بود که تیم بی (بنیامین نتانیاهو و بولتون و بن‌سلمان) مسئول اصلی افزایش تنش‌های واشنگتن و تهران هستند. ظریف در پاسخ به ترامپ که اعلام کرده بود از طریق سوئیس شماره تلفنی برای تماس مستقیم با کاخ سفید در اختیار مسئولان جمهوری اسلامی قرار داده، نوشته بود:

«آقای ترامپ! قابل توجه در صورتی که قبلاً ندیده باشید. پیش از این که جان بولتون را به کار بگیرید، این طرحی بود که وی و همدستانش در “تیم بی” برای ایران داشتند. یک نقشه مفصل برای اطلاعات جعلی، جنگ دائمی و حتی پیشنهادهای توخالی برای مذاکره. تنها تفاوت این بود که در آن طرح، شماره تلفن گنجانده نشده بود.»

 برخی رسانه‌های آمریکایی هم ترامپ را در سایه بولتون می‌دیدند. شبکه «سی‌ان‌ان» از او به عنوان «نجواگر جنگ زیر گوش ترامپ» یاد کرده بود. لوس‌انجلس‌تایمز هم تیتر زده بود: «این جهانِ بولتون است، ترامپ فقط دارد در آن زندگی می‌کند.»

برنی سندرز، نامزد دموکرات‌ها در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری هم گفته بود که «باید جلوی ترامپ و بولتون» را گرفت. به عقیده سندرز، جان بولتون شیفته جنگ‌هایی است که «بی‌پایان» هستند.

اما فقط اختلاف نظر بر سر ایران روابط رئیس جمهوری آمریکا با مشاور امنیت ملی‌اش را پرتنش نکرده بود. یکی دیگر از مهم‌ترین موارد اختلاف، گفت‌وگوهای صلح با طالبان بود. بولتون اعلام کرده بود که مخالف نشست محرمانه ترامپ با نمایندگان طالبان و  محمد اشرف غنی در کمپ دیوید است. بولتون از مذاکرات ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی هم خشنود نبود.  ترامپ هم بولتون را به اتش‌افروزی و جنگ‌طلبی متهم می‌کرد و این اواخر گاهی به شوخی می‌گفت که بولتون قصد دارد در درون او نفوذ کند و بر او مسلط شود. رند پال، سناتور جمهوری‌خواه بلافاصله تصمیم ترامپ برای اخراج بولتون را ستود. پال در توییتر نوشت:

«پرزیدنت شامه خوبی برای سیاست خارجی و برای پایان دادن به جنگ‌های بی‌پایان دارد. او باید کسانی را به کار بگیرد که با او هم‌عقیده‌اند.»

بیشتر بخوانید:

آیا بولتون و ترامپ به مشکل برخورده‌اند؟